اعتلای فرهنگ قرآنی در سایه‌سار پرچم رضوی 

در گذر از ۶ سال فعالیت مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی در عرصه فراگیری و آموزش سطوح مختلف قرآن، این مرکز با اجرای طرح‌های مختلفی همچون  طرح‌های ملی«من قرآن را دوست دارم»، «شمیم تلاوت رضوی»، «تلاوت شباب‌الرضا(ع)»، «تحفیظ رضوی»، کرسی‌های تلاوت و ... درصدد است به بزرگ‌ترین نهاد قرآنی و مرجع قرآنی جهان اسلام تبدیل شود.
در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمسعود میریان، مدیر مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی بیشتربا این مجموعه و فعالیت‌های آن آشنا می‌شوید.
 

مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی، توسعه فعالیت‌های قرآنی را با چه رویکردهایی دنبال می‌کند؟
گسترش آموزش‌های قرآنی، تبلیغ و ترویج فعالیت‌های قرآنی در عرصه ملی و بین‌المللی مهم‌ترین هدف تاسیس مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی است. این مرکز مأموریت‌ها و وظایف سنگینی به عهده دارد تا به بزرگ‌ترین نهاد قرآنی جهان اسلام و مرجع تمام علوم قرآنی و رشته‌های قرآنی تبدیل شود، از این رو با توسعه شبکه استمرار ارتباطی با قرآن آموزان، ارتقای کیفیت از طریق رتبه‌بندی شعب قرآنی، الگوسازي فعاليت‌هاي قرآني در ايران و كشورهاي اسلامي، تأکید بر توسعه فعالیت‌های قرآنی خانواده رضوی، گسترش جغرافیای فعالیت‌های قرآنی در خارج از کشور به صورت خودگردان و تاکید بر تبلیغ و ترویج قرآن با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و ظرفیت رسانه و فضای مجازی سعی می‌کند ذیل پرچم حضرت رضا(ع) در راستای نیل به این هدف مهم تلاش کند.
 

تاکنون چه طرح‌هایی در سطح ملی انجام داده‌اید؟
طرح نهضت ملی آموزش قرآن کریم با عنوان «من قرآن را دوست دارم» بزرگ‌ترین پروژه آموزشی قرآن در کشور است‌ که‌ با مشارکت اعتاب مقدسه و بقاع متبرکه ایران اسلامی با هدف گسترش آموزش قرآن کریم و ارائه پشتیبانی آموزشی توسط استادان مجرب به صورت مجازی برگزار می‌شود.
آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن، زیباخوانی و تصحیح قرائت نماز، تفسیر و تدبر در قرآن، تجوید، صوت و لحن و حفظ موضوعی و ترتیبی از جمله مراحل آموزشی طرح ملی «من قرآن را دوست دارم» است که تاکنون اجرای سه مرحله ابتدایی طرح به صورت موفقیت‌آمیز در سطح کشور برگزار شده و توانسته افرادی را از شهرها و روستاهای مختلف به خود جذب کند. تاکنون بالغ ‌بر ۱۸ هزار و ۳۶۷  نفر در این طرح ثبت‌نام کرده و هزار و ۴۷۵ جلسه آموزشی به صورت مجازی برای فراگیران قرآنی برگزار شده و ۵ هزار و ۱۸۶ نفر گواهینامه آموزشی خود را در رشته‌های روخوانی قرآن، تجوید الصلاه دریافت کرده‌اند. 
طرح «شمیم تلاوت رضوی» یکی دیگر از طرح‌های ملی مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی است که در قالب این طرح، کلاس‌های آموزش قرائت قرآن کریم با هدف فراگیر شدن آموزش‌های عمومی قرآن و بهره‌برداری هر چه بهتر از اوقات فراغت دانش‌آموزان و خانواده‌های آن‌ها ویژه افراد 8 تا 15 سال و افراد بزرگسال بالای 15 سال در مساجد سطح شهرها در رشته‌های روخوانی، روانخوانی، تجوید مقدماتی و تکمیلی برگزار می‌شود که در سال ۱۴۰۱، هزار و ۵۷۷ نفر در این دوره  آموزشی ثبت نام کرده‌اند.
طرح ملی«تلاوت شباب‌الرضا(ع)» شامل برگزاری دوره‌های آموزش تخصصی قرآن کریم با هدف کشف وپرورش استعدادهای قرآنی در میان کودکان و نوجوانان دختر و پسر 8 تا 14 سال با مشارکت معاونت قرآن و عترت وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود که در پایان این دوره‌ها، قرآن‌آموزان قادرخواهند بود درسطح یک قاری ممتاز درسطوح مختلف به قرائت قرآن کریم بپردازند. در سال گذشته، ۱۳۲۶ قرآن‌آموز از آموزش‌‌های این طرح قرآنی بهره‌مند شده‌اند.
دوره‌های آموزشی مهدالرضا(ع) با پیشینه‌ای 25 ساله، شامل آموزش روخوانی قرآن کریم به روش قصه و بازی به نونهالان پنج سال تمام در سراسر کشورر نیز برگزار می‌شود که سالیانه بیش از۲۰ هزار نفر در کلاس‌های آموزشی به دو صورت حضوری و مجازی ثبت‌نام می‌کنند و از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند. در این طرح که به صورت یک روز در میان و حداکثر 180 ساعت آموزشی است، قرآن‌آموزان نونهال ضمن ایجاد انس و الفت با امام رضا(ع) قادر به روخوانی قرآن کریم با لهجه عربی و رسم‌الخط عثمان‌طه خواهند بود.
همچنین در راستای اجرای فرامین مقام معظم رهبری در خصوص توسعه و تعمیق فرهنگ قرآنی و ایجاد بستر لازم برای استماع قرآن کریم «کرسی‌های تلاوت رضوی»، در سطوح ملی واستانی با حضور آحاد مردم، به همت خادمیاران قرآن کریم و دفاتر نمایندگی آستان قدس رضوی درسراسر کشور برگزار می‌شود که طی سال گذشته، ۷۵۰ کرسی تلاوت محلی، شهری، استانی و ملی با اعزام قاری، حافظ قرآن و گروه‌های تواشیح توسط مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی در مناسبت‌های ملی و مذهبی برگزار شده است.
این مرکز برای تعامل و ارتباط موثر با مخاطب نیز، ضمن فراهم کردن بسترهای لازم در زمینه تولید محصولات و محتوای قرآنی اعم از تولید کتاب‌های آموزشی، نرم افزار، بازی، تواشیح، همخوانی و....گام‌های موثری نیز برداشته است.
 

با توجه به گستردگی برگزاری دوره‌های آموزشی مهد الرضا(ع) ویژه کودکان در سطح کشور، این طرح آموزشی در چه تعداد شهر و روستا اجرایی شده است؟  
در سال تحصیلی 1401 این دوره‌های آموزشی در 193 شهر و 498 شعبه با حضور 883 مربی برگزار شده و بیش از ۲۳ هزار و ۳۳۴ نونهال قرآنی در این دوره شرکت داشته‌اند. هم چنین این دوره آموزشی در سه قاره اروپا، آسیا و آمریکا در سه کشور شامل10 شهر، 17 شعبه با حضور 44 مربی و 1042 نونهال قرآنی نیز برگزار شده است.
برگزاری بیش از بیست پویش خانواده مهدالرضایی، برگزاری 33 دوره آموزشی ضمن خدمت برای مربیان شاغل در مهدالرضا(ع) از دیگر فعالیت‌های مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی در سال ۱۴۰۱ محسوب می‌شود.
 

آیا در مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی برای طلاب و روحانیون هم پروژه‌های قرآنی اجرایی می‌شود؟   
مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی در راستای توسعه سبک زندگی قرآنی وآشنایی عموم اقشارجامعه با معارف و مفاهیم بلند و عمیق قرآن کریم، اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی تدبردر قرآن کریم، تفسیر و مهارت‌های بیان تفسیر ویژه عموم و نخبگان قرآنی علی الخصوص طلاب علاقه‌مند به علوم قرآنی کرده است که با احتساب قرآن آموزان دوره‌های شباب‌الرضا و تحفیظ رضوی و شمیم تلاوت ، هزار و ۵۷۷  نفر در دوره‌های عمومی و تخصصی این دوره شرکت کرده‌اند. هم چنین یک دوره آموزشی تربیت مربی تفسیر موضوعی با حضور بیش از 50 نفر نیز توسط این مرکز در سال ۱۴۰۱ برگزار شده است.
 

بیش از سه سال از اجرای طرح ملی «تحفیظ رضوی» می‌گذرد، در قالب این طرح، چه تعداد نفر موفق به حفظ قرآن شده‌اند؟ 
طرح ملی «تحفیظ رضوی» با بهره‌مندی از اساتید، نخبگان و مربیان برجسته کشور در رشته حفظ قرآن کریم و با هدف ساماندهی شیوه‌های آموزش و تربیت حافظان قرآن کریم تدوین شده و با حمایت از مؤسسات و تشکل‌های قرآنی دارای تجربه در امر آموزش حفظ و جهت‌دهی عموم علاقه‌مندان به حفظ قرآن کریم  از سال ۱۳۹۸ بصورت روزانه و شبانه‌روزی در مشهد آغاز به کار کرده است. 
این طرح که طی سه سال با مشارکت موسسه فرهنگی قرآن و عترت دارالتحفیظ ابوطالب(ع) اجرایی شده، یکی از طرح‌های موفق قرآنی آستان قدس رضوی است می‌تواند الگویی برای کل کشور شود. در حال حاضر هزار و ۶۰۰  نفربا بهره‌گیری از آموزش‌های این طرح، موفق به حفظ  اجزائی از قرآن یک تا ۳۰ جزء قرآن شده‌اند.
 

برگزاری جشنواره و نمایشگاه قرآن کریم یکی از رویدادهای ارزشمند قرآن‌محور است که در سال‌های اخیر در عرصه فعالیت‌های فرهنگی با رشد چشمگیر همراه بوده است. در این زمینه مرکز قرآن کریم چه اقدامی انجام داده است؟
در این راستا، مرکز قرآن کریم آستان قدس پس از بررسی‌های جامع و با در نظر گرفتن سلایق وعلاقه‌مندی اقشار مختلف مردم اقدام به برگزاری مسابقات و نمایشگاه‌های قرآنی در ایام و مناسبت‌های مختلف در سراسر کشور می‌کند. در سال ۱۴۰۱ نیز۶ نمایشگاه ملی و یک نمایشگاه بین‌المللی در کربلای معلی  برگزار شده است.
یکی دیگر از فعالیت‌هایی که به منظور گسترش آموزش‌های قرآنی در سراسر کشور مورد توجه قرار گرفته، تربیت نیروی انسانی توانمند و بهره‌گیری از ظرفیت جامعه نخبگانی است. از آنجایی که تربیت نیروی انسانی توانمند و بهره‌گیری از ظرفیت جامعه نخبگانی، بسترساز و پشتیبان تمامی فعالیت‌های آموزشی است که آستان قدس رضوی آن را سرلوحه امور خود قرار داده است. در این راستا، دوره‌های آموزشی تربیت مربی در رشته‌های مهدالرضا(ع)، آموزش قرآن کریم، تربیت مدرس جلسات سنتی، حفظ قرآن کریم و... جزو فعالیت‌های ماندگار و سر منشاء بسیاری از فعالیت‌های قرآنی در کشور است که با ظرفیت مردمی و به دو شیوه حضوری و مجازی در سراسر کشور برگزار می‌شود که فقط در سال ۱۴۰۱ بیش از 46 دوره تربیت مربی مهدالرضایی به صورت ملی و بین المللی برگزار شده است.
 

آیا اقدام عملی در راستای حمایت از قاریان قرآن و گروه‌های سنتی فعال در سطح کشور انجام‌شده است؟
یکی از برنامه‌های عمده مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی، حمایت از جلسات سنتی و آموزشی قرآن است. ساماندهی این جلسات در سراسر کشور یکی از اهداف ما است تا بتوانیم جلسات پررونقی در عرصه آموزش قرآن در کشور داشته باشیم و با شناسایی و توسعه جلسات خانگی و محافل قرآنی که به‌صورت سنتی در مساجد، حسینیه‌ها و تکایا در حال برگزاری است، این جلسات را ذیل پرچم حضرت رضا(ع) مدیریت کنیم. در سال گذشته ۴۷۰۰ جلسه خانگی قران شناسایی شدند که از این تعداد ۱۳۹۷ جلسه خانگی در سال گذشته مورد حمایت مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی قرار گرفته و پرچم رضوی را دریافت کرده‌اند.