نشست نقد و بررسی مجموعه سه گانه «ماجرای دشت مرموز» در دفتر نمایندگی سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در قم با حضور محمد میرکیانی نویسنده اثر و مهدی کاموس، کارشناس و منتقد ادبی و جمعی از علاقهمندان به حوزه ادبیات کودک و نوجوان برگزار شد.
روایت داستانهای تمثیلی سیاسی روز برای نوجوانان در مجموعه «ماجرای دشت مرموز»
به گزارش آستاننیوز، محمد میرکیانی در ابتدای نشست با اشاره به اینکه داستانهای فابل یکی از مشهورترین گونه داستانهای ادبیات کودک و نوجوان است که نه تنها در بین کودکان و نوجوانان بلکه در حوزه بزرگسالان نیز طرفداران زیادی دارد، اظهار کرد: ترجمه کلیله و دمنه به زبانها مختلف سرآغازی برای نگارش داستانهای فابل در ادبیات کهن به شمار میرود. این نوع داستانها مخاطب عام دارند و در گروههای سنی مختلف از کودک تا بزرگسال زمنیه تخیل را برای نویسنده فراهم میکند.
روایت داستانهای فانتزی کاملا ایرانی در مجموعه «ماجرای دشت مرموز»
این نویسنده فعال و برتر حوزه ادبیات کودک و نوجوان ادامه داد: یکی از مشکلات حوزه ادبیات داستانی این است که در داستان گاهی شخصیتهای منفی و بتمنها مورد اقبال مخاطب قرار میگیرد و به جای اثر تربیتی مثبت در افراد، مخاطب تحت تاثیر رفتار شخصیتهای منفی قرار میگیرد؛ اما در نگارش داستان فابل، نویسنده قدرت مانور در شخصیت پردازی دارد و در این آثار بتمنها و شخصیتهای منفی برجسته نمیشوند.
میرکیانی با تاکید بر اینکه در داستانهای فابل، شخصیتهای اصلی داستان، حیوانات هستند و به همین دلیل مورد توجه و تقلید مخاطب قرار نمیگیرند، اظهار کرد: نزدیک بودن عناصر شخصیتی داستانهای فابل به زندگی عامه مردم سبب میشود که روایت این نوع داستانها حتی برای کسانی که با ادبیات مانوس نیستند، جذاب باشد. به همین جهت است که امثال عامیانهای که شخصیت آن حیوانات هستند، بیشتر از ضربالمثلهایی که شخصیت انسانی دارند، مورد توجه قرار میگیرند.
نویسنده کتابهای «قصه ما مثل شد»، ادامه میدهد: از زمان نگارش داستان حیوانات در داستانپردازی مکتوب کهن ما، بزرگان اهل علم، فلاسفه، حکما بنا بر نیاز زمان برای بیان مفاهیم از آن استفاده میکردند، از این رو گردش تاریخ داستان حیوانات را در کتابهای مختلف کهن تا معاصر از جمله هزار و یک شب، آثار مولوی، جامی، کلیات شیخ بهایی، منطق الطیر عطار، پروین اعتصامی و... میبینیم.
نویسنده مجموعه تلویزیونی «حکایتهای کمال» با اشاره به علاقهمندی برخی افراد به داستانهای فابل ترجمه شده اظهار کرد: من در نگارش مجموعه سه گانه «دشت مرموز» سعی کردم به دلیل نیاز ادبیات معاصر، داستانهای فانتزی ایرانی را به شیوه امروزی بنویسم که مخاطب از خواندن آن لذت ببرد. اولین جلد این مجموعه کتاب «جشن خرگوشها» است و کتابهای «ملکه موشها» و «بازی بازها» به ترتیب جلدهای دوم و سوم این مجموعه را تشکیل میدهد که باید در نوبتهای دیگر تجدید چاپ این جلدها برای خوانش مخاطبان شماره گذاری شوند.
میرکیانی یادآور شد: این اثر با تصویرگری خوب سعید رزاقی با تصاویر متناسب با متن و بهرهمندی از ظرفیتهای بالای تصویری، برای ساخت پویا نمایی و انیمیشن هم مناسب است.
پیشرو در حوزه ادبیات سیاسی برای نوجوانان
مهدی کاموس، منتقد و پژوهشگر ادبی در این نشست نیز گفت: به نظر من این مجموعه فانتزی نیست؛ بلکه داستان حیوانات تمثیلی مثل کلیله و دمنه است که قهرمانها و شخصیتهای آن براساس متون کهن و میراث فرهنگی کشور از دل واقعیت تاریخ و زندگی ما بیرون آمدهاند. این اثر یک داستان تمثیلی سیاسی است که در شمار آثار پیشرو در حوزه ادبیات سیاسی برای نوجوانان مطرح میشود.
وی با اشاره به نام گذاری جذاب شخصیتها در این اثر افزود: در مجموعه کتاب «ماجرای دشت مرموز» زنها در کنار مردان در عرصه شناخت و مبارزه با دشمن حضور دارند، کلمه سازی ریتمیک در گفتمان داستان نقش دارد. راوی در این اثر تلاش می کند به گونهای تصویری داستان را روایت کند. زبان این اثر منحصر به فرد است و نویسنده علاوه بر نامگذاری جذاب اسامی داستان، سعی کرده در روایت اثر از ساخت ضرب المثلها نیز استفاده کند. این اثر در اکثر موارد لحن خود را حفظ کرده و با نثری پخته اثری خواندنی برای مخاطب نوجوان است.
نمایی از واقعیتهای روز جامعه
این منتقد ادبی تصریح کرد: موضوع این اثر تصاحب منابع غذایی و کسب قدرت است. همه شخصیتهای داستان با همدگیر وارد منازعات میشوند، محدوده منازعات سیاسی در این اثر کاملا مشخص است و این اثر یک داستان سیاسی نو است که به بیان موضوعات مهم از جمله مبارزه با استعمارگران ، آگاهی بخشیی، شرق شناسی و شناخت خود و دیگران میپردازد.
وی ادامه داد: در این اثر گرایشهای سیاسی، تضاد و تقابل دیده میشود.حتی در مسائل روز جامعه نیز گرایش سیاسی خود را نشان میدهد.
کاموس با تاکید بر اینکه موضوع کتاب کارکرد اجتماعی دارد و با مسائل روز جامعه ما مرتبط است، اظهار کرد: شخصیتهای این اثر، نماد احزاب سیاسی و منازعات جهانی هستند محور شخصیتها با گفتمان داستان ارتباط دارد. در این اثر ابتدا تقابل بین روباهها، بازها، دیو دوشاخ در برابر خرگوشها، کلاغها، کبکها و موشها مطرح میشود و در مرحله بعد تصاویر، اسامی، مدل روایت کار و رویدادها این شخصیتها تمثیلی و نمادی میشوند.اسامی بار عاطفی دارند و خاستگاه فکری نویسنده را نشان میدهد.