روایت خدمت شبانه‌روزی به پژوهشگران در آستان عالم آل محمد(ع)

به گزارش آستان نیوز، امروزه مطالعه و تحقیق نقش پررنگی در توسعه و پیشرفت کشورها دارد تا جایی که می‌توان آن را شاهراه ورود به خودکفایی و استقلال همه‌جانبه دانست. در این میان، در جوار مضجع شریف حضرت رضا(ع)، یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام و کشور دایر است که سال‌هاست در آن تالاری برای ارائه خدمات مطالعاتی اختصاصی به محققان راه‌اندازی شده است. 
در ادامه به مناسبت هفته پژوهش و فناوری، در تالار محققان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی حضور می یابیم تا با خدمات آن بیشتر آشنا شویم. 

معرفی تاریخچه و خدمات 

بررسی تاریخچه کتابخانه حرم مطهر رضوی نشان می‌دهد، اولین بار اتاقی تحت عنوان «اتاق محققان» در جوار بخش مخزن کتابخانه در سال 1366 برای استفاده پژوهشگران ایجاد شده است. سال‌ها بعد یعنی در سال 1374 با افتتاح ساختمان کتابخانه جدید(کتابخانه مرکزی فعلی)، اتاق محققان در جوار بخش مخزن چاپی این کتابخانه ایجاد شد. سرانجام در سال 1380، تالار محققان به محل امروزی آن در فضایی نزدیک به هزار مترمربع در طبقه همکف کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی منتقل و روز به روز بر خدمات و امکانات آن افزوده شد. 

درهای باز به روی پژوهشگران

مجید شایان مجد مسئول تالار محققان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی می‌گوید: استادان، پژوهشگران، مؤلفان، مترجمان، دانشجويان مقطع تحصيلي كارشناسي ارشد كه موضوع طرح پیشنهادی پایان‌نامه آن‌ها به تصویب رسیده است و همچنین دانشجويان دوره دكتري، با توجه به ضوابط اداری سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، می‌توانند از امکانات ویژه این تالار در دو بخش مجزای خواهران و برادران استفاده کنند.

او می‌افزاید: ساعت خدمات‌رسانی این تالار از خرداد سال 1400 شبانه‌روزی شده است و محققان همه روزه حتی روزهای تعطیل با آرامش‌خاطر می‌توانند از خدمات آن استفاده کنند. در واقع، خدمات‌رسانی این تالار تنها در چند مناسبت خاص در طول سال همچون روز عاشورا یا روز اول عید نوروز متوقف می‌شود. 
 

میز اختصاصی برای پژوهشگران

شایان مجد ادامه می‌دهد: پژوهشگران فعالی كه به‌صورت مداوم در اين تالار مشغول مطالعه و تحقيق هستند، می‌توانند از میز اختصاصی و مکان ویژه نگهداری لپ‌تاپ نیز بهره‌مند شوند. سيستم وايرلس تالار نیز به زودی مجدد راه‌اندازی خواهد شد. همچنین تالار محققان با کتابخانه جامع الکترونیکی جهت استفاده پژوهشگران از پایگاه مقالات فارسی و لاتین، هم‌جوار است. 
 

بالاترین میزان دسترسی به منابع کتابخانه

در ادامه مسئول تالار محققان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی می‌گوید: در حال حاضر، 6هزار و 177 کتاب مرجع چاپی و شش هزار و 689 پایان‌نامه در مقاطع مختلف تحصیلی در این تالار در دسترس مستقیم پژوهشگران قرار دارد. همچنین پژوهشگران می‌توانند از منابع مخزن چاپی کتابخانه در کنار منابع سایر تالارها و کتابخانه‌های تخصصی این سازمان استفاده کنند چنان‌که طبق ضوابط موجود هر محقق می‌تواند حداکثر 50 جلد کتاب بر روی میز اختصاصی خود در تالار داشته باشد.
 

هزینه تهیه کتاب های مورد نیاز را پرداخت می شود

به گفته شایان مجد، پژوهشگران در صورت مشاهده عدم وجود کتاب مورد نیاز خود در مخزن چاپی کتابخانه می‌توانند پس از هماهنگی با مسئول تالار، کتاب را از بازار خریداری و با ارائه فاکتور، هزینه آن را دریافت کنند و در راستای تکمیل‌کردن منابع اطلاعاتی کتابخانه نیز قدم مثبتی بردارند.
 

خدمات‌رسانی به ۶۵ هزار پژوهشگر در 8 ماه

همچنین از مسئول تالار محققان کتابخانه درباره ظرفیت پذیرش تالار می‌پرسم و او پاسخ می‌دهد: در حال حاضر این تالار در مجموع ظرفیت پذیرش بیش از 300 پژوهشگر را به صورت همزمان دارد که امیدواریم در آینده نزدیک شاهد توسعه فضای فیزیکی تالار و ارتقای هر چه بیشتر خدمات رفاهی آن باشیم.
شایان مجد با بیان اینکه افزون بر ۶۵ هزار نفر در هشت ماهه نخست سال جاری از خدمات این تالار استفاده کردند، می‌افزاید: علاوه بر محققان ایرانی، پژوهشگرانی از افزون بر 10 کشور جهان همچون عراق، افغانستان، هند و نیجریه نیز از خدمات تالار استفاده می‌کنند که بیشتر آنان از دانشجویان خارجی دانشگاه‌های داخل کشور هستند. 
او با اشاره به برخی از برنامه‌های این تالار به مناسبت هفته پژوهش، خاطرنشان می‌کند: وجود چنین فضای اختصاصی برای محققان در کتابخانه حرم مطهر رضوی همیشه مورد توجه و تقدیر گروه‌ها و شخصیت‌های بازدیدکننده از کتابخانه قرار گرفته است.
 

راز سکونت دانشجویان در مشهد

هر دو بخش خواهران و برادران تالار محققان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، مملو از میز و صندلی‌های چوبی، قفسه‌های آکنده از کتاب‌های چاپی و کمدهای نگهداری لپ‌تاپ است. جمعی از پژوهشگران جوان و میانسال پشت میزهای پر از کتاب چاپی نشسته‌اند و با خیالی آسوده به مطالعه و تحقیق مشغول هستند؛ محققانی که پس از سلام و عرض ارادت به امام خوبی‌ها(ع)، به این کتابخانه و تالار قدم می‌گذارند. ملیحه قائن ابراهیم‌آبادی، دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، از جمله این پژوهشگران است که دقایقی با او هم‌صحبت می‌شوم. قائن ابراهیم‌آبادی که از دوران نوجوانی از خدمات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی استفاده می‌کند، ضمن قدردانی از مسئولانی که با پیگیری آنان ساعت کار تالار محققان شبانه‌روزی شد، بیان می‌کند: خدمات این تالار موجب شده همچنان تحصیلم را در مشهد ادامه دهم، چون می‌دانم اگر به قم یا تهران بروم از چنین امکانات خوبی محروم خواهم شد. 
مرجان شهرکی فرخنده، یکی دیگر از دانشجویان مشهدی حاضر در بخش خواهران تالار است. او دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه مازندران است که از مهرماه 1396 به منظور بهره‌مندی از خدمات تالار محققان، عضو کتابخانه حرم مطهر شده است. این پژوهشگر می‌گوید: داشتن میز اختصاصی برای مطالعه و قرار دادن کتاب‌هایمان در قفسه‌های آن بدون محدودیت زمانی، از جمله خدمات ارزشمند این تالار است. البته اگر پژوهشگر دیگری به آن کتاب نیاز داشته باشد، از لیست کتاب‌های ما خارج می‌شود. امیدوارم خدمات‌رسانی کتابخانه به محققان در حوزه کتاب‌های به‌روز لاتین به ویژه کتاب‌هایی که عکس رنگی دارند نیز آسان‌تر شود.
 

همراهی کتابداران باتجربه و توانمند

در ادامه با سیدعلی بهشتی‌وند، یکی دیگر از محققان تالار سر صحبت را باز می‌کنم. او از سال 1388 به عضویت کتابخانه آستان قدس رضوی درآمده و از سال 1392، از زمان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در رشته علوم معارف و حدیث نیز از خدمات این تالار استفاده می‌کند. بهشتی‌وند می‌گوید: آستان قدس رضوی فضای پژوهشی بسیار خوبی در این کتابخانه برای دانشجویان و محققان فراهم کرده و کتابداران تالار نیز با خوش‌رویی ما را راهنمایی می‌کنند. از طرف دیگر، کتاب‌ها به صورت مخزن بسته با دسترسی نامحدود زمانی در اختیارمان قرار می‌گیرد. 
همچنین با سیداصغر موسوی دانشجوی دکتری رشته ادبیات فارسی که از اعضای قدیمی کتابخانه است، هم‌کلام می‌شوم. او با اشاره بر اینکه پایان‌نامه دوره ارشد و دکتری خود را در این تالار تدوین کرده است، بیان می‌کند: در این مدت شاهد تغییر و تحولات بسیار خوبی در این تالار بودم و با وجود آن‌که در منزل مکان آرام و مناسبی برای مطالعه و تحقیق دارم، اما تمرکزم در این تالار بیشتر است. کتابداران آن هم باتجربه و توانمند هستند. خدمات رفاهی هم در حد معمول در دسترس ما وجود دارد. امیدواریم به‌روزرسانی منابع اطلاعاتی کتابخانه نیز با سرعت بیشتری پیگیری شود.