گنجینه رضوی حافظ اسناد مکتوب ارزشمندی است که در برگ برگ هر کدام از آنها بخشی از تاریخ این مرز و بوم نهفته است. در این میان، مجموعهای از این اسناد تاریخی روایتگر تاریخچه برگزاری مراسمهای قدیمی و باسابقه در بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) همچون تعطیر یا عطرافشانی است.
این حرم همیشه عطرآگین است به شمیم خوش رضوی
به گزارش آستان نیوز، وقتی به رواقهای حرم مطهر رضوی قدم میگذارید، با وجود حضور جمعیت پرشوری از زائران و مجاوران، هوایی معطر دارد و بوی شمیم رضوی فضا را عطرآگین کرده است. چراکه دستگاههای عطرافشان روی دستگاههای هواساز حرم مطهر نصب شده و با روشن شدن دستگاههای هواساز، عطرافشانی در رواقها صورت میگیرد. همچنین شاهد گلابپاشی در صحن و سرای رضوی به ویژه در بعضی از اعیاد و مناسبتها هستیم و روحمان با عطر خوش گلاب ناب ایرانی همچون گلاب کاشان به پرواز در میآید.
در ادامه باید گفت که عطرافشانی در بارگاه نورانی حضرت رضا(ع) همچون دیگر آداب و آیین این آستان، مثل نقاره نوازی قدمت دیرینهای دارد، چنانچه به عطرافشانی در اماکن متبرکه رضوی در قدیم «تعطیر حرم مطهر» گفته میشود. بر طبق اسناد تاریخی موجود در آرشیو اسناد آستان قدس رضوی، این مراسم با استفاده از عطر، گلاب، مشک، عنبر، عود، اسپند و کندر، از قدیم الایام در این آستان مقدس انجام میشده است چنانکه قدیمیترین سند مرتبط به تعطیر حرم مطهر به بیش از 400 سال قبل یعنی، سال 1012 قمری برمیگردد که به پرداخت حقوق علی اصغر نصیری؛ عود سوز حرم اشاره دارد.
اسناد پرداخت هزینههای عطرافشانی
عمده اسناد مرتبط با عطرافشانی، شامل صورت هزینههایی است که برای خرید گیاهان معطری مانند عود هندی، کندر، چوب ارسی، سعد کوفی، صندل سفید، علف هندی و ...، نوشته شده است تا از آنها برای خوشبو کردن حرم مطهر استفاده شود. البته بیشتر این اسناد تاریخی مربوط به دوره قاجاریه است. بهطور نمونه میتوان از سندهای «هزینههای صورت گرفته جهت خرید گیاهان معطر به منظور خوشبو کردن حرم مطهر امام رضا(ع) در سال 1317 هجری قمری» و «خرید گیاهان معطر برای حرم رضوی مانند صندل، عود هندی، کندر، چوب ارسی در سال 1288 هجری قمری» نام برد.
بهرهگیری از وسایل مختلف
در این میان، عطردان، عطرپاش، گلابدان، گلابپاش، بخوردان، بخورسوز، عنبردان، عنبرسوز، عوددان و عودسوز، برخی از وسایلی است که از آنها برای انجام این کار استفاده شده است. البته در ابتدا از گلاب و عود برای عطرافشانی حرم مطهر، استفاده میشد، اما با گسترش فضاهای سر پوشیده حرم، برای پرهیز از دود حاصل از سوخت عود و عنبر، عنبرسوزی در رواقهای حرم مطهر ممنوع و تنها به فضای صحنها محدود شد.
گزارش: مستأجر حقیقی