طرح تربیتی «دانش آموز تمام ساحتی» در دبیرستان امام رضا(ع)

به گزارش آستان نیوز، حالا یکسالی می‌شود که مبتنی بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، طرح تربیتی دانش آموز برتر تمام ساحتی در متن برنامه‌های دبیرستان دوره دوم پسرانه امام رضا(ع) واحد10 گنجانده شده تا دانش آموزان با هر سطح توانمندی و مشارکت در امور تحصیلی و پرورشی برای رشد و پیشرفت تلاش کنند.  

جواد علی آبادی مدیر دبیرستان زوایای مختلف این طرح چندبعدی را برایمان توضیح می‌دهد: تا سال گذشته، در مدرسه ما مانند سایر مدارس، با پایان هر سال تحصیلی از دانش آموزان فعال و برگزیده حوزه‌های تربیتی پرورشی و نیز دانش آموزان موفق علمی و آموزشی تقدیر به عمل می‌آمد. گاهیً مشاهده می‌شد دانش آموزانی که در ابعاد پرورشی فعال هستند، از نظر درسی ضعیف‌‌اند و بالعکس. 

نقشه‌راهی برای تربیت یکپارچه

در نتیجه جلسات مکرر با معاونین آموزشی پایه‌ها و سپس با معاونین پرورشی برای حل این کمبود، راه حلی مورد توافق قرار گرفت؛ اینکه همه دانش آموزان را بر اساس معیارهای مشخص در هر دو حوزه آموزشی و پرورشی و بر مبنای مواد سند تحول، طوری مورد سنجش قرار دهند که تک‌بعدی تربیت نشوند و به عنوان طرح «دانش آموز برتر تمام ساحتی» نام گرفت. 

علی آبادی اضافه کرد: این طرح، از نیمه سال تحصیلی در جمع دانش آموزان معرفی و به اجرا گذاشته و تلاش شد دانش آموزان بیشتری برای مشارکت در فعالیت‌های درسی و تربیتی ترغیب شوند و استعدادهای کمتر شناخته شده مدرسه برای برگزیده شدن تلاش کنند تا به این ترتیب دانش آموزان هم‌سطح یکدیگر تلاش و رشد کنند. 

چون تا پیش از این، صرفاً گروه مشخصی از شاگردان که نمرات درخشان‌تری در کارنامه داشتند، به عنوان برترین‌های مدرسه معرفی و شناخته می‌شدند و غیر از رخوت و عدم انگیزه در سایر گروه‌های دانش آموزی، به‌مرور اول بودن برای برگزیدگان نیز جذابیت لازم را نداشت اما پس از اجرای یکساله این طرح، هم دانش آموزان برتر و هم مابقی دانش آموزان برای کسب امتیاز و بالا بردن شانس انتخاب خود به عنوان دانش آموز تمام ساحتی، در حال تلاش و رقابت هستند و این نتیجه، چه از نظر کارشناسان مدرسه و چه نتایج ‌نمرات و افزایش سطح مشارکت در فعالیت‌های تربیتی، تعداد بیشتری از دانش آموزان در ابعاد مختلف رشد پیدا کردند. 

او تاکید کرد: حالا هر دانش آموزی بسته به سطح مشارکت و استعداد خود می‌تواند با شرکت در زمینه‎های متنوع فعالیت‎ فرهنگی و یا علمی و آموزشی، خودش را به سطح قابل قبولی ارتقا دهد. دیگر دانش آموزی که صرفاً در یک یا دو بعد مثل قرائت قرآن و یا نمرات علمی درخشان است، نمی‌تواند مطمئن باشد که شاگرد برتر مدرسه می‌‎شود، باید در همه زمینه‌ها حضور پر رنگی داشته باشد تا به نتیجه برسد.
 

ارائه کارنامه عملکرد دانش آموزان

همچنین احمد محمد پور معاون آموزشی واحد 10 امام رضا(ع) به پارامترهای امتیازبندی و انتخاب دانش آموز و کلاس برتر بر اساس ساحت‌های 6 گانه تربیت یکپارچه شامل اعتقادی مذهبی، سیاسی اجتماعی، زیباییشناسی، زیستی و اقتصادی اشاره کرد: کسب مقام در انواع مسابقات قرآنی و فرهنگی و هنری، کسب عنوان در جشنواره‌ها و مسابقات علمی ـ آموزشی و مسابقات ورزشی، نفرات برتر آزمون‌های مستمر آموزشی، نفرات برتر هر کلاس در نوبت‌های اول و دوم و آزمون‌های مستمر آبان و نیز اسفندماه، رشد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، کسب مقام و قبولی در المپیادهای علمی، مشارکت در طرح همیار معلم، مسئولیت و نیز عضویت در تشکل‌های دانش آموزی، عضویت در گروه خادمین نماز، انتخاب بهترین اجرای صبحگاهی، نماینده کلاس، نماینده فناوری کلاس، مأموران سالن‌ها و درب‌های ورود و خروج و نیز امتیاز ویژه دانش آموزان پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم توسط معاون هر پایه دارای امتیاز است. 

البته این نکته نیز در نظر گرفته شده که برای بالا بردن سطح کار و نیز رشد واقعی دانش آموزان، برای هر فعالیت یک دامنه امتیازبندی از 10 تا 30 درج شده تا فقط کسب نمره مدنظر دانش آموز نباشد و بسته به کیفیت کاری که انجام می‌دهد، امتیاز دریافت کند. در نهایت، پایان هر ترم از هر پایه 13 نفر و در مجموع 39 دانش آموز انتخاب و معرفی می‌شوند و یک دانش آموز که امتیازات بالاتر از همه کسب کرده، به عنوان دانش آموز برتر تمام ساحتی معرفی می‌شود. 

شاه‌کلید دانش آموز تمام ساحتی شدن

نظر محمدرضا عامری دانش آموزی که ترم اول سال تحصیلی به عنوان دانش آموز تمام ساحتی دبیرستان امام رضا(ع) واحد 10 معرفی شده را هم درخصوص کیفیت اجرای این طرح جویا شدیم. او در پایه یازدهم رشته تجربی در حال تحصیل است و معدل ترم اولش 20 شده که تنها معدل بیست مدرسه هم هست!

می‌خواهد پزشک شود ولی به غیر از درس خواندن، در فعالیت‌های فوق برنامه مختلفی مشارکت نشان می‌دهد. او در زمره برگزیدگان مرحله اول المپیاد زمین شناسی است و... از او پرسیدم چطور معدلت بیست می‌شود؟ با لبخندی گفت: «لطف خداست» و ادامه داد: درس خواندن روزانه‌ام، چهار ساعت بیشتر نیست ولی در ایام امتحانات هم شده شب تا صبح درس بخوانم. 

از نظر فعالیت در امور فرهنگی فوق برنامه نیز نفر دوم کشور در بخش صحیفه سجادیه مسابقات قرآن کریم است. می‌گوید: «دوستان لطف دارند به خاطر صوت خوشی که دارم درخواست می‌کنند که در صبحگاه و مراسم مدرسه،  قرائت ادعیه و قرآن کریم و نیز اذان‎گویی و مکبری نماز را انجام دهم. به علاوه دو سالی می‌شود که افتخار خادمی در حوزه مکبری حرم مطهر رضوی را دارم.» با این همه، اعتقادی به قرائت تقلیدی قرآن ندارد و بیشتر از آن، دوستدار تحقیق و تفسیر و تدبر در آیات است.

در کنار همه امتیازات و ابعاد چندوجهی شخصیتی، به عنوان «همیار معلم» نیز کمک‌حال معلم و دانش آموزان همکلاسی است و ساعت‌های خارج از مدرسه به رشد تحصیلی دوستانش کمک می‌کند.  

پرسیدم «چطور توانستی دانش آموز تمام ساحتی شوی؟» کلید موفقیتش را برگرفته از آیات قرآنی معرفی کرد: من آنچنان که می‌گویند، دانش آموز تمام ساحتی نیستم. کارهای متنوعی بلد نیستم، فقط همان چند کاری که می‌کنم به نحو احسن انجام می‌دهم. با اینکه همیشه تلاشم را می‌کنم، اما پیش از آغاز هر کاری به خدا توکل می‌کنم و خودم را دست خودش می‌سپارم. 

ثمرات ملموس کاربست سند تحول 

نظر عامری را درباره نقاط قوت و ضعف این طرح در رشد همه دانش آموزان مدرسه جویا شدم. پاسخ داد: ضمن اینکه می‌تواند زمینه رقابت و تلاش بیشتر دانش آموزان را مهیا ‌کند، همین طور چنین عنوانی می‌تواند موجب حس غرور کاذب ما شود و دانش آموز را به زمین بزند. 

با اینکه پیش از این طرح نیز همیشه درس‌خوان بود و به حسن اخلاق شناخته می‌شد ولی از وقتی به عنوان دانش آموز برتر تمام ساحتی معرفی شده، مورد وثوق قرار گرفته و بین دانش آموزان محبوبیت خاصی پیدا کرده. گاهی برای راهنمایی تحصیلی و کنکوری و گاهی برای مشورت‌های شخصی به سراغش می‌آیند.

پیش از اجرای این طرح، دانش آموزان واحد 10 امام رضا(ع) بارها تعبیر دانش آموز تمام ساحتی را از زبان مدیر و معلمان شنیده بودند اما اینکه این دانش آموز واقعا چه شکل و مشخصاتی دارد، برای کسی روشن نبود. اما حالا عامری در نقشی فراتر از یک شاگرد اول، به عنوان یک الگوی دست یافتنی و تصویر عینی از شمایل دانش آموز تمام ساحتی مسیر تلاش و ترقی سایر دانش آموزان را هموارتر کرده است. 

مصاحبه از سارا صالحی