مقام و منزلت باعظمت حضرت ام ابیها فاطمه زهرا(س) از منظر امام رضا(ع)

 به گزارش آستان نیوز، شان و مقام باعظمت این بانوی بزرگوار که ام الائمه لقب دارند، نزد حضرات ائمه معصومین(ع) از روشن ترین نکات و ابعاد سیره و کلام ایشان به شمار می آید. 
امام هشتم(ع) نیز در محبت و ارادت به  حضرت فاطمه زهرا(س) اهتمام ویژه‌ای داشتند، به طوری که در معارف ایشان به دفعات، از این محبت و ارادت سخن به میان آمده است.
به مناسبت سالروز شهادت این بانوی باعظمت با مرتضی انفرادی، پژوهشگر مطالعات اجتماعی اعتاب مقدس بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی پیرامون منزلت ایشان از منظر عالم آل محمد(ص) گفت وگو کردیم که اینک پیش روی شماست.
 

جناب انفرادی لطفا در ابتدا پیرامون زندگینامه حضرت فاطمه زهرا(س) توضیح مختصری بفرمایید.

حضرت فاطمه زهرا دخت نبی مکرم اسلام(ص) در سال پنجم بعثت و در شهر مکه دیده به جهان گشودند، مادر گرامی ایشان بزرگ بانوی اسلام حضرت خدیجه کبری و همسرش، حضرت امام علی(ع) و یکی از 5 تن آل عبا هستند. ایشان مادر ارجمند حضرت امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، زینب کبری (س) و ام کلثوم(س) هستند و ایشان با فاصله بسیار کوتاهی پس از رحلت پیامیر اسلام(ص) در سن 18 سالگی به شهادت رسیدند.

 
چه اسامی و القابی در منابع اسلامی برای حضرت زهرا(س) آمده است؟

نام اصلی ایشان فاطمه است و در منابع اسلامی بیش از 30 لقب از جمله، زهرا، صدیقه، محدثه، بتول، منصوره، طاهره، زکیه، مبارکه، راضیه، مرضیه، سیده نساء العالمین، ام ابیها و... برای این حضرت ذکر شده است.
 

جناب انفرادی، واژه مبارک فاطمه دارای چه معنای خاصی است؟

در فرهنگ و سیره اهل بیت(ع) اسامی دارای معارف و معانی بلندی است، کلمه فاطمه به معنای جدا شده است و حضرت رضا(ع) در روایتی از جد بزرگوارشان این گونه نقل می‌فرمایند: نام دخترم را فاطمه نهادم زیرا خداوند او و محبان او را از آتش جهنم جدا و دور نگه داشته است. همچنین در حدیث دیگری از امام رضا(ع) که نزدیک به همین مضمون از پیامبر نقل شده است: نام او را فاطمه نهادم تا او و فرزندانش از آتش دوزخ حفظ و در امان باشند.
 

آیا حضرت رضا(ع) در شان و فضیلت حضرت زهرا(س) به آیات قرآن استناد نموده‌اند؟

در شان و منزلت حضرت زهرا (س) سوره و آیات متعددی در تفاسیر اشاره شده است.  سوره کوثر و برخی از آیات دیگر قرآن حاکی از مقام والای ایشان است. امام رضا(ع) نیز در تفسیر چندین آیه به جایگاه مادر بزرگوارشان اشاره فرموده‌اند. چنانکه مصادیق آیات تطهیر، مباهله، مودت و برخی از آیات سوره الرحمن و انسان را حضرت فاطمه زهرا(ع) دانسته‌اند.
 

جناب انفرادی، بارها در معارف رضوی شنیده ایم که یکی از اوصاف و القاب حضرت فاطمه (س) به عنوان برترین بانو بیان شده است. در این باره لطفا توضیح بفرمایید. 

برای حضرت فاطمه(س) برترین بانو و عباراتی شبیه به این مضمون در روایات آمده است اما در حدیثی از امام رضا(ع) به نقل از پیامبر (ص) عبارت «افضل نساء اهل الارض» و «سیده نساء العاملمین» بیان شده است که نشان از بزرگی ایشان در تمام اهل زمین و برترین ایشان بر همه زنان جهان است.
 

لطفا در ادامه به فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی حضرت فاطمه زهرا(س) در روایات امام رضا(ع) نیز اشاره‌ای بفرمایید؟

در زندگی کوتاه بزرگترین بانوی عالم، مشارکت‌ها و فعالیت‌های بسیاری در تاریخ نقل شده است که از جمله آن، فعالیت‌های اثر گذار ایشان در زمان حیات پیامبر اسلام(ص) است.
در این زمینه امام رضا(ع) چندین روایت برای جهاد حضرت زهرا(س) بیان نموده‌اند، به عنوان مثال کمک حضرت فاطمه(س) در جریان جنگ خندق که به پیامبر اسلام امداد رسانی می‌کردند.
همچنین بنا بر روایات رسیده از حضرت رضا(ع) مادر بزرگوارشان حضرت زهرا(ع) در جریان مباهله تنها زنی بود که همراه پدر، همسر و فرزندانشان در این واقعه حضور یافتند و پس از رحلت پیامبر اسلام(ص) نیز، بیان خطبه فدکیه و نیز وصیت ایشان مبنی بر دفن شبانه و نامعلوم بودن قبر مطهرشان، در پی واکنش‌های سیاسی ایشان محسوب می‌شود.