اندیشگاه رضوی طی همکاری مشترک با انجمن کتابداری شاخه خراسان و نهاد کتابخانههای عمومی شهرستان مشهد، طی نشست تخصصی، «کاریکلماتور و نقش آن در ادبیات نوین» را مورد بررسی قرار داد.
«نقش کاریکلماتور در ادبیات نوین» در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بررسی شد
به گزارش آستان نیوز، دکتر محبوبه بوری، سخنران این نشست کاریکلماتور را گونهای از طنز ترسیمی و کاریکاتوری توصیف کرد که با واژهها بیان میشود و موضوعهای متنوع اخلاقی، اجتماعی را در بر میگیرد.
وی به تعریفی از عمران صالحی در معرفی کاریکلماتور اشاره دارد که میگوید: کاریکلماتورکتابی است که میتوانید آن را از هر کجا که دلتان خواست بخوانید حتی از آخر به اول.
بوری اظهار کرد: کاریکلماتور قالب کوتاه طنز ادبی است که خواننده را به مطالعه و کنار زدن پوسته اصلی جمله با صرف دقت و اندیشه وادار میکند تا به نتیجه و معنای آن پی ببرد.
وی ادامه داد: برای فهمیدن کاریکلماتور باید به افکار و تخیلات اجازه داد در دنیای کلمات به پرواز در بیایند تا دنیای اطرافمان را زیباتر و به گونهای تازه تر ببینیم و از آن لذت ببریم.
پایهگذار ادبیات کاریکلماتوری که بود؟
این پژوهشگر، پرویز شاپور را پدر ادبیات کاریکلماتوری خواند و گفت: وی برای نخستین بار این سبک از ادبیات را ارائه کرد و این عنوان در سال 1347 در مجله خوشه به این سبک از ادبیات اتلاق شد.
بوری، کوتاهی کلام، وارونه دیده شدن و استفاده صنایع ادبی که بیشتر ساخت معنایی دارد را از شاخصههای این نوع از ادبیات نوین برشمرد.
وی کاریکلماتور را در سه دسته تصویرگرایی، معناگرایی و زبانگرایی تقسیم کرد که بنا به فراخور حال به شیوه شوخ و شیرین، شاعرانه و معنایی تنظیم میشود.
بیان حقایق در گفتاری طنز آمیز
بوری، ادبیات کاریکلماتوری را فرصتی برای بیان برخی از حقایق تلخ در گفتاری طنزآمیز و پوششی لطیف عنوان کرد.
وی تصریح کرد: شاپور از دهه 40 به بعد و در دوره انقلاب و وقایع در جریان آن دوران از سبک کاریکلماتور در مجلات برای نقد اتفاقات استفاده میکرد تا با زبان طنز تلخ وقایع را بیان کند.
بوری به ترکیبی از صنایع و آرایههای ادبی در کاریکلماتور اشاره کرد و تمثیل، حس آمیزی، مراعات نظیر، تضاد و پارادوکس، تلمیح را از جمله آرایههای به کار رفته در این صنعت ادبی برشمرد.
وی اضافه کرد: کاریکلماتور خوب باید ما را به وجد آورد و به فکر وادار کند و دوست داشته باشیم آن را بیان کنیم.
شایان ذکر است «مجموعه کاریکلماتور نبودنت را بلعیدم» و «مجموعه دلنوشته و کاریکلماتور یادت همیشه می آید» از آثار محبوبه بوری بود که در ادامه این نشست از آن رونمایی به عمل آمد .