آستان قدس رضوی به دنبال تسهیل فرایندها در تعامل میان محققان و مصححان است

به گزارش آستان‌نیوز، حجت‌الاسلام والمسلمین علی راد، در هفتمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «مخطوطات مشرق زمین» که از سوی نمایندگی دفتر سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی در قم برگزار شد، گفت: متاسفانه رویکردهایی که ما گاهی در تصحیح متون می‌بینیم غیرواقع‌بینانه و توأم با اجحاف و بی انصافی است. 
وی افزود:یک رویکرد آن را تنزل داده و در حد یک فن می‌بیند و شبیه ویراستاری متن است که این نگاه بسیار رنج‌آور است و تاکنون هم در ذهن برخی نهادها و فعالان آن وجود دارد. نگاه دوم رویکرد دانشی به تصحیح متون است، در این رویکرد می‌توان از مبانی، اصول و قواعد تصحیح متون و سبک‌های تصحیح و معیارهای تصحیح سخن بگوییم. این رویکرد در بین نخبگان تراث دینی کاملا شناخته شده است ولی هنوز به گفتمانی غالب و فراگیر تبدیل نشده و این هم به دلیل کم‌لطفی نهادهای علمی است. 
استاد دانشگاه تهران بیان کرد: رویکرد سوم به تصحیح، رویکرد پژوهش بینارشته‌ای است، در واقع تصحیح متون در برخی حوزه‌ها از مرز یک دانش و قلمرو عبور می‌کند که گاهی نیازمند تخصص و تبحر پژوهشگر در قلمروهای دانشی مختلف مانند تاریخ و ادبیات و... است بنابراین امروز تصحیح متون مقوله ای بینارشته‌ای است.
وی افزود: همه تصحیحات معیار نیست و البته سبک و الگوهای مختلفی هم برای معیارقراردادن در این زمینه وجود دارد.
استاد دانشگاه تهران گفت: یکی از علل انسداد در حوزه مطالعات علوم انسانی و اسلامی و تصحیح نسخ، تک‌روشی بودن است که اگر با رویکرد میان‌رشته‌ای به تصحیح بپردازیم وضعیت متفاوتی خواهیم داشت و لزوم بازنگری در ساختار، ماهیت، مفاهیم، فرایند و کارکرد حس می‌شود.
 

۲۲ هزار نسخه خطی رایگان
ابوالفضل حسن‌آبادی، مدیر مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی نیز در ادامه این نشست گفت: در حال حاضر کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی امکان خدمات‌دهی از راه دور را به صورت دائمی دارد و به درخواست‌ها پاسخ می دهد همچنین ۲۲ هزار نسخه نیز به صورت رایگان  در دسترس قرار داده‌ایم. 
وی با بیان اینکه مصحح تا چه اندازه باید در گویاسازی اطلاعات دخیل باشد، تصریح کرد:  مصححان باید نسخه را به عنوان یک کار دانشی در نظر بگیرند در غیر این صورت ارزش‌های نسخ مورد غفلت قرار می‌گیرد.
مدیر مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی با بیان اینکه تصحیح‌های گروهی از جمله موارد مغفول در ایران است، گفت: بسیاری از تصحیح‌های متون تاریخی باید گروهی انجام شود زیرا افراد نادری هستند که به چند حیطه علمی مانند نسخه‎‌شناسی، تاریخ و ادبیات و زبان و ... آشنایی دارند و این کار بسیار دشواری است.
 

عدم شناخت کافی در علم تصحیح متون
همچنین سیدمحسن ناجی نصرآبادی، کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی، در ادامه این نشست با بیان اینکه ما علم و شناخت کافی در مورد علم تصحیح متون نداریم، گفت: برخی افراد و مراکز وارد این علم شده‌اند اما متاسفانه تسلط لازم را ندارند. 
وی با اشاره به انتقال نسخ خطی از منطقه‌ای به مناطق دیگر، اظهار کرد:  بلخی‌ها در دوره مغول به سمت قونیه و استانبول حرکت کردند و بسیاری از مواریث فرهنگی ما بر اثر این مهاجرت‌ها منتقل شدند از جمله محقق ترمذی برای دیدار با استادش، مولانا به قونیه سفر کرد لذا نسخه‌های بلخ را الان باید در قونیه جست‌وجو کنیم.
کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی با بیان اینکه در دوره قاجار تولیت وقت آستان قدس رضوی مصحح کتابخانه آستان را موظف کرد که وقف‌نامه‌ها را از روی نسخ خطی آن بنویسد، اظهار کرد: تصحیح متون در مجموعه آستان قدس به این دوره باز می گردد، زیرا در این دوره رفت و آمدها به اروپا بیشتر شد و صنعت چاپ سنگی هم به ایران آمد، اولین اثری که از سوی آستان چاپ شد کتاب «منتخب القصاید» بود که در سال ۱۲۹۴ بود و اخیرا منتشر شد.