چشم انداز روشن ابرپروژه ترانزیتی سرخس با پشتیبانی و راهبری آستان قدس رضوی

به گزارش آستان نیوز، محمدرضا کلایی با اشاره به موقعیت و مزیت‌های منطقه ویژه اقتصادی سرخس، اظهار کرد: آستان قدس رضوی ابتدای دهه هفتاد بنا به درخواست دولت به این منطقه آمده است و چون اراضی شهرستان سرخس موقوفه و متعلق به آستان قدس رضوی است در آنجا سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده است. 
وی افزود: اکنون در یک سال گذشته تصمیم اصلی آستان قدس رضوی بوده است که آن منطقه را فعال کند، این فعالیت در همه عرصه‌ها هست اما یک اثر بیرونی دارد و آن این است که مزیت اصلی منطقه سرخس لجستیک بودن آن است، اگر لجستیک شکل بگیرد تولید به‌ قصد صادرات مجدد شکل می‌گیرد.
 

اهمیت رفع ضعف‌های زیرساختی
وی افزود: این منطقه تنها نقطه استراتژیک در مرزهای ایران است که در تقاطع کریدور شمال ـ جنوب، یعنی از روسیه به خلیج فارس و دریای عمان و از آنجا هم به شبه‌قاره هند و کریدور شرق ـ غرب که از چین به اروپا می‌رود قرار دارد. 
کلایی ادامه داد: ضعف در زیرساخت‌ها در کنار تعامل کم با کشورهای حوزه CIS باعث شده است که از این ظرفیت خوب استفاده نشود، 26 سال پیش منطقه ویژه اقتصادی سرخس ایجاد شده اما عملاً نتوانسته نقش محوری‌ خود را داشته باشد و اگر بخواهیم یک شاخص برای نقش محوری این مجموعه قائل شویم، زمانی نقش خود را ایفا می‌کند که حداقل 20 میلیون تن کالا در آنجا تخلیه و بارگیری شود.
 

توافقات با سرمایه گذاران خارجی
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس تصریح کرد: برای تحقق این هدف چند اقدام را در دستور کار قرار دادیم، یکی اینکه با چینی‌ها تفاهم‌نامه هایی با هدف ایجاد یک پارک لجستیک برای تقویت زیرساخت در حوزه کانتینری منعقد کردیم تا بتوانیم حداقل در فاز اول 660 هزار کانتینر را به‌صورت سالانه ترانشیپ‌منت کنیم، این در حالی است که اکنون نقل و انتقال کالا به‌صورت کانتینری بسیار بسیار محدود و نزدیک به صفر است و عمدتاً از طریق تعویض بوژی این اتفاق می‌افتد. 
وی اضافه کرد: در بخش دوم؛ ما باید سایت‌های تخصصی ایجاد کنیم که امکان ترانشیپ‌منت را بدهد، چون کمبود واگن و کمبود بوژی مانع می شود که بتوانیم حمل یکسره بار را انجام بدهیم، پس باید اینها ترانشیپ شوند. 
کلایی ادامه داد: ما در مورد کالاهای فله و حجیم که عمده مسیر شمال و جنوب را دارند و شامل زغال‌سنگ، کودهای شیمیایی، مواد غذایی هستند، با تقاضای زیادی مواجه هستیم چون در یک سال گذشته تجارت بین روسیه و هند خیلی رونق پیدا کرده و تقاضا برای این موضوع زیاد شده است، در همین راستا ما حدود 8 قرارداد در حوزه لجستیک در مورد بارهای فله منعقد کردیم که سایت‌های تخصصی و بخش خصوصی روی آن سوار شده و در حال ساخت آن هستند. 
وی افزود: ما با چند مجموعه رایزنی و صحبت کردیم و سفارت‌‌خانه کشورهای هند و روسیه هم پیگیر آن هستند که هم کالای فله را جابه‌جا کنند و هم حمل‌ونقل ترکیبی کالای کانتینری و حمل‌ونقل هوایی را داشته باشند.
 

نیاز به تقویت زیرساخت های جاده ای و فرودگاهی
کلایی ادامه داد: این مجموعه‌ پیشران منطقه ماست، البته در کنار آن باید جاده مشهد ـ سرخس هم تعریض و ساخت تونل‌هایش تمام شود. نکته دیگر فعال‌سازی فرودگاه برای هواپیماهای پهن‌پیکر باری است که بتواند نقطه‌ای باشد که کالاها را از چین و جنوب خلیج فارس و... بیاورد و بالعکس آنها را منتقل بکند اما این زیرساخت نیازمند بهره‌برداری منسجم است. 
مدیر عامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس در ادامه گفت: در 6 ماهه اول 1401 نسبت به 6 ماهه اول 1400 تعداد کشنده‌هایی که کالا از منطقه ویژه اقتصادی سرخس عبور دادند 11 برابر شد و این نشان می‌دهد که ما باید زیرساخت‌های جاده‌ای‌مان را هم بهبود ببخشیم و به‌فراخور آن امکانات مورد نیاز را برای رانندگان ترانزیت و... فراهم کنیم.
 

همکاری برای تجمیع گمرکات منطقه
وی افزود: موضوع دیگری که زیرساخت آن مهم و در حال انجام است تجمیع گمرک است، همان‌طور که می‌دانید گمرک در سرخس 3 کد گمرکی داشته است؛ گمرک منطقه ویژه سرخس، گمرک شهید شوشتری و گمرک راه‌آهن سرخس. ما تفاهم‌نامه‌ای را با گمرک داشتیم که این 3 گمرک یکی بشود و بتواند به‌صورت متمرکز خدمات‌دهی بدهد، این کار خوب پیش رفته است، چون ما آنجا باید برای رانندگان و صاحبان بار تسهیل‌گری کنیم که کار خودشان را با سرعت بالاتری انجام بدهند. تجمیع گمرک در حال انجام است و ان‌شاءالله زیرساخت‌های مورد نیازش از جمله فنی و امثالهم فراهم می‌شود.
 

مذاکره با تولیدکنندگان خارجی برای تولید در ایران
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس ادامه داد: مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آزاد با رویکرد صادرات مجدد طراحی شده‌اند و به همین دلیل باید زیرساخت‌های لجستیکی را توسعه بدهیم که البته منبجر به افزایش تولید کالاهای مشترک به‌قصد صادرات و استفاده در داخل نیز خواهد شد. 
وی افزود: در حال حاضر نیز با تولیدکنندگان مختلف عموماً خارجی در حال مذاکره هستیم که به‌قصد تولید برای ایران و البته برای آسیای میانه و افغانستان و پاکستان در منطقه ویژه اقتصادی سرخس مستقر بشوند.
 

تلاش برای جذب  5 میلیارد دلار سرمایه گذاری در احداث پارک لجستیک 
کلایی درباره ورود چینی ها به سرمایه گذاری در این منطقه ویژه سرخس و احداث یک پارک لجستیک نیز گفت: با توجه به شرایط خاص منطقه ای و نیازهای لجستیکی، برای فعالان اقتصادی در شرق چین که با هدف صادرات به اروپا فعالیت می کنند، بهترین مسیر ترانزیت، عبور از منطقه ویژه سرخس به جای سایر مسیرهاست و به همین دلیل آستان قدس رضوی پای کار ایجاد این بستر و توسعه کریدور شمال به جنوب ایستاد و دولت هم به‌صورت جدی این را مد نظر قرار داده است. 
وی ادامه داد: 400 میلیون یوآن سرمایه‌گذاری چین در این پروژه، برای فاز اول است اما سرمایه ای که برای تولید و همچنین لجستیک در آن منطقه باید هزینه بشود عدد 5 میلیارد دلار است که باید در زمان متناسب با خودش و به‌شرط ایجاد ظرفیت توسط ما جذب شود. 
کلایی افزود: آن اتفاقی که باید در سرخس در ارتباط با کریدور جنوبی بیفتد بی‌تردید شکل گیری یک منطقه آزاد مشترک ایران و چین با رویکرد تهاتر است و در این موضوع هیچ تردیدی نیست.
 

4 اقدامی که باید انجام شود
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس با اشاره به اقدامات مورد نیاز برای بهره مندی حداکثری از ظرفیت های این منطقه ویژه افزود: اگر بتوانیم 4 اقدام را به‌صورت مشترک انجام بدهیم این اتفاق می‌افتد، اول، همسان‌سازی نرخ‌های عبوری از کشورهای چین، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، ایران و ترکیه در کریدور جنوبی، دوم، پذیرایی از زیرساخت‌های تأمین امکانات تخلیه و بارگیری اعم از امکانات فنی و نرم‌افزاری به‌گونه‌ای که سرعت تخلیه و بارگیری بسیار بالا برود. سوم، فراهم آوردن زمینه‌های استفاده از حمل‌ونقل ترکیبی به‌ویژه حمل‌و‌نقل جاده‌ای، ریلی و هوایی با همدیگر، عزم ما برای درگیر کردن شرکت‌های بخش خصوصی چین و همچنین آسیای میانه و ارتباط دادن آنها با بازار مصرف محصولات حلال در منطقه هم چهارمین اقدام است.