بومی‌سازی تولید بذرهای هیبریدی در موسسه بذر و نهال رضوی / کاهش وابستگی به واردات بذرهای کشاورزی

به گزارش آستان نیوز، ایران جزء 20 کشور اول دنیا در زمینه واردات بذر است و اگر کشورهای خارجی ورود بذرهای هیبرید را به کشور قطع کنند، قطعا با مشکل مواجه خواهیم شد. همین موضوع آستان قدس رضوی را بر آن داشت تا با بکارگیری نیروهای متخصص و دانش آموخته داخلی، خود چرخه تولید بذرهای هیبرید را به دست بگیرد؛ اقدامی که به دلیل خاص بودن آن نیاز به حرکت در لبه‌های دانش، زمان و سرمایه کافی دارد.
بذر هیبرید خیار نخستین بذری بود که در سال 1399 توسط موسسه دانش‌بنیان بذر و نهال رضوی با همکاری شرکت نگین بذر اصفهان تولید شد. این موسسه همچنین در سال 1402 موفق به تولید حدود ۱۰۰ تن بذر هیبرید ذرت با همکاری شرکت توسعه ذرت کرمانشاه شده و قرار است در سال 1403 این مقدار به حدود 400 تن برسد.
موسسه بذر و نهال رضوی در ادامه موفقیت‌هایش در حوزه تولید بذرهای هیبرید، این بار طرحی دانش‌بنیان را برای خودکفایی در تولید بذر هیبرید گوجه فرنگی، آن هم متناسب با اقلیم‌های مختلف کشور و شرایط گلخانه‌ای و فضای باز آغاز کرده است و در نظر دارد تا در سال 1403 ارقام هیبرید گوجه فرنگی را معرفی کند. انعقاد تفاهم‌نامه‌ میان این موسسه و شرکتی هندی برای تولید بذرهای سازگار با اقلیم ایران از دیگر اقداماتی است که در این موسسه درحال انجام است. با توجه به واردات بیش از 90 درصد بذور صیفی و سبزی به کشور، امید است با اقدامات در حال انجام در این مجموعه زمینه برای دستیابی به تولید پایدار در کشور در این حوزه فراهم شود. فعالیت‌های این موسسه برای خودکفایی در تولید بذور صیفی و سبزی تنها به اینجا ختم نمی‌شود و امسال موفق به تولید بذرهای استاندارد انواع سبزی از قبیل گشنیز، ریحان، شوید و همچنین سبزیجات ریشه‌ای همچون هویج، شغلم، تربچه، و... شده است.
 

حمایت از متخصصان داخلی و ایجاد ظرفیت کارآفرینی
حمایت از متخصصان داخلی فعال در حوزه بذر و ایجاد ظرفیت کارآفرینی و اشتغالزایی توسط آستان قدس رضوی، یکی از نقاط قوتی است که به جرات می توان آن را از دستاوردهای دیگر تولید داخلی این محصول دانست. با توجه به ظرفیت موجود در موسسه دانش‌بنیان بذر و نهال رضوی و نیروهای متخصص در حوزه بذر، از همان ابتدا آزمایشگاه تخصصی بذر تاسیس، تجهیز و بخش تحقیق و توسعه مستقر شد. 
در این میان هم از ظرفیت نه تنها مراکز علمی و دانشگاهی، بلکه شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این عرصه همچون دانشگاه فردوسی مشهد بهره گرفته شد تا تمامی فرایندهای مطالعاتی، اجرا، نظارت و کنترل پروژه به بهترین شکل ممکن و بدون نقص اجرا شود.
 

خروج سالانه ۲۰۰ میلیون دلار ارز
با توجه به تامین ۹۷ درصد بذر هیبرید مورد نیاز ایران از خارج کشور، سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون دلار ارز در جیب شرکت‌های تولیدکننده بزرگ دنیا وارد می‌شود. بسیاری از شرکت‌های خارجی خواهان فروش بذرهای هیبرید به کشورمان هستند اما نکته‌ای که در خصوص این بذرها وجود دارد این است که بعد از کاشت، نسلی که برداشت می‌شود دیگر صفات والدین را نخواهد داشت، به همین دلیل باید حتماً بذرهای والد خریداری شود که قیمت تنها چند عدد بذر والد به چندین میلیون دلار می‌رسد. از همین رو در شرایط کنونی این موسسه می‌تواند با تولید بذرهای هیبرید به خودکفایی کشور در این حوزه کمک کند. 
 

بذرهایی کاملا سالم و متفاوت با تراریخته
بذرهای هیبرید با تراریخته کاملاً متفاوت بوده و محصولاتی دانش‌بنیان هستند؛ تراریخته به بذرهایی گفته می‌شود که دستکاری ژنتیکی روی آن انجام شده است، درحالی‌که بذرهای هیبرید به هیچ عنوان دستکاری ژنتیکی نشده‌اند. حوزه تولید بذرهای هیبرید بسیار حائز اهمیت است، چرا که حاشیه امن کشاورزی هر کشوری، داشتن منابع اولیه و نهاده‌های باکیفیت می‌باشد. از همین رو این موسسه تمام تلاش خود را برای تولید بذرهای هیبرید و استاندارد با کیفیت و سازگار بکار گرفته تا ضمن تامین نیازهای سالانه کشاورزان، دانش اصلاح این بذرها بومی‌سازی و حاشیه امنی برای آیندگان حاصل شود. روند تحقیقاتی موسسه دانش‌بنیان بذر و نهال رضوی هر سال با مقیاس و تنوع بیشتری ادامه پیدا کرده و قرار است دامنه تولید بذرهای هیبرید و استاندارد در این مجموعه توسعه یابد تا به سهم خود گامی برای تامین امنیت غذایی کشور و جلوگیری از واردات بذر بردارد.
 
ارتقاء کیفیت انواع بذر
موسسه بذر و نهال رضوی در ادامه ورود خود به صنعت تولید بذر در کشور، دستاوردهای جدید دانش‌بنیان دیگری را هم در این مسیر بدست آورده است؛ از پوشش‌دار کردن بذرها تا استفاده از آنالیز تصویری برای ارزیابی کیفیت بذر؛ اقداماتی که نشان‌دهنده بهره‌مندی این مجموعه از حضور متخصصان و دانش و فناوری روز برای تولید بذرهای هیبرید با کیفیت بالا است.
تحقیقات و فعالیت‌های انجام شده در زمینه تجزیه و تحلیل تصویری بذر و همچنین بهبود کیفیت بذرها با استفاده از فناوری‌های پرایمینگ، پوشش‌دهی و حجیم‌سازی بذور در این موسسه، امکان بهره‌مندی کشور از این دستاوردها و فناوری‌ها را برای ارتقاء کیفیت انواع بذرها فراهم ساخته است. از طرفی با تاسیس و بهره‌برداری از کارخانه فناوری و فرآوری بذر موسسه بذر و نهال رضوی، قطب فناوری‌های نوین کاربردی فرآوری و بهبود کیفیت بذور در کشور به زودی توسط آستان قدس رضوی ایجاد خواهد شد که تحقق این مهم امکان بهره‌مندی کشاورزان از بذرها برخوردار از کیفیت برتر را در مقیاس تجاری فراهم می‌کند.