حکمت، موعظه، مهرورزی و جدال احسن اصول «جهاد تبیین» است

به گزارش آستان نیوز، به طور قطع امروز، در شرایطی هستیم که بیش از هر زمان دیگری نیازمند تبیین درست ارزش ها و آرمان های اسلام و انقلاب اسلامی هستیم. ما برای بررسی ابعاد جهاد تبیین، لوازم وابعاد آن به سراغ حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی شریعتی‌تبار، مدیر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی رفتیم و این مضوعات را با وی در میان گذاشته و بررسی کردیم.
 آن چه در ادامه می آید، مشروح گفت وگوی آستان نیوز با حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی شریعتی‌تبار با موضوع «جهاد تبیین» است: 

جناب استاد شریعتی تبار، لطفا در ابتدا درباره اصل چیستی «جهاد تبیین» اشاره نمایید و از اهمیت طرح آن در شرایط و دوره کنونی بگویید.

در واقع مراد از جهاد تبیین روشنگری و بیان حقایقی است که به بصیرت و آگاهی جامعه منجر شود. اما در دوره کنونی این مسئله از اهمیت و ضرورت ویژه‌ای برخوردار است تببین و روشنگری همواره امر لازمی است و متولیان و مسئولان باید در این زمینه کوشا باشند و جهادگونه عمل کنند. به ویژه اهمیت آن در این دوران که دشمنان در پی کتمان و پوشاندن حقایق هستند و در صددند با طرح شایعاتی ذهن جامعه را دچار ابهام ‌کرده و شبهاتی را مطرح کنند و در پرتو این شبهه افکنی و زیر سوال بردن این مسائل به مقصود خود که براندازی یک نظام سیاسی است دست پیدا کنند، بیشتر مشاهده می شود. در شرایط فتنه‌انگیزی و شبهه‌افکنی دشمنان که منجر به آشوب و فتنه می‌شود، تبیین حقایق و مسائل و بیان حقایق ضرورت و اهمیت دارد زیرا ما می دانیم بخشی از این چالش‌ها و مسائل ناشی از غفلت، عدم توجه و تبلیغات سوء دشمنان است. آنان جهادی عمل می‌کنند و شب و روز در فضای حقیقی و مجازی از همه امکانات برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند، به نوعی ما در شرایط جنگ رسانه و تبلیغاتی هستیم و از همین رو کسانی که متولی تبیین حقایق هستند باید به صورت جهادی عمل کنند. نباید در مقابل توطئه دشمنان ساکت ماند. همان گونه که امیر‌المومنین(ع) می‌فرمایند انسانی که در جبهه مشغول دفاع است باید بیدار باشد و اگر کسی بخوابد دشمن بیدار است و همواره توطئه می‌کند در این دوران کنونی نیز دشمنان برای شبهه افکنی در تلاش هستند و لذا جهاد تبیین، امروز بیش ازهر زمان دیگری ضرورت و اهمیت خود را نشان می‌دهد. 

با توجه به آن چه اشاره کردید، جهاد تبیین چه آموزه‌ها و مواردی را شامل می شود؟

دشمن در تبلیغات خودش می خواهد هم دستاوردهای نظام اسلامی را به چالش بکشد و در پرتو آن مشروعیت نظام سیاسی و دینی و حکومتی برخاسته از انقلاب را زیر سوال ببرد و حتی بالاتر از این، اصل تفکر دینی را به چالش بکشد، ما طبیعتا در این جهاد تبیین هم باید به بیان دستاوردهای انقلاب و هم به بیان و تبیین ارزش های متعالی و برجسته دینی و شعائر دینی توجه کنیم. زیرا ما معتقد هستیم دین، فرهنگ و ارزش‌های دینی ما نسبت به افکار و اندیشه‌های دیگران در بحث حقوق زنان، عدالت، مساوات، حقوق بشر، محبت و مهرورزی نسبت به بشریت و... که دشمنان می خواهند در این خصوص چالش ایجاد کنند، تفوق و برتری دارد. ما باید همواره از جامعه بشری و حاکمان ظالم، پرسشگر و مطالبه گر باشیم. باید دستاورهای انقلاب و ضرورت حمایت از نظام دینی و سیاسی و در کنار آن فریبکاری دشمن را برای جامعه تبیین کنیم. 

به اعتقاد جنابعالی جهاد تبیین برای مخاطبان جوان هم چون دانشجویان چگونه و با چه ادبیاتی باید صورت گیرد؟

تبلیغ و تبیین برای هر قشری متناسب با سطح آگاهی و دانش و خصوصیاتی که نسل و آن طبقه دارد باید صورت گیرد و برای جهاد تبیین نیز باید مخاطب شناسی بدانیم. آنچه که در این امر مهم است مسئله منطق است که باید ارائه مطالب و محتوا منطقی، مستدل، عقلانی و متقن باشد و همچون سیره ائمه معصومین(ع) با سعه صدر، گشاده رویی و محبت و مهرورزی صورت گیرد.

جناب استاد شریعتی تبار، لطفا به ویژگی های جهاد تبیین موثر هم اشاره بفرمایید.

پیامبر اسلام(ص) یکی از بزرگترین مجاهدان جهاد تبیین هستند، از مکتب و روش ایشان می توان برای این موضوع، بهره برد. نخست حکمت است به این معنی که سخن باید استوار با علم و دانش گفته شود. دومین اصل، بیان موعظه، نصیحت و اندرز باید همراه با اقناع سازی باشد که مخاطب دریابد که خیرخواهی و سعادت او را می‌خواهیم و سومین اصل نیز جدال احسن است. یعنی همه ما قبول داریم آزادی خوب است اما راضی به تکه تکه شدن ایران و وابستگی به مزدور و استثمار نیستیم. از این رو اگر اعتراضی داریم باید آن را بیان کنیم اما این اعتراض به جایی منتهی نشود که استقلال سیاسی ما آسیب ببیند.
 

استاد، اگر جهاد تبیین صورت نگیرد یا به درستی انجام نشود چه آسیب‌هایی متوجه جامعه می شود؟

در این هجمه سنگینی که دشمنان علیه ما دارند بر مسئولان و مدیران جامعه لازم و واجب است مواردی که در رفتارها، سیاست ها، راهبردها و حوزه مسائل اقتصادی و سیاسی جای بازنگری دارد، بازنگری و اصلاح شود و در حد توان خود برای راضی کردن و جلب خشنودی مردم اقدام کنند، اگر این موارد مورد توجه قرار نگیرد آسیب خواهیم دید.

گفت وگو: اعظم صاحب علم