اولین روز از ماه ذیالحجه مصادف است با هنگامه پاکترین، زلالترین ومقدسترین پیوند هستی، روشنترین تلاقی آئینه وآب، سالروز پیوند آسمانیِ دخت نبوت با امیر ولایت، روزی که فرشتگان آسمان و مردم زمین شاهد امری یگانه در طول تاریخ بودند، واقعهای که درآن هم داماد و هم عروس، معصوم بودند موضوعی که نه قبل و نه بعد از این ماجرا برای هیچ یک از آدمیان رخ نداده بود.
ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) در کلام امام رضا(ع)
به مناسبت فرا رسیدن این روز مبارک با دکتر مرتضی انفرادی، پژوهشگر گروه مطالعات اجتماعی اعتاب مقدس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به گفت وگو نشستیم که حاصل آن در ادامه آمده است.
لطفا در ابتدا به اهمیت ازدواج اشاره بفرمائید.
خانواده سنگ بنای هر جامعهای و سلول اولیه اجتماع به شمار میرود، جامعه با نهاد خانواده و گسترش آن شکل میگیرد، نهاد خانواده با ازدواج آغاز میشود و ازدواج صحیح و دارای کیفیت مقدمهای برای ارتباطات اجتماعی مناسب و به هنجار خواهد بود در جامعهای که این موضوع مهم شمرده میشود افراد از نظر احساسات و عواطف سالم ترند، آرامش و اعتماد به نفس بیشتری در این جامعه دیده میشود و تعهد و احساس مسئولیت بیشتری نسبت به همه امور به چشم میخورد.
ازدواج در اسلام از چه اهمیتی برخوردار است؟
دین مبین اسلام به عنوان کاملترین دین آسمانی، به امر ازدواج تأکید ویژهای دارد، پیامبر گرامی اسلام ازدواج را محبوبترین موضوع نزد خداوند بر میشمرند و اعراض و روی گرداندن از ازدواج را مساوی با خارج شدن از اسلام معرفی کردهاند، در آموزههای اسلامی حتی ارزش عبادت فرد متأهل بیشتر از شخص مجرد دانسته شده است و اقدام به ازدواج را برابر با اکمال نصف دین بیان کرده است.
ازدواج در تعالیم امام رضا(ع)چه جایگاهی دارد؟
عالم آل محمد (ص) نیز همانند سایر حضرات معصومان (ع) ازدواج را امری مقدس میدانند، آن حضرت اصل تشکیل خانواده را دارای فضیلت میدانند و در تبیین پارامترهای ازدواج مباحثی مانند «تسریع در امر ازدواج» و «معیار تشکیل خانواده» و «مسائل خصوصی خانواده» و ... تعالیم فراوانی را برای زندگی بهتر معین کردهاند. به عنوان نمونه آن حضرت در پاسخ به فردی که برای دخترش خواستگار آمده بود فرمودند: «اگر اخلاقش بد است با او وصلت مکن». این موضوع نشانگر آن است که در تعالیم امام رضا(ع) اخلاق خوب مقدم بر سایر مباحث مانند مسائل مالی و غیره است.
ازدواج امام علی(ع)و حضرت زهرا(س)در کلام امام رضا(ع)چگونه تبیین شده است؟
این واقعه تاریخی در روایات رسیده از امام رضا(ع) با ابعاد مختلف و جزئیات کامل آمده است که به برخی از آنها اشاره می شود، نخستین روایت اینکه این پیوند به دستور خداوند تبارک و تعالی بوده است، امام رضا(ع) از جدشان نبی مکرم اسلام(ص) روایت میکنند فرشته نزد من آمد و گفت: یا محمد(ص) خداوند به تو سلام میرساند و می فرماید من فاطمه(س) را به علی(ع) تزویج کردم.
در روایت دیگر به این نکته اشاره شده است که مسئولیت خواندن خطبه عقد به پیامبر واگذار شده بود.( فَزَوّجها مِنهُ) همچنین خوشحالی آسمانیان از این پیوند. (و ان اهل السماء قد فرحوا بذالک)، شاهدان این عقد فرشتگان و ساکنان بهشت بودند، خداوند به خاطر این وصلت به داماد و عروس تبریک گفت و... از دیگر روایات در این خصوص است.
همچنین دیگر اوصاف این پیوند مبارک در کتاب ها و منابع اولیه مانند عیون اخبارالرضا(ع)، مناقب آل ابی طالب، دلائل الامامه و نیز کتاب الامالی از لسان امام رضا(ع) روایت شده است.