یک قرن صیانت

به گزارش آستان نیوز؛ آستان قدس رضوی نهادی است بر پایه موقوفات؛ فلذا اهمیت حفظ و صیانت از این میراث اسلامی یعنی وقف همواره برای این آستان مقدس اهمیتی دوچندان داشته است.
این حفظ و صیانت شامل توجه به غبطه وقف یعنی بهره برداری صحیح از موقوفات است. این موقوفات که بعضا سالها و قرن ها از زمان وقف آنها می گذرد هنوز هم در این آستان مقدس منشا فیض هستند و برای بهربرداری‌ هرچه و عمل به نیات واقفین آنها تلاش می شود.
برپایی مراسم سوگواری برای اهل بیت عصمت و طهارت(ع)  از جمله موضوعاتی است که برای آن موقوفات بسیاری در حرم مطهر رضوی از سالیان دور وجود دارد؛ که سرآمد آن را می توان موقوفه عضدالملک دانست.
عضد الملک ميرمحمد حسين عضدالملك قزويني ملقب به صدر ديوانخانه از رجال عصر قاجار بود كه نقش مهمي در احياء موقوفات آستان قدس رضوي ايفا كرد.
 

او در سال 1226 هجري خورشيدي به عنوان وزير وظايف و اوقاف منصوب گرديد و توليت آستان قدس رضوي را برعهده گرفت؛ گردآوري فهرستي از املاك و مستغلات موقوفات امام رضا(ع) كه به طومار عضدالملك مشهور است، از مهمترین اقدامات اوست.
عضدالملک در دوران تصدي توليت، يك رشته قنات را در ميان ولايت مشهد همراه با اراضي آن از مالكان خريداري کرد و آن را طي وقف نامه اي با نيت عزاداري و روضه خواني در روزهاي شهادت و وفیات خاندان عصمت و طهارت(ع)  و همچنين انعام و مستمري فقراي سادات خدام وقف كرد.
در بخشي از وقف نامه مرحوم عضدالملك چنين آمده: «منافع و مداخل وقف مزبور را پس از وضع مخارج ملكي و ماليات ديواني و يك سهم حق التوليه و نيم سهم حق النظاره، شش سهم را در ايام مخصوصه مرقومه به مصارف تعزيه داري صرف نمايند. مقرر آنكه تعزيه داري در درب مبارك حرم محترم بوده باشد نه جاي ديگر».
يكي از ايام مورد اشاره در وقف نامه عضدالملك ، عزاداري دهه فاطميه است كه به اين شرح آمده: «يوم وفات جناب سيده نساء صلوات الله و سلامه عليها در ماه جمادي الاول و جمادي الثاني به مدت ده شب صرف تعزيه داري شود».
با گذشت بیش از یک قرن از این وقف همچنان آستان قدس رضوی بر عهدی که با تمام واقفان حضرت رضا(ع) دارد ایستاده و ضمن صیانت از غبطه وقف، از نیت واقف نیز حفاظت می کند. در ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا(س) شبستان گرم مسجد گوهرشاد به عنوان نزدیک ترین محل مناسب به روضه منوره هر روز بعد از نماز صبح محل برپایی این وقف 175 ساله است.