آموزه ها و کارکردها در سیره اجتماعی امام رضا(ع) بررسی شد

به گزارش آستان نیوز، سومین نشست علمی پنجمین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) به دبیری حجت الاسلام دکتر جلائیان اکبرنیا برگزار شد و در آن آیت الله احمد مبلغی، حجت الاسلام حسین اوزجان، خانم ربکا مسترتون، دکتر عبدالله عبدالوهاب العرداوی و حجت الاسلام دکتر فقیه اسفندیاری به بیان نظرات خود پرداختند. 
 

امام رضا(ع) بر رویکرد چند وجهی در همبستگی اجتماعی

در ابتدای این نشست آیت الله احمد مبلغی به موضوع امام رضا(ع) و رویکرد چند وجهی در همبستگی اجتماعی پرداخت. وی ضمن تعریف همبستگی اجتماعی و رویکرد چند وجهی همبستگی اجتماعی گفت: ادعا می شود امام رضا(ع) یک رویکرد چند وجهی در انسجام اجتماعی در آن دوران پیش گرفتند آن دوران آبستن دو شکاف اجتماعی در حوزه اندیشه و ایران آن روز بود.
وی گفت: برای اولین بار خشونت بر اختلاف فکری سایه افکنده بود اگرچه قبل از آن هم اختلاف بود اما هیچگاه خشونت در آن سطح نبود.
امام رضا(ع) در چنین شرایطی ولایتعهدی را قبول می‌کند اما در جهت همبستگی اجتماعی به ایفای نقش می‌پردازد و در آن زمان نفوذ خاص اجتماعی پیدا کرد به طوری که در آن زمان اهل سنت و شیعه در قویترین همبستگی اجتماعی بودند.
وی گفت: یکی از رویکردهای امام تمرکز بر عدالت بود و آن شیرین‌ترین امری بود که همبستگی اجتماعی ایجاد می کرد ایشان حتی نسبت به مخالفین خود عدالت داشتند اخلاق که مبنای همبستگی اجتماعی است در ایشان هویدا بود و ایشان در جریان یک فرایند هم بسته فهم و آگاهی جامعه را افزایش دادند. 
 

مفاهیم عدالت در کلام امام رضا علیه السلام در ابعاد اعتقادی و عملی و نظام اجتماعی

حجت‌الاسلام حسین اوزجان از ترکیه، در این نشست گفت: خداوند متعال در آفرینش همه موجودات جهان و نظام هستی به خلقت انسان برتری ویژه داده است،  به گونه‌ای که در خلقت او را از مخلوق بسیار عظیم خود به نام روح آفرید، که دیگران را از آن نیافریده است. او را صاحب اختیار و توانایی در تشخیص خوب و بد قرار داده است.
این خصوصیات در همه آحاد بشر به طور مساوی تقسیم نموده است و در این کار بین مؤمن و کافر، مسیحی و مسلمان و آن که عبادت او را بجا می‌آورد و یا آنکه عبادت هم نمی‌کند و او را هم نمی‌شناسد تفاوت قائل نشده است.
خداوند متعال در وجود انسان‌ها توانمندی‌های فوق العاده‌ای نهاده است و یک مخلوق جبری مثل حیوانات نیست که در زندگی خود نتواند هیچ تغییری را انجام دهد.
در مقابل این توانمندی ها خداوند احکام شرعیه را وضع نموده است و انسان را مکلف به جا آوردن آنها نموده است و در مقابل نحوه تعامل انسان به آن احکام شرعیه او را یا مجازات و یا پاداش می‌دهد. در وضع این احکام هم توانمندی‌های جسمی و عقلی او را ملاحظه نموده است و در موارد سخت و عسر و حرج آور بر او منت نهاده احکام سخت را از او ساقط و یا تخفیف داده است.
طرفداران نظریه جبر به پدیده‌های نظام آفرینش و هستی توانمندیهای موجود در وجود خودشان را نمی‌بینند و برای واقعیتهای پیرامون خود ارزشی قائل نیستند و آن‌ها را انکار می‌نمایند و با این اندیشه مسئولیت را از گردنشان به گمان خویش می‌اندازند و خودشان را در مقابل عملکردشان مسئول نمی‌دانند و اعمالشان را به خدا نسبت می‌دهند. که این عمل و اندیشه خودش نوعی ظلم و جفا به خود و خالقشان است. از این رو در لسان آیات قرآنی و ائمه هدی علیهم السلام مورد نکوهش قرار گرفته اند و به خاطر انکارشان و نادیده گرفتن حقایق و سرباز زدن از مسئولیت به عنوان: «کافر» «کوردلان» نام برده شده اند.
 

عقل و عقل گرایی راه برون رفت از چالش های فردی و اجتماعی در سیره رضوی

حجت الاسلام دکتر فقیه اسفندیاری در این خصوص گفت:از حضرت رضا علیه السلام دو دسته روایات ناظر به جایگاه عقل و عقل گرایی فردی و اجتماعی نقل شده است و مراد از عقل در این ها عقل عملی است نه عقل نظری و آنچه در روایات به آن سفارش می شود مربوط به حوزه عقل عملی است که بتوانند با استفاده از فراورده های عقل نظری مسلمانان را وارد حوزه عمل کند.
حضرت رضا علیه السلام می فرمایند: اگر اهل دین عقل نداشته باشد، دین ندارد و دعوت به عقل گرایی و تعقل سرلوحه دعوت و رسالت انبیا و اولیای الهی است.
بین زمانه حضرت رضا علیه السلام و دوران ما شباهت هایی وجود دارد در زمان ایشان نیز مدعیان علم زیاد بودند و علم زدگی بیداد می کرد. حضرت هم علم را از نشانه های عقل می دانند.
امام رضا علیه السلام می فرمایند، عقل گاهی مقابل علم و گاهی مقابل جهل است برای اینکه در قوای نفس انسانی عقل  است و سایر قوا باید تابع عقل باشند و گاهی کودتای سفیدی رخ می دهد وشهوت و غضب بر عقل غلبه می کند. غرض ازآفرینش انسان تفکر است و این تفکر باید به عبادت منجر شود. 
 

وظیفه مسلمانان در کمپین برای اصلاح نظام قضایی ایتالیا به آموزه های اهل بیت با تاکید بر سنت و آموزه‌های رضوی

خانم ربکا مسترتون از لندن در ادامه این نشست تخصصی گفت:سیستم قضایی انگلستان مفتخر است که بر اساس قانون عمل می کند و دارای سیستم هیئت منصفه است اما متاسفانه امروز از این سیستم سوء استفاده شده است برای اینکه خیلی ها ادعای خلاف واقع می کنند و این کار باعث رونق دادگاه‌های خانواده در انگلستان شده است به طوری که قدرت مردان را می‌گیرد و پدران بعد از جدایی حق ملاقات فرزندان خود را ندارند و مادران به منظور بهره‌مندی از امکانات مادی و رفاهی دولت، دریافت مبلغی از مردان و هزینه فرزندان اقدام به این کار می کنند.
اگرچه آمار خشونت علیه زنان در انگلستان زیاد است اما مشکل این است که دادگاه های انگلستان به دنبال حقیقت نیستند و زنان از این قانون که به عنوان گلوله نقره ای معرفی می شود در قالب یک سلاح استفاده می کنند.
امام رضا علیه السلام نیز در چنین شرایطی بودند که ادعاهای کذبی علیه ایشان مطرح می شد و ایشان به زندان فرستاده شدند برای اینکه قدرت و نفوذشان بین مردم تهدیدی برای حکومت به شمار می رفت.
مسلمانان امروز می توانند با استفاده از آموزه‌های امام رضا علیه السلام مانند شجاعت و نترس بودن در تهدید برای تغییر دادگاه ها در انگلستان بهره مند شوند و امروز مسلمانان امر به معروف و نهی از منکر انجام نمی دهند چون آن را تهدیدی علیه خود می بینند.
 

مبانی عدالت در اندیشه رهبری امام رضا علیه السلام

دکتر عبدالله عبدالوهاب در پایان این نشست گفت: امام علی بن موسی الرضا (ع) نقش رهبری امت در عصر خود بویژه در زمان ولایت عهدی ازجانب مامون عباسی داشت، که وظایف او را نسبت به وظایف دیگر در موضوع عدالت سنگین می کرد. مخصوصا که حاکمان پیش از او و حتی هم عصرش در میان مردم ظلم و ستم را شایع کرده و بر رعیت تعدی و تجاوز می نمودند در حالیکه عدالت به حق، اصل جوهره‌ی الهی است و از ارکان اساسی و ارزش های آن در همه احکام و شریعت های آسمانی بصورت عمومی و اسلامی بصورت خاص است
و اگر حیات امام رضا (ع) از دو قدرت دینی و دنیایی توأمان برخوردار بود پس بر او واجب بود که شیوه‌ای را ترسیم کند و  اساسی را برای عدالت در حکومت، قضاوت و رهبری به مفهوم دنیایی را مشابه مفهوم دینی آن ترسیم نماید. 
با آنچه قدرت خاص ایشان به او اجازه می داد و دیدگاه و فکر نورانی او که از آباء و اجداد مطهر خود تا جدش رسول الله گرفته بود، وی بر آن بود تا قواعدی برای احیای عدالت آسمانی بر زمین با همه جزئیاتش قرار بدهد.