رونمایی از نسخه خطی 600 ساله کتاب «لمعه» در کتابخانه حرم مطهر رضوی

به گزارش آستان نیوز، این مراسم رونمایی به مناسبت بزرگداشت «محمد بن مکی عاملی نبطی» معروف به شهید اول، صبح امروز با حضور جمعی از مدیران و کارشناسان سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در محل تالار کنفرانس کتابخانه مرکزی این آستان مقدس برگزار شد. 
 

معرفی نسخه خطی اللمعه الدمشقیه
در این مراسم سیدرضا صداقت حسینی کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی گفت: در حال حاضر نزدیک به 57 هزار نسخه خطی در موضوعات مختلف در مخزن کتاب‌های خطی کتابخانه این آستان مقدس نگهداری می‌شود که حدود 12 هزار نسخه‌ خطی فارسی و عربی آن مربوط به موضوع فقه می‌شود.
وی ادامه داد: کتاب اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه تألیف شهید اول؛ از فقها و علمای معروف شیعه در قرن هشتم (734-786 قمری)، یکی از این نسخه‌های خطی فقهی بسیار نفیس این کتابخانه به شمار می‌آید. 
صداقت حسینی افزود: شهید اول این اثر را در سال 782 هجری قمری در صورتی که هیچ منبع فقهی به جز المختصر النافع محقق حلی در اختیار نداشته، در مدت هفت روز تألیف کرده و این اثر آخرین تألیف وی محسوب می‌شود. 
وی بیان کرد: اللمعه الدمشقیه از متون فقهی جامع و موجز و معروف شیعی است که پس از کتاب‌های اربعه و حدیث، از معتبرترین کتاب‌های فقهی و مشتمل بر 52 کتاب؛ از کتاب طهارت تا کتاب دیانت است. شهید اول این کتاب را مطابق فتاوای مشهور فقهای قدیم به نگارش درآورده است. 
کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی اضافه کرد: بر این کتاب به دلیل ارزش و اهمیت آن، شروح و حواشی متعددی توسط علمای شیعه از جمله کتاب الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه تألیف زین الدین بن علی معروف به شهید ثانی نوشته شده است. 
وی گفت: نسخه خطی کتاب اللمعه الدمشقیه موجود در گنجینه رضوی توسط ابراهیم بن علی بن احمد کشدیش به خط نسخ 17 سطری در 107 برگ به زبان عربی در سال 849 قمری کتابت شده و توسط ابن خاتون عاملی در سال 1067 قمری بر کتابخانه این آستان مقدس وقف شده است.
 

اهمیت میراث مکتوب

در ادامه صداقت حسینی با محوریت اهمیت میراث مکتوب اظهار کرد: میراث مکتوب به دست‌نوشته‌ها و آثاری گفته می‌شود که با دست و مرکب بر روی کاغذ، پوست و سنگ در دوره‌های گذشته نوشته شده و برای ما به یادگار مانده‌ است. 
کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی افزود: این آثار به دلیل این‌که نشان دهنده فرهنگ، تاریخ، جغرافیا، شخصیت و رفتار و گفتار انسان‌ها و اقوام گذشته ما است، دارای ارزش و اهمیت فراوانی است. 
وی با بیان اینکه حافظه جهانی یونسکو با هدف شناسایی، ثبت، حفظ و صیانت میراث مکتوب ارزشمند کشورها در سال 1992 میلادی تشکیل شده است، گفت: در حاضر اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه ثبت میراث جهانی یونسکو شده است که نشان دهنده جایگاه بالای کتابخانه این آستان مقدس در حفظ و صیانت میراث مکتوب و توجه به فرهنگ گذشته کشورمان است. 
 صداقت حسینی ادامه داد: همچنین قرآن‌های منسوب به ائمه اطهار(ع) و جزوات قرآنی عثمان بن حسین وراق و تذهیب (462-466 هجری قمری) موجود در گنجینه رضوی ثبت ملی شده‌ است. 
 

بررسی شخصیت شهید اول
همچنین در این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حسن حائری استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد ضمن اشاره به اهمیت نسخه‌های خطی و حفظ و صیانت از آن‌ها اظهار کرد: تقویت ایمان و ایجاد قوت قلب برای انسان‌های نسل‌های بعدی از جمله جوانان نسل حاضر، یکی از آثار و برکات وجود نسخه‌های خطی است. 
وی ادامه داد: کتاب اللمعه الدمشقیه شهید اول با شرحی که شهید ثانی بر آن نوشته است، سال‌هاست در حوزه‌های علمیه و حتی دانشگاه‌ها در رشته فقه و مبانی علوم اسلامی تدریس می‌شود و بزرگان اهل فن هنوز نتوانستند جایگزینی برای این کتاب ارزشمند و مرجع پیدا کنند. 
حائری در شرح برخی از ویژگی‌های شخصیتی شهید اول گفت: این شهید وسعت نظر و شرح صدر عظیمی داشت و استاد تمام مذاهب اسلامی در عصر خود بود. همچنین وی در عمر پنجاه و دو ساله خود به شهرها و کشورهای بسیاری همچون مکه، مدینه، دمشق، بیت‌المقدس و مصر سفر کرد و برکات عظیمی برای مسلمانان داشت. 
وی با اشاره به سخنان برخی از علمای شیعه و اهل سنت درباره شخصیت و جایگاه علمی شهید اول همچون فخر المحققین اضافه کرد: همچنین می‌توان از اخلاص و تقوی، به عنوان دیگر ویژگی‌های شخصیتی شهید اول نام برد چنان‌که وی در مصیبت فقدان اقامه یک شب نماز شب خود قصیده جانسوزی سروده است. 
همچنین استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد پس از خوانش بیت‌هایی از این قصیده، به بیان چگونگی شهادت این عالم بزرگ به دلیل موقعیت و جایگاه والای علمی‌اش در دمشق پرداخت.