کتاب «تاریخ انگاره شیعی زیارت» نقد و بررسی شد

به گزارش آستان نیوز، در این نشست که با حضور دكتر حامد خانی (فرهنگ مهروش)، دانشيار دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرگان و نویسنده کتاب «تاریخ انگاره شیعی زیارت»، در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به بررسی و نقد کتاب «تاریخ انگاره شیعی زیارت» پرداخته شد.
خانی درابتدای این نشست به معرفی کتاب پرداخت و ابراز کرد: کتاب «تاریخ انگاره شیعی زیارت» تلاش کرده است کهن‌ترین نگرش‌های شیعیان به زیارت را بر پایه بازسازی متن کهن و از یاد رفته کتاب المزار نوشته سعد بن عبدالله اشعری (درگذشته ۳۰۳ قمری) بررسی کند.
این نویسنده ادامه داد: پژوهشگران مطالعات تاريخي و تطبيقي اديان، ابعاد مختلف پديده ديني زيارت را در فرهنگ‌هاي مختلف مرور كرده و ابعاد مختلف آن را همچون ارزش دين‌شناختي آيين‌هاي زيارتي، جايگاه بنيادين زيارتگاه‌ها در اديان، تاثير آيين‌هاي زيارت بر شكل‌گيري مباحث و مكاتب كلامي، پيامدهاي زيست‌محيطي و اقتصادي زيارت و تاثير روابط بينافرهنگي بر آن بررسی کرده است.
دکتر خانی تصریح کرد: از جمله بحث‌ها درباره كاركرد آييني زيارت، بررسي تاثير آن بر شكل‌گيري فرقه‌ها يا حتي تبديل تدريجي فرقه‌ها به دين است. برخي دين‌شناسان به مطالعه مراكز زيارتي توجه نشان داده‌اند كه جايگاهي مقدس در سنت اديان كهن داشته‌اند و بنيان‌گذاران اديان جديد خواسته‌اند معنويت از ياد رفته آن‌ها را احيا كنند. برخي نیز به زيارتگاه‌هايي توجه كرده‌اند كه نخست پيروان مذاهبي مخالف با اكثريت آن‌ها را در مناطقي پرت و دورافتاده بنا نهاده‌اند و به ‌مرور با تطور تدريجي آن فرقه‌ها، اين مراكز نيز مركزيت ديني يافته‌اند.
وی ادامه داد: آزمودن اين قبيل تحليل‌هاي دين‌شناختي بدون بازخواني ميراث اسلامي- خاصه ميراث شيعي-دشوار است از همین رو در کتاب «تاریخ انگاره شیعی زیارت» كوشش شده است كهن‌ترين نگرش‌هاي شيعيان به زيارت بر پايه بازسازي متن كهن و از ياد رفته كتاب المزار سعد بن عبدالله اشعري تحليل شود.
دانشيار دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرگان خاطر نشان کرد: این اثر به دنبال تبیین این نکته مهم است که بازشناسی تاریخ زیارات شیعی نیازمند بازسازی چندین اثر مهم دیگر از مزارات است و منابعی در آن مطرح می‌شوند که در این مطالعه کوشش می‌شود نشان داده شود بسیاری از آن‌ها از میان نرفته‌اند؛ بلکه صرفا در قالب مجموعه‌هایی منسجم‌تر جای گرفته و قابل بازیابی‌ هستند.
وی ابرازکرد: این اثر در میان دانشجویان فاضلی که قرار است موضوعی برای پایان‌نامه برگزینند دارای اهمیت شایانی است، زیرا گام نخستینی است که در این حوزه مطالعاتی برداشته شده و دانشجویان و پژوهشگران می‌توانند با تلاش، تعمق و تتبع به شناخت ژرف‌تری از تاریخ دین و انسان دست یابند.