به مناسبت دهه کرامت، نشست تخصصی «دیباچهای بر بایستگی مکتب هنر رضوی» با مشارکت مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی و گروه هنر بنیاد پژوهشهای اسلامی این آستان مقدس، در حاشیه همایش نخست «پدیدآورندگان آثار مکتوب رضوی» در جوار حرم مطهر حضرت رضا(ع) برپا شد.
برپایی نشست «دیباچهای بر بایستگی مکتب هنر رضوی» در جوار بارگاه امام هشتم(ع)
همایش نخست پدیدآورندگان آثار مکتوب رضوی از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی با مشارکت سایر نهادهای علمی و فرهنگی این آستان مقدس و با حضور جمعی از اندیشمندان، صاحبنظران و پژوهشگران کشور، هشتم خردادماه در ساختمان این بنیاد در مشهدمقدس برگزار شد.
یکی از برنامه¬های جانبی برگزاری این همایش، برپایی نشستهای تخصصی در موضوعات علمی فرهنگی از جمله در حوزه هنر و با موضوع «مکتب هنر رضوی» بود.
ارائه دیدگاهها توسط 4 پژوهشگر
در نشست دیباچهای بر بایستگی مکتب هنر رضوی، در مجموع چهار پژوهشگر دیدگاههای خود را نسبت به اهمیت موضوع این مکتب ارائه کردند. سید محسن حسینی و دکتر میثم جلالی از بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مطالبی را در حوزه معماری مورد بحث و بررسی قرار دادند.
دکتر محمدرضا قائمی نیک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی و محمدجواد استادی پژوهشگر مطالعات فرهنگی نیز به نمایندگی از مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی مباحث خود را مطرح کردند.
قائمی نیک با تکیه بر دیدگاههای آیت الله جوادی عاملی نسبت به جایگاه و اهمیت هنر اسلامی، نکاتی را مطرح کرد و این مسئله را مورد بررسی قرار داد.
وی همچنین با تحلیل مسئله خیال و هنر به بررسی تفضیلی تفاوت خیال در شکلگیری هنر در نگرههای غربی و دیدگاههای اسلامی پرداخت و تفاوت هنر برآمده از این خیال را در دو حوزه مختلف هنر غربی و هنر اسلامی بیان کرد. همچنین هنر رضوی را در همین محور مورد تحلیل قرار داد.
«هنر»؛ مهمترین ابزار تبلیغی مفاهیم معرفتی
در ادامه، استادی با طرح دیدگاههای خود نسبت به بایستگی و لزوم شکلگیری مکتب هنر رضوی، برخی از موانعی که در این مسیر وجود دارد همچون عدم توجه به نگاه تمدنی در راستای احیای جایگاه واقعی هنر، نادیده گرفتن موضوع مهم مسئلهشناسی و رویکردهای مسئله محور و غربزدگی و اتکا به روشها و نگرههای غربی در مطالعات را در مقدمه این بحث مورد توجه قرار داد.
همچنین مشاور مدیرعامل مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی به موضوع از جاکندگی مفاهیم پرداخت؛ بدین معنا که مفاهیم و موضوعات در جایگاه واقعی خود قرار نمیگیرند و زمانی که از مفاهیمی همچون زیبایی یا سنت سخن میگوییم، متأسفانه با آنها در جایگاه واقعی خودشان برخورد نمیکنیم.
وی از عمومیت، ژرفای اثربخشی، معاصرت و مسئله جذابیت در هنر به عنوان مهمترین ویژگیهایی که میتواند هنر را به ابزار تبلیغی و ترویجی مفاهیم معرفتی تبدیل کند، نام برد.
لزوم ایجاد نظامواره معنایی جهت اثربخشی معرفتی هنر
در ادامه این پژوهشگر مطالعات فرهنگی یادآور شد: سالهاست هنر رضوی شکل گرفته و هنرمندان در جهت انتقال معانی و مفاهیم رضوی، آثار متعددی را حول مضجع شریف حضرت رضا(ع) خلق کردهاند و به همین دلیل هنر رضوی همیشه وجود داشته است.
وی گفت: امروزه ما نیازمند آن هستیم تا با ایجاد یک نظامواره معنایی، الگویی ایجاد شود تا روند آفرینش آثار هنر رضوی با قوت و هدفمند ادامه یابد و بتوانیم در جهان معاصر مفاهیم بلند و متعالی رضوی را به قالبهای معاصر هنری تبدیل کنیم.
استادی تصریح کرد: مکتب هنر رضوی تلاش میکند با مطالعه هر آنچه در گذشته انجام شده و همچنین توجه به عنصر خلاقیت در روزگار معاصر، الگویی را برای مسئله فراوری جاری ساختن امر متعالی زیارت در زندگی مردم و به تعالی رساندن ایشان با ابزار هنر به دست آورد.
وی ضمن توضیح درباره مراحل شکلگیری مکتب هنر رضوی شامل داشتن ایده مرکزی، ساختار یافتن و جامعیت، بر ضرورت انجام اقدامات مقدماتی در این مسیر تأکید و اضافه کرد: در گام اول تدوین تاریخ هنر رضوی و سپس طبقهبندی آثار در شکلهای مختلف و انجام مطالعات تحلیلی- معنایی حول آنها باید در دستور کار قرار گیرد که این امر نیز نیازمند تقویت بنیادهای پژوهشی و تأسیس رشتههای دانشگاهی اختصاصی است. امیدوارم به تدریج مکتب هنر رضوی شکل بگیرد و رسالت خودش را انجام دهد.