«نذر»؛ سنتی نیکو برای توسل و مهربانی 

به گزارش آستان نیوز، بررسی پیشینه نذورات در حرم مطهر حضرت ثامن الحجج(علیه السلام) نیز نشان‌دهنده اهمیت نذر در این آستان مقدس در دوره‌های مختلف تاریخی است. همچنین تنوع و گستردگی روزافزون ارائه خدمات مجموعه آستان قدس رضوی در کشور، بیانگر توجه محبان امام مهربانی‌ها(علیه السلام) به سنت نیکوی نذر و اهدا است؛ چرا که امروزه این مجموعه نه‌تنها به بهترین شکل ممکن از زائران و مجاوران در صحن و سرای رضوی میزبانی کرده بلکه در پرتوی نذورات مردمی در سایر نقاط ایران هم به مردم به‌ویژه اقشار محروم خدمات‌رسانی می‌کند. در ادامه به بررسی انواع نذر و مصارف آن در این آستان نورانی می‌پردازیم. 
 

نذر امام رضا(علیه السلام)؛ رایج‌ترین نوع نذر 
همان‌طور که گفته شد مردم برای رسیدن به خواسته‌ها و حاجت‌های خود در قالب نذر با خدا و امام هشتم(علیه السلام) عهد می‌بندند. به طور مثال، زائری عافیت و سلامتی فرزندش را از این امام بزرگوار طلب می‌کند. زائر دیگری آزادی زندانی‌اش را از ضامن آهو می‌خواهد و زائری نیز از شهر و دیارش کبوتر دلش را روانه بارگاه انیس النفوس(علیه السلام) می‌کند تا خداوند فرزندی به او عطا کند. بی‌شک این ارتباط، پیوندی درونی است تا جایی‌که بسیاری از این زائران حتی وقتی به مراد دلشان می‌رسند، می‌خواهند این عهد و پیمان بین خودشان و امامشان باقی بماند. اما در این میان، ما شاهد تبلور قبولی این نذرها در آستان ملکوتی رضوی هستیم. چراکه زائران و مجاوران مستقیم یا با واسطه، نذورات خود را برای مصارف گوناگون ادا می‌کنند. 
در حال حاضر، «نذر امام رضا(علیه السلام)» یا «هدیه به امام رضا(علیه السلام)»، عمومی‌ترین و فراگیرترین نوع نذر در اداره کل نذورات آستان قدس رضوی است که ناذران مبلغ دلخواه خود را می‌توانند در این نوع نذر تقدیم کنند. مصرف نذورات نیز در مواردی که نیت ناذران به صورت عام است، براساس برنامه‌های آستان قدس رضوی در انجام پروژه‌ها و برنامه‌های حرم مطهر به مصرف می‌رسد. پس از آن، نذر مهمانسرای حضرت رضا(علیه السلام)، از مهم‌ترین نذرهای حرم مطهر به شمار می‌آید چنان‌که در سال گذشته، مردم بیش از 222 میلیارد تومان برای مهمانسرا نذر پرداخت کردند. 
 

تنوع مصارف نذورات
ناذران حرم مطهر رضوی در حوزه‌های متنوع دیگری نیز نذورات خود را به این آستان مقدس اهدا می‌کنند. «نذورات خاص حرم مطهر»، از جمله آن‌هاست که علاوه بر نذر مهمانسرای حضرت رضا(علیه السلام)، دربردارنده موارد جزئی‌تری شامل نذر بنا و توسعه حرم مطهر، نذر فرش‌های حرم مطهر، نذر روشنایی حرم مطهر، نذر قرآن مخصوص استفاده در حرم مطهر، نذر کتب ادعیه در حرم مطهر، نذر چایخانه‌های حضرت رضا(علیه السلام)، نذر سنگ‌فرش‌های حرم مطهر، نذر دام و نذر وسایل نقل و انتقال (صندلی چرخدار، ماشین برقی و...) می‌شود. 
«نذر درمان و سلامت»، از دیگر مواردی است که دلدادگان آستان مصفای رضوی نذورات خود را در آن تقدیم می‌کنند. این نذورات می‌تواند صرف تهیه و اهدای تجهیزات پزشکی و دارو، ارائه خدمات پزشکی جهادی تا نذر درمان بیماران در دارالشفای امام(علیه السلام) شود. بعضی از ناذران هم با انتخاب «نذر زیارت اولی‌ها»، در تشرف زائر اولی‌ها به مشهدالرضا(علیه‌السلام) سهیم می‌شوند. 
«نذر محرومین و نیازمندان» نیز دامنه گسترده‌ای از مصارف نذورات این عاشقان حضرت دوست را در برمی‌گیرد، چنان‌که می‌توان به نذر ایتام، تسهیل ازدواج(تأمین جهیزیه)، شکوه مادری (کمک خیرخواهانه به مسأله جمعیت و فرزندآوری)، آزادی زندانیان غیرعمد و...، اشاره کرد. «نذر فرهنگی و رسانه»، از دیگر موارد صرف نذورات ناذران این آستان ملکوتی است که می‌توان از نذر کتاب، تجهیزات کتابخانه، نذر حجاب، نذر فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی، نذر فعالیت‌های حرم مطهر رضوی در فضای مجازی و... نام برد. این دلدادگان می‌توانند سرفصل «نذورات عمران و سازندگی» را هم برگزینند و در مواردی همچون نذر مجتمع‌های بین‌راهی، نذر احداث زائرسرا و...، شریک شوند. 
همچنین آستان قدس رضوی این امکان را برای ناذران شیفته اباعبدالله الحسین(علیه السلام) فراهم کرده تا بتوانند نذورات خود در حوزه «آب و سقایی اربعین» هزینه کنند. در این میان، حتی دوستداران خاندان عصمت و طهارت(علیه السلام) می‌توانند سلامت جسمی و معنوی فرزندان خود را در عمل به سنت حسنه «عقیقه» با بارگاه منور رضوی پیوند بزنند. 
 

انواع نذورات غیرنقدی
اگرچه بسیاری از ناذران تمایل دارند نذورات خود را به صورت نقدی؛ حضوری یا غیرحضوری پرداخت کنند، اما بعضی از آنان، نذورات خود را به صورت غیرنقدی و در قالب اهدای اقلام متنوع ادا می‌کنند. این نذورات غیرنقدی اقلام خوراکی همچون برنج، دام زنده، حبوبات، زعفران، گندم، خرما، قند، چای، گلاب، نمک ساییده و... را در برمی‌گیرد. همچنین می‌توان به اقلامی مثل مُهر نماز، صندلی نماز، قرآن، سماور، استکان، شاخه و بوته گُل، صندلی چرخدار، عروسک و انواع لباس اشاره کرد. برخی از فرهنگ‌دوستان نیز اقلام تاریخی و هنری نفیسی از جمله آلبوم تمبر، سکه، قالیچه دستباف و...، به خزانه آستان قدس رضوی در اداره کل نذورات اهدا می‌کنند تا در موزه‌های حرم مطهر به نمایش درآید. در این میان، کم نیست تعداد ناذران به ویژه بانوانی که طلا و نقره (انگشتر، گوشواره، النگو، گردنبند، زنجیر و پلاک و...) خود را پیشکش این بارگاه قدسی می‌کنند. آستان قدس رضوی تمام این نذورات را بر طبق نیت ناذران آن‌ها به مصرف مخصوص خود می‌رساند. 
شایان ذکر است، ناذران حرم مطهر حضرت رضا(علیه السلام) می‌توانند با مراجعه به سامانه اینترنتی اداره کل نذورات آستان قدس رضوی به نشانی https://nazr.razavi.ir، با روش‌های گوناگون پرداخت نذورات در این آستان مقدس آشنا شوند.