تار و پود عشق در مسیر قم

صبح است و عقربه های ساعت 5:05 را نشان می دهد، داخل صحن کوثر، نسیم خنکی در حال وزیدن است؛ نه خیلی خنک و نه مثل نسیم های معمولی، کمی خنک تر از چیزی که می شود تصور کرد. 3 کامیون ها به ردیف ایستاده اند و قرار است از میان صحن ها عبور کنند و به باب الهادی در صحن پیامبر اعظم(ص) برسند. روی هر سه کامیون رد و نشانی از هدیه و تحفه برادر برادر خواهر نوشته شده است. روی کامیون اول بند بزرگی نصب کرده اند با این مضمون؛ «هدیه نفیس مهربان ترین برادر برای مهربان ترین خواهر، اهدا و انتقال بیش از 1600 متر مربع فرش دستباف شرکت فرش آستان قدس رضوی از آستان به آستان مقدس حضرت معصومه، هشتک، مهر خواهری مهر برادری، هشتک همه خادم الرضاییم.»
 

کاش راهی می شدم... 
با چهره ای آفتاب سوخته و صمیمی، در کنار کامیون اعزامی فرش ها از او دعوت به گفتگو می کنیم، کمی خجالتی است و تا راضی شود که حرف بزند، کمی زمان می برد اما بالاخره مهدی سکندری راضی می شود و یکی دو جمله صحبت می کند. او که خادم بخش خدمات فرش است، با نگاهی پرحسرت به یکی از کامیون ها، می گوید: دوست داشتم با کاروان فرش ها راهی قم می شدم.  
این نوجوان صمیمی که یک سالی می شود در خدمت در اداره فرش را آغاز کرده است، کار در این اداره را خاص می داند و می گوید: چند باری قرار بوده از این اداره بروم اما خودم نخواستم و خوشبختانه مانعی هم ایجاد نکردند. حس و حال خوبی دارد و دل کندن از این بخش خیلی سخت است. اینکه فرش زیرپای خادمان را پهن کنی یعنی خادم کف پای زائران هستی.
 

مهدی از میهمانی قم و هدیه برادر برادر خواهر اینگونه می گوید: فکرش را بکنید، وقتی فرش ها پهن شود، زائرانی که در رواق ها فرش ها را می بینند، اصلا همان لحظه اول چقدر تماشایی است، چقدر دل ها هوایی می شود، چه حس و حال های خوبی جا به جا می شود و ...
 

من و جدایی از این آستان؟
محسن چوبدار، راحت تر گپ و گفت با ما را می پذیرد. تجربه 7 سال کار در بخش خدمات فرش حرم رضوی، خیلی چیزها را برای این جوان 26 ساله آسان کرده است، حتی حرف زدن برای ضبط صوت ما؛ «دیروز صبح از کنه بیست شرکت فرش آستان قدس بارگیری فرش ها را انجام دادیم.  فرش ها نو و نفیس است و می رود که هدیه و پیشکش امام رضا(ع) باشد برای حرم حضرت معصومه(س)» 
او ادامه می دهد: مشابه این کاروان که به قم می رود تا به حال نداشته ایم؛ یادم می آید سه سال قبل کاروانی شامل 200 فرش ماشینی 6 متری راهی طبس کردیم. فکر کنم 1800 متر بود. 
با اینکه به گفته خودش اولین بار است که با یک خبرنگار صحبت می کند، اما راحت و بی تکلیف حرف می زند؛ «مهر خواهر و برادری است. در این مهربانی که امام رضا(ع) روانه بارگاه خواهرشان می کنند، همین که به قدر قطره از دریا ما هم سهم باشیم انشاالله بهره آخرت ما خواهد بود.» 
در حالی که به آرامی کامیون فرش ها را نگاه می کند، نم اشکی به چشمانش نشسته و شعر معروف را زمزمه می کند: ز آستان رضایم خدا جا نکند// من و جدایی از این آستان، خدا نکند
 

نوکری این خواهر و برادر
کمی آن طرف تر، حسن بازقندی پشت فرمان نشسته و گوش به فرمان خادمان فرش است تا روش کند و به آرامی از دل صحن ها عبور کند و به محل برگزاری مراسم بدرقه برسد. او که 10 سال است راننده کامیون است، پیشاپیش این بار و این سفر را بهترین خاطره زندگی اش می داند و می گوید: هر نوع باری از لوازم منزل گرفته تا میوه، لوازم یدکی خودرو، چینی و خیلی چیزهای دیگر جابه جا کرده ام، انصافا پول کار هم برایم خیلی مهم است اما این یکی با همه قبلی ها فرق دارد. حاج آقا میرجلیلی مدیر باربری مان است، وقتی از آستان قدس تماس گرفتند و موضوع بارها را گفتند، به من زنگ زد و گفت که «حسن کار توئه» من هم از خوشحالی و ذوق انگار که بال درآورده باشم. البته بعضی از همکاران هم از من خواستند که جایم را به آنها بدهم اما مگر عقل از سرم پریده که این کار را بکنم.
او با هیجان و اشتیاق خاصی، درست به سبک و سیاق مشتی گری رانندگان کامیون حرف هایش را ادامه می دهد: بارِ امام رضاس برای خانم حضرت معصومه(س) من نوکر این خواهر و برادر هستم. اصلا چه کسی حرف پول را زد. باور کن داداش تا دیروز هم بعضی همکارانم حتی حاضر بودند دستی هم به من پول بدهند که به جای من این بار را ببرند اما من گفتم که انتخاب شده ام و کوتاه هم نمی آیم. صبح که فرش ها را بارگیری می کردیم، از خوشحالی اشکم درآمد. مطمئم شدم که دیگر هیچ چیزی مانع رفتن من نیست و من باید یکی از کامیون ها را ببرم.
 

با سلام و صلوات، کامیون ها به ردیف، پشت سر هم و به آرامی شروع از صحن کوثر به سمت صحن پیامبر اعظم(ص) شروع به حرکت می کنند. بین هر کامیون تا کامیون جلوتر، یکی از خدمه فرش حرکت می کند و جلوتر از همه هم محسن چوبدار است که قدم آهسته حرکت می کند تا هم زائران را به از حرکت کامیون ها آگاه کند و هم سرعت کامیون ها تحت کنترلش باشد.
وارد صحن پیامبر اعظم(ص) می شویم. آقا یاالله، برادرم کنار تشریف ببریم، خانم یا الله، بفرمایید کنار... 
صدای محسن است که می خواهد اطلاع رسانی کند تا مسیر حرکت هموار و بدون توقف باشد. عکس العمل زائران هم تماشایی است. کامیون ها را با دست به هم نشان می دهند و نوشته های روی کامیون ها را برای هم می خوانند. بعضی هم دوربین تلفن همراه را روشن کرده و شروع به ثبت تصاویر می کنند.  
 

بوی عود، اشک چشم
کامیون ها در قسمت غربی صحن پیامبر اعظم(ص) و در مقابل باب الهادی توقف کرده اند. خادمان بارگاه منور رضوی به همراه خدمه اداره فرش، گرداگرد کامیون ها حلقه زده اند.
جمعیت زیادی هم پشت سر خادمان در انتظارند که ببیند چه اتفاقی پیش رو است، صدای مداحی یکی از ذاکران اهل بیت، با بوی خوش عود، فضا را پر کرده است و همین بهانه، چشم های زیادی را بهاری کرده است. 
در گوشه مراسم، زائری عرب زبان از زائری ایرانی علت و فلسفه مراسم را سئوال می کند و زائر ایرانی، دست و پاشکسته به او می فهماند که ماجرای هدیه امام رضا(ع) به خواهرش حضرت معصومه(س) در میان است و این فرش ها هدیه ای است که به قم راهی می شود. خودرو زواربر برقی برای لحظاتی بدون استقبال مانده و همه آنها که می خواهند بروند، مانده اند تا ببینند. و خیلی ها برای ثبت این وداع، تلفن ها را بالا آورده اند. و اشک ها هنوز در راه چشمان و مسیر صورت ها جاری است... 
 

2 سال تلاش به عشق بانوی ایران
روایت مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی در این باره با خبرنگار ما از این قرار است: این فرش‌های که برای حرم حضرت معصومه(س) بافته شده است، 162 تخت فرش و با مساحتی بیش از هزار و 600 متر مربع بافته است و با عنایت و مساعدت تولیت معزز آستان قدس رضوی و برای اهدا به آستانه مقدسه قم بافته شده و مدیریت تولید و بافت این هدایا در شرکت فرش آستان قدس رضوی انجام شده است. است. 
آنگونه که حمید کارگر اعلام می کند، این فرش ها در مدت زمان دو سال و با عشق به آستان مقدس رضوی و بانوی اول ایران، خانم فاطمه معصومه بافته شده است. 
برای بافت این فرش ها، حرم مطهر حضرت معصومه(س) باید به نقش و طرح و اندازه، سنجیده شود تا تحفه برادر، فرش آرای زیبای بارگاه منور خواهر باشد. از این رو پرسش بعدی ما از خصوصیات فنی این فرش ها است و مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی در این باره می گوید: طرح، نقشه و رنگ فرش‌ها با نظر متولیان و کارشناسان حرم حضرت معصومه(س) تعیین شده است. این فرش‌ها در رجشمار 30 و در اندازه‌های مورد نیاز رواق‌ها بافته شده است.
 

همه چیز در بهتر حالت و کیفیت
چه کسی است که تردید داشته باشد وقتی قرار است هدیه ای از جانب برادری چنین عظیم الشأن راهی سرای خواهری چنین گرامی شود، باید به قدر نهایت کامل و جامع و با کیفیت باشد؟ هیچ کس. از این رو تمام طرح و برنامه و نقشه و مواد مورد نیاز از بهترین ها تهیه شد تا کار با بهترین ها آغاز شود. نکته ای که آقای کارگر درباره اش اینگونه می گوید: فرایند بافت این فرش‌ها که با استفاده از الیاف پشمی باکیفیت و انجام رنگرزی گیاهی از نیمه دوم سال 1399 آغاز شد، در چند مرحله مورد ارزیابی و بازدید نمایندگان حرم حضرت معصومه(س) قرار گرفته است. مراحل رنگرزی، چله‌کشی، بافت و پرداخت این فرش‌ها نیز در دو کارگاه متمرکز شرکت فرش آستان قدس رضوی در شهرهای مشهد و کاشمر انجام شده و پس از انجام عملیات تکمیلی، برای ارسال به قم آماده شد. 
 

به جان برادر، به عشق خواهر... 
خواهر برای برادر شیرین است و گرامی، ندیم و است و مونس، غم خوار است و همدم. دنیا را اگر زیر و رو کنیم، به مهربانی و یکدلی امام رئوف، ضامن آهو، غریب الغربا و خواهری همچون معصومه(س) یافت نخواهد شد. در مسیر این عشق ورزی، تحفه برادر، امروز راهی آستانه مقدس خواهر شد. 
مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی آذین یافتن اعتاب مقدسه و اماکن متبرکه به دستبافته‌های اصیل ایرانی را زیبنده شأن و منزلت این اماکن می داند و اضافه می کند: این امر از یک سو به ایجاد و حفظ اشتغال در هنر و صنعت فرش دستباف ایران کمک می‌کند و از سوی دیگر موجب بهره‌مندی زائران از دستبافته‌هایی اصیل و ارزشمند می‌شود.
 

360 میلیون گره به عشق دردانه های ایران
آنها که برای این فرش ها تیغ به تیغ کشیده اند و رج به رج بافته اند، حتما عشقی از درون و شوری در جان خویش داشته اند که خالق چنین تحفه ای قابل شده اند، دو سال از پی هم تار را به پود گره زدند و چله کشی کردند و بند زدند و بافتند تا به گفته سیدمقداد صفاریان عضو هیئت مدیره شرکت فرش آستان قدس رضوی حاصل این دو سال کار، 360 میلیون گره باشد که با هنرمندی 100 نفر بافته شده است. 
او می گوید: قرار است مفروش شدن رواق های بارگاه حضرت معصومه(س) با حضور تولیت آستان قدس رضوی و تولیت حرم مطهر حضرت معصومه(س) انجام شود.

گزارش از محبوبه ابراهیم زاده