داستان‌های دینی و تاریخی امروز، منابع فردا هستند

به گزارش  آستان نیوز، نشست نقدوبررسی رمان مذهبی «داستان یک مرد» از انتشارات به‌نشر در قالب سلسله نشست‌های فرهنگی خانه کتاب و ادبیات ایران با عنوان «تکیه کتاب»  با حضور مجید ملامحمدی، نویسنده اثر و محمود پوروهاب، منتقد در سرای اهل قلم خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد. 
 مجید ملامحمدی در ابتدای این نشست درباره علت نگارش کتاب «داستان یک مرد» گفت: عمده تألیف‌هایم در حوزه کودک و نوجوان و آثار دینی در قالب قصه ، داستان و شعر و... است. بیش از ۱۰ سال است که سردبیر ماهنامه «پوپک» هستم. ماهنامه پوپک با وجود اینکه ماهنامه فرهنگی و برای عموم است؛ اما رنگ دینی در آن پررنگ‌تر است. از زمانی‌که کارم را آغاز کردم، وقتم را صرف آموزش سبک زندگی اسلامی، قصه‌های اسلامی و شناخت معصومین(ع) کردم. همه نویسنده‌هایی که کار دینی می‌نویسند، دغدغه‌مند هستند؛ من نیز جزو نویسنده‌هایی هستم که در حوزه آموزش دینی دغدغه دارم.

نوشتن درباره موضوع‌های دینی، نیاز جامعه است
وی ادامه داد: چون از اوایل دهه ۷۰ در حوزه کتاب و نشریه کودک و نوجوان حضور داشتم، علایق و سلایق بچه‌ها را می‌دیدم و می‌فهمیدم که خواسته آن‌ها چیست. بیشتر از من توقع دارند که ژانر دینی کار کنم؛ همچنین نوشتن درباره موضوع‌های دینی، نیاز جامعه است. بیش از ۱۰ سال پیش بود که به این فکر رسیدم درباره قصه‌های کربلا بنویسم. شخصیت حبیب بن مظاهر برایم خیلی جذاب و جالب بود؛ چرا که این شخصیت یک ماجرایی داشت که در انتهای کتاب هم به آن اشاره کردم. آن ماجرا مربوط به یکی از اجدادم در زمان محمدشاه قاجار بود. او با توجه به سفرش به کربلا و زیارت حرم امام حسین(ع) و مزار حبیب بن مظاهر، عهد بست وقتی به اشتهارد بازگشت، تکیه‌ای را در محل زندگی‌اش بنا کند و ادامه ماجرا که در کتاب «داستان یک مرد» روایت می‌شود.
ملامحمدی درباره پژوهش‌هایش برای نگارش این کتاب گفت: تاریخ کربلا را خواندم و علاوه بر آن، مقتل‌های زیادی چه به زبان عربی و چه به زبان فارسی خواندم. متأسفانه تعدادی از نویسندگان برای نوشتن آثار دینی، آثار دست‌چندم نویسندگان دیگر را می‌خوانند و از همان کتاب می‌نویسند یا از فضای مجازی کمک می‌گیرند. گاهی‌اوقات ممکن است در فضای مجازی هم اطلاعات غلط در اختیار مخاطبان بگذارد؛ بنابراین استفاده از منابع درست بسیار مهم است. از همان ابتدا هم تصمیم داشتم یک رمان تاریخی بنویسم.
 

 نویسندگان کودک و نوجوان باید به‌روز باشند 

 نویسنده کتاب «داستان یک مرد» درباره به‌روز بودن نویسنده‌های کودک و نوجوان صحبت کرد: مذهب و تفکر دینی در میان خانواده‌ها و بچه‌های ما نمود پررنگ دارد، مخصوصا اینکه ما منتسب به شیعه و اهل‌بیت هستیم؛ بنابراین می‌طلبد که از بچگی مدام به این سیره نزدیک شویم. اما از گذشته به این فکر می‌کردیم که چگونه داستان را روایت کنیم که به موازات فضای مجازی و به صورت مکتوب، داستان برای نوجوان امروزی جذاب باشد؟ خیلی کار سختی است؛ بنابراین منِ نویسنده باید به‌روز باشم و از نسل امروز عقب نمانم.
ملامحمدی درباره سختی کار نویسنده‌ای که روایتگر یک واقعه تاریخی است، توضیح داد: نویسنده‌ای که اثر تاریخی می‌نویسد باید در تاریخ خیلی تفحص کند و بگردد تا بتواند بنویسد.  سعی کند سخن امام حسین(ع) را بدون تغییر ارائه دهد؛ چون این کتاب‌ها در آینده، منبع می‌شوند و خیلی مهم است که درست و بدون تغییر ارائه شوند. فضاسازی و خیال‌پردازی برای اشخاصی مانند حبیب درصورتی که به تاریخ زندگی آن‌ها لطمه‌ای وارد نکند ایرادی ندارد و نویسنده باید سعی کند با قلم به‌روز، خیال و شخصیت‌پردازی، بنویسد؛ ولی درباره معصومین(ع) چنین کاری جایز نیست.
 وی ادامه داد: بخش عظیمی از سختی کار مربوط به استخراج منابع است. نویسنده بعد از استخراج منابع و با توجه به آن، داستان را می‌نویسد؛ اما اینکه این زبان را به چه شکلی ارائه دهد، نیاز به فکر زیادی دارد و باید نویسنده مخاطبش را بشناسد. وقتی قرار است به‌روز باشیم و به‌روز بنویسیم، می‌طلبد که آن چیزی را که بچه‌ها می‌خواهند ارائه دهیم. خصوصیت اصلی کتاب «داستان یک مرد» این است که رمان تاریخی است و تنها با زبانی روان، یک واقعه تاریخی را بیان می‌کند.

 لزوم ترجمه آثار خوب ایرانی و دسترسی مسلمانان جهان به آن‌ها 
ملامحمدی در پایان صحبت خود عنوان کرد: در انتها تأکید می‌کنم که نویسنده‌های ما آثار خیلی خوبی نوشته‌اند. من به بعضی از کشورهای عربی سفر کردم و آثار آن ها را دیده‌ام؛ اما آثار ایرانی بسیار ارزشمندتر و فاخرتر است؛ چرا که تصویرگران، نویسندگان و شاعران خوب خوبی داریم. خواسته من این است که آثار ما ترجمه شوند؛ چون حیف است با چنین آثار خوبی که داریم، آن‌ها را ترجمه نکنیم. خوب است چنین آثار خوبی به دست تمام مردم مسلمان جهان برسد؛ بنابراین بهترین کار ترجمه است. از طرفی کتاب‌های ترجمه‌شده زیادی داریم که کار خوبی نیستند.

نویسنده کتاب با تسلط به زبان عربی، منابع درست را شناخته و استفاده کرده است
محمود پوروهاب به عنوان منتقد اثر درباره مهارت ملامحمدی برای نگارش کتاب «داستان یک مرد» گفت: ملامحمدی از خانواده روحانی بوده و در چنین خانواده‌ای پرورش یافته است؛ بنابراین علم و دانش دینی دارد. در کنار علم و دانش دینی، او مهارت داستان‌نویسی هم دارد. به صورت کلی نوشتن یک کتاب تاریخی برای نویسنده سخت است؛ چرا که باید تحقیق کند، تاریخ بخواند، اعتبار سندها را ببیند؛ حتی گاهی‌اوقات وقتی به منابع معتبر هم نگاه می‌کنیم، می‌بینیم ضدونقیض هستند و باید نویسنده خیلی دقت کند تا بتواند اطلاعات درست را استخراج کند. خوشبختانه ملامحمدی چون به زبان عربی تسلط دارد، منابع درست را می‌شناسد و همچنین سال‌ها در این حوزه کار کرده است، توانسته موفق باشد.
 وی ادامه داد: حبیب بن مظاهر، شخصیت بسیار خوبی است که ملامحمدی آن را انتخاب کرده است؛ همان‌طور که خودش هم گفت، احساس می‌کند نسبتی از طریق جَدش با او داشته است. کتاب «داستان یک مرد» داستان بلند است که فرم، شخصیت‌پردازی و ساختار خوبی دارد. ما به اثری داستان می‌گوییم که جزئی‌نگری، شخصیت‌پردازی، فضاسازی و... به خوبی انجام شود؛ در صورتی که کتاب تاریخی این خصوصیات را ندارد؛ اما ملامحمدی در این کتاب از شکل و ساختار خوبی استفاده کرده و فضاسازی مناسبی داشته است. ضرب آهنگ داستان تند است و همواره به همین شیوه هم پیش می‌رود. ملامحمدی در این داستان با استفاده از متن هنری و احساسی توانسته مخاطب را با خود همراه کند.
 پوروهاب درباره نوع قلم مجید ملامحمدی افزود: ملامحمدی معمولا قلم بسیار روانی دارد و کسی که کتاب را می‌خواند، تصور می‌کند اثر خیلی راحت نوشته شده و نوشتن کار آسانی است؛ ولی درواقع برعکس است. احساس صمیمیت کلام داستان بسیار قشنگ است. نویسنده می‌داند که چه کلماتی را در چه جایی به کار ببرد که مخاطب احساس صمیمیت کند. کار ملامحمدی دو زبانه است؛ یعنی تنها برای نوجوانان نیست، بلکه کتاب «داستان یک مرد» می‌تواند مخاطب عام هم داشته باشد.