حرکت شرکت خمیرمایه رضوی بر لبه‌های دانش با تکیه بر توان داخلی

به گزارش آستان نیوز، در سال گذشته همچنین شاهد بهره‌برداری از طرح توسعه ۳۰۰۰ تنی ظرفیت تولید خمیرمایه با تکیه بر توان داخلی بودیم، طرحی که نه تنها گام بلند این شرکت برای خنثی‌سازی تحریم‌ها به حساب می‌آمد، بلکه موفقیتی بود برای اولین بار در حوزه طراحی داخلی دستگاه فرمانتور در صنعت خمیرمایه کشور حاصل شده بود.
در حاشیه نمایشگاه رواق خدمت در استودیوی شمس تی‌وی، گفت‌وگویی با محمدصادق مروادید مدیرعامل شرکت خمیرمایه رضوی داشتیم تا با فعالیت‌های این مجموعه در سالی که گذشت بیشتر آشنا شویم.
 

درخصوص محصول خمیرمایه و اهمیت استفاده از آن بفرمایید و این‌که چرا آستان قدس رضوی به این صنعت ورود کرده است؟
خمیرمایه جزء محصولات صنایع هایتک محسوب می‌شود و برای عمل‌آوری و تولید هر نوع محصول تخمیری به آن نیاز است. برای این کار در گذشته از خمیرترش استفاده می‌شد اما با افزایش تقاضا، باید محصولی جایگزین می‌شد که هم طبیعی و بدون ضرر بوده و هم امکان عرضه آن در حجم بالا فراهم باشد.
جایگزین خمیرمایه، جوش شیرین است که برای گوارش و سلامتی انسان بسیار مضر می‌باشد درحالی‌که خمیرمایه محصولی بسیار مناسب برای عمل‌آوری تمامی تولیدات تخمیری همچون انواع نان به‌شمار می‌رود. هیچ محصول تخمیری در دنیا جز با استفاده از خمیرمایه قابل عمل‌آوری و تولید نیست، همین موضوع باعث شده است تا به عنوان محصولی استراتژیک شناخته شود.
صنعت خمیرمایه، حوزه‌ای دانش‌محور و تجهیزات محور است، از همین رو فرآیند تولید خمیرمایه پرچالش به حساب می‌آید. از آنجا در این فرایند با موجود یا میکروارگانیسم زنده روبرو هستیم، چنانچه فرآیند تولید با دقت انجام نشود، خروجی آن خمیرمایه نخواهد بود، بلکه خوراک دام تولید خواهد شد. همین امر باعث شده است هر مجموعه‌ای نتواند به این صنعت ورود کند.
آستان قدس رضوی در سال ۱۳۷۶ زمانی که در ایران تنها یکی دو کارخانه تولید خمیرمایه وجود داشت، به این صنعت ورود کرد. در حال حاضر هم خمیرمایه تولید شده در این کارخانه، جزء باکیفیت‌ترین‌ها در بازارهای داخلی و خارجی و کاملا شناخته شده است.
 

خمیرمایه رضوی چقدر مورد استقبال کشورهای خارجی به ویژه کشورهای همسایه است؟
از آنجا که فرآیند تولید این محصول دشوار است و شرایط خاصی را می‌طلبد، کشورهای همسایه ایران به جز ترکیه، فاقد این صنعت هستند. به عنوان مثال امکان احداث این کارخانه در آب و هوای شرجی وجود ندارد و یا کشورهایی که در تامین انرژی برق دچار مشکل هستند، نمی‌توانند ورود کنند. از آنجا که مهم‌ترین ماده اولیه تولید خمیرمایه، ملاس چغندر قند یا نیشکر است، عدم وجود این ماده باعث می‌شود تا برخی کشورها در این صنعت سرمایه‌گذاری نکنند. همه این موارد دست به دست هم داده است تا خمیرمایه رضوی مورد تقاضای بسیاری از مصرف‌کنندگان خارجی قرار بگیرد.
 

این محصول چه جایگاهی در حوزه صادرات دارد؟
خمیرمایه رضوی در سال ۱۴۰۰ به 9 کشور هدف صادر می‌شد درحالی که در حال حاضر ۱۱ کشور، بازارهای هدف صادراتی ان محصول را خود اختصاص داده که شامل عراق، لبنان، عمارات، ارمنستان، گرجستان، روسیه، تاجیکستان، افغانستان، هند، پاکستان و آلمان است. این افزایش صادرات و حضور پر رنگ‌تر شرکت در بازارهای صادراتی هم به واسطه بهره‌برداری از طرح توسعه و افزایش تولید کارخانه خمیرمایه رضوی در سال 1401 بوده است.
علی‌رغم این‌که آغاز تولید خمیرمایه از کشورهای اروپایی بوده اما این شرکت توانسته است با تولید محصولی با کیفیت درخور توجه، آن را به کشورهای اروپایی هم صادر کند. 
 

در لبه دانش حرکت کردن چقدر در این صنعت اهمیت دارد؟ یک الزام است؟
با توجه به این‌که صنعت خمیرمایه ماشین‌محور و تجهیزات محور است، بالغ بر ۹۰ درصد این ماشین‌آلات توسط کشورهای اروپایی ساخته و طراحی بیشتر آن‌ها هم توسط شرکت‌های معتبر اروپایی انجام شده است.
علی‌رغم تحریم‌های ظالمانه‌ای که در این سال‌ها بر کشور وضع شده است، شرکت خمیرمایه رضوی با توجه به تقاضای بالای این محصول در بازارهای داخلی و خارجی، با پذیرفتن خطرپذیری و ریسک تامین این تقاضا، طراحی فرمانتور را که یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرآیند تولید خمیرمایه به حساب می‌آید، برای اولین بار به نیروهای بومی و داخلی واگذار کرد، در حالی‌که پیش از این، طراحی دستگاه مذکور توسط شرکت‌های معتبر اروپایی انجام می‌شده است.
استفاده از توان متخصصان داخلی برای طراحی و ساخت دستگاه فرمانتور، علاوه‌بر این‌که در راستای مسئولیت اجتماعی آستان قدس رضوی بوده است، یک ورود دانش‌بنیانی به موضوعی علمی مرتبط با صنعت خمیرمایه به‌شمار می‌رود، چراکه تاکنون هیچ مجموعه داخلی به طراحی این دستگاه ورود نکرده بود.
با این‌که احتمال می‌رفت این طراحی نتیجه مثبتی را در پی نداشته باشد، اما با عنایت حضرت رضا(ع) طراحی‌ها کاملا دقیق انجام شد و از ابتدای آبان سال ۱۴۰۱ وارد مرحله بهره‌برداری شدیم و محصول حاصل این فرمانتور با کیفیت بیشتر و حتی بالاتر از راندمان فرمانتورهای قبلی شرکت که توسط شرکت‌های اروپایی طراحی شده، تولید شده است.
شرکت خمیرمایه رضوی تلاش کرده است تا هم در لبه‌های دانش حرکت کند و هم در تولید یک محصول استراتژیک با مسئولیت اجتماعی بالا فعالیت کند و در عین حال بخشی از امنیت غذایی کشور که به این محصول وابسته است را تامین کند.
 

این شرکت  در حال حاضر چند درصد از خمیرمایه مورد نیاز کشور را تامین می‌کند؟
با توجه به نیاز بازار داخل به این محصول، شرکت خمیرمایه رضوی حدود ۲۵ درصد خمیرمایه مورد نیاز کشور را تامین می‌کند. همین موضوع باعث شده است تا برای جلوگیری از ایجاد کمبود این محصول در بازار، کارخانه به صورت ۲۴ ساعته فعالیت کند، یعنی شرکت به جز حدود ۵ تا ۷ روز از سال که برای تعمیرات ماشین‌آلات تعطیل است، حتی در ایام تعطیلات نوروز که همه در کنار خانواده‌هایشان هستند، کارخانه خمیرمایه رضوی در حال تولید است.
 

پروژه تصفیه فاضلاب کارخانه خمیرمایه رضوی به کجا رسید؟
صنعت خمیرمایه مانند تمامی صنایع غذایی، پسابی دارد که به واسطه نوع محصول تولید شده در این صنعت، از ماهیت خاصی برخوردار است، از همین رو پروژه بزرگ تصفیه پساب کارخانه خمیرمایه رضوی از مرداد ماه سال 1401 آغاز شد تا این پساب، تصفیه و تبدیل به کود کشاورزی شود.
این طرح در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد پیشرفت داشته و تا شهریور ماه امسال فاز نخست آن که تغلیظ پساب است، تکمیل خواهد شد. همچنین برنامه‌ریزی شده تا پروژه پساب کارخانه طی ۱۵ ماه آینده به بهره‌برداری کامل برسد.
 

چه برنامه‌هایی را برای آینده دنبال می‌کنید؟
یکی از محورهای در دستور کار شرکت، حوزه تولید است. اجرای طرح‌های دانش‌بنیان یکی دیگر از استراتژی‌های این مجموعه در راستای سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی به‌شمار می‌رود که بدین منظور برنامه‌ریزی شده تا ۱۰ درصد از تناژ تولیدی را به تولید محصولات دانش‌بنیان نوآور اختصاص دهیم.
مخمر غیرفعال، محصولی است که در صنعت خوراک دام و طیور، دارویی و بهداشتی، محصولات مکمل برای مصارف انسانی و... کاربرد دارد. مطالعات اولیه طرح انجام شده و تولید این محصول در مقیاس آزمایشگاهی و حتی تولید صنعتی مرحله اول با موفقیت همراه بوده اما با توجه به جدید بودن آن، تولید انبوه آن مستلزم صرف زمان است. درصدد هستیم امسال بتوانیم این محصول را پس از دریافت مجوزها، تجاری‌سازی کنیم.
علاوه‌براین، طرح تولید آزمایشی بهبود دهنده‌ها که برای صنایع تخمیری و نانوایی‌ها قابل استفاده است، آغاز شده و به دنبال ارتقاء کیفیت آن هستیم. فاز دوم طرح توسعه شرکت هم امسال آغاز خواهد شد تا در سال ۱۴۰۳ تولید کارخانه از سالانه از ۷۵۰۰ تن به ۹۰۰۰ تن برسد.