پیاده‌سازی تعلیم‌وتربیت دینی زمینه‌ساز جهش جامعه اسلامی

به گزارش آستان نیوز، همزمان با هشتم اسفندماه به عنوان روز «امور تربیتی و تربیت اسلامی» مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی و مربیان پرورشی مدارس امام رضا(ع) نگاه و تجربیات خود را در این رابطه تبیین می‌کنند: 
سیدمحمدصادق علی پرست مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی در ابتدای این گفت‌وگو با ارائه تعریف و تاریخچه تعلیم و تربیت در اسلام گفت: مدل‌های مختلف نظام‌های آموزشی در دنیا وجود دارد که مبتنی بر فلسفه حاکم بر آن جامعه تدوین شده و به اجرا در می‌آید.  
تعلیم و تربیت در شکل نخستین آن در قالب مراکز دینی از جمله کلیساها و مساجد آموزش داده می‌شد. نظام مدرسه‌داری در مکتب اسلامی سابقه بسیار طولانی دارد و از بزرگترین آنها باید به مدرسه و مکتب امام صادق(ع) با 4 هزار طلبه اشاره کرد که انواع آموزش‌های عمومی، خصوصی و انفرادی را برای شاگردان مختلف خود می‌گذاشتند و شاگردان صاحب نامی چون جابر و هشام در محضر این امام همام و در این مدارس علوم دینی کسب فیض و معرفت کردند. 
همان طور که جوامع پیشرفت کرده، نظام‌های آموزشی نیز به مرور در اثر علل مختلف از جمله تقابل فرهنگی غرب و شرق دستخوش تغییر و تحولاتی شده است. در دوره نظام شاهنشاهی علمای دینی با مدیریت مدارس علوم دینی به پرورش شاگرد می‌پرداختند. مدارس مرحوم عبد زاده از جمله این مدارس بود که از نظام حاکم بر تعلیم و تربیت تبعیت نمی‌کرد و در کنار تدریس علوم پایه، غلبه با آموزش معارف دین بود. 
اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی منظور از مدرسه تراز، مدرسه‌‎ای است که بر اساس موازین دینی به کار تعلیم و تربیت مشغول است. تعلیم و تربیت اسلامی به معنای تاکید بر سه محور اعتقادات، اخلاق و فلسفه اسلامی است.
به گفته وی، منظور از مدل تعلیم و تربیت اسلامی، تربیت انسان شایسته جانشینی خداست که از مسیر حیات طیبه حاصل می‌شود. حیاتی عاری از آلودگی‌های شیطانی و نفسانی که انسان را از خدا دور می‌کند. لذا مدل افکار، گفتار، رفتار مسلمان در مواجهه با دیگران در قیاس با سایر ادیان و تفکرات دینی متفاوت است.   
علی پرست معتقد است، به عنوان نمونه در زمان بروز بلیات، برخی از جوامع منافع خود را در اولویت قرار می‌دهند، اما وقتی وارد جامعه اسلامی می‌شویم بنا بر اصول اعتقادی، «کسی که صبح کند در حالی که حواسش به دیگران نیست، مسلمان نیست» تکلیف روشن است. بنابراین بر اساس اصول اسلامی دامنه گسترده‌ای از امور فردی و اجتماعی را شامل می‌شود که همگی منجر به سلامت و امنیت جامعه می‌شود.  
مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی افزود: تعلیم و تربیت دینی، تربیت انسان‌هایی است که اول رضایت خدا را در نظر می‌گیرند، بعد به سمت انجام آن می‌روند. به این ترتیب پیاده‌سازی نظام تعلیم و تربیت الهی، انسان‌های صالح و شایسته‌ای تحویل جامعه می‌دهد که از همه جهات رشد پیدا کرده‌اند و جامعه اسلامی دچار جهش می‌شود.
 

اولین گام تربیت، خودمراقبتی مربی است
صادق هوشنگ نژاد معاون پرورشی ابتدایی پسرانه امام رضا(ع) واحد 2 با اشاره به اینکه در عرصه تعلیم و تربیت با دو نوع شخصیت؛ مربی و متربی روبرو هستیم، توضیح داد: متربیان به فراخور سن الگوهای رفتاری و تربیتی مربی را دریافت می‌کنند. 
در دوره ابتدایی که در واقع دوره 7 ساله دوم تربیت کودکان از نظر مبانی اسلامی است، دوره اطاعت‌پذیری و پذیرش کودکان است و از طرفی وظیفه مربی هم خطیرتر و پر مسئولیت‌تر است چون بچه‌ها در این دوره توان الگوبرداری بیشتری دارند پس مربی باید در وهله اول روی تربیت خود کار کند و تزکیه نفس و مراقبه روی افکار و رفتار خود داشته باشد. بچه‌ها لحظه به لحظه روی ریز و درشت گفتار و کردار مربی نظارت دارند و تاثیر می‌پذیرند.  
به دلیل ماهیت گروهی فعالیت‌های پرورشی، مربیان پرورشی در تقویت روحیه کار گروهی و در نتیجه تاثیرگذاری بیشتر روی بچه‌ها از مسیر مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی نظیر تواشیح، اردوهای زیارتی و تفریحی و... نقش پر رنگی دارند.  
از طرف دیگر، مربی باید به جوانب مختلف نیازها و توانمندی‌های دانش آموزان توجه نشان دهد تا در رشد و پرورش همه‌جانبه آنها نقش آفرین باشد. لازمه آن، این است که مربی باید به‌روز و آشنا به اقتضائات زمانه باشد تا از متربی خود عقب نماند.
اما بیش از همه، مربیان باید نگاهی با بصیرت نسبت به دین، اصول اعتقادی و امور سیاسی داشته باشند تا اولا خود دچار خطا و اشتباه نشوند و سپس با نگاهی روشن‌بینانه بچه‌ها را هدایت کنند.  
 

تاثیر شیوه هنرمندانه و زبان محبت در تربیت دینی
حمیده عباسی معاون پرورشی دبیرستان دخترانه امام رضا(ع) واحد12و19 نیز معتقد است، تربیت اسلامی و سبک زندگی دینی یک راهبرد بر اساس مولفه‌هایی است که خالق هستی با توجه به نیازهای یک انسان و توسط کامل‌ترین بندگان خدا، پیامبران و ائمه اطهار(ع) برای بشریت تعیین کرده است. 
در طول سال‌های فعالیت در امور فرهنگی و تربیتی، بنای کار را بر شاخص‌های تربیتی مورد تاکید اهل بیت(ع) قرار دادم. با مطالعه مشی و منش این حضرات معصومین(ع) الگوهایی را برای رسیدن به هدف تعلیم و تربیت اسلامی در مدرسه برداشت کردم. وقتی حضرت رضا(ع) می‌فرمایند: «اگر مردم زيبايی‌های سخنان ما را می‌شناختند، بی‌شک از ما پيروی می‌کردند»، به جای انتقال حرف‌ها و روش خودم، بنا را بر محور قرار دادن سیره ایشان قرار دادم.
وی علاوه برآن تاکید کرد: اما شیوه عمل و ظرف انتقال مفاهیم دینی و اعتقادی نیز مهم است. به تجربه دریافتم که کار مربی‌گری، هر چه ظریف‌تر و هنرمندانه‌تر انجام شود، تاثیر دامنه‌دارتری دارد. به علاوه، همان طور که حرف‌های مربی پرورشی دوره ابتدایی از خاطرم نمی‌رود، امروز در جایگاه مربی پرورشی مطابقه فرموده امام صادق(ع) که «مگر دین غیر از محبت است؟»، معتقدم که محبت تنها راه قطعی اثرگذاری کار فرهنگی است تا دخترانی را پرورش دهیم که در ظهور و برپایی تمدن نوین اسلامی جریان‌ساز باشند. 
مصاحبه: سارا صالحی