مرور دوران دفاع مقدس از دریچه اسناد تاریخی آستان قدس رضوی

زهرا فاطمی‌مقدم کارشناس مسئول ارزشیابی اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این خصوص در گفت‌وگو با آستان نیوز اظهار کرد: دوران دفاع مقدس بخشی از تاریخ پر افتخار ایران اسلامی است، از این رو مستندسازی و ثبت این حماسه، وظیفه ملی و میهنی است تا برای نسل‌های آینده به یادگار بماند. 
وی با بیان این‌که یکی از راه‌های ماندگاری دوران دفاع مقدس، حفاظت از اسناد و مدارک بجا مانده است، ادامه داد: در همین راستا مرکز اسناد آستان قدس رضوی در قالب انجام سه طرح تاریخ شفاهی «آزادگان، جانبازان و ایثارگران»، «بازسازی شهر هویزه» و «لشکر خراسان» در مدت بیش از 1100 ساعت مصاحبه، خاطرات شفاهی این دوران را جمع‌آوری کرده است.
فاطمی‌مقدم بیان کرد: در طرح تاریخ شفاهی آزادگان، جانبازان و ایثارگران از خرداد ماه 1382 تا اسفند 1383 به مدت 18 ماه با 159 نفر در 820 جلسه به مدت 210 ساعت مصاحبه انجام شده است.
وی افزود: در قالب انجام طرح تاریخ شفاهی لشکر خراسان نیز در مجموع 897 ساعت مصاحبه در 492 جلسه، با 89 نفر تهیه شده است. همچنین 1100 قطعه عکس و سند تاریخی در طول انجام این طرح به صورت اسکن از مصاحبه‌شوندگان دریافت شده است.
 

اهمیت انجام طرح «بازسازی هویزه»

کارشناس مسئول ارزشیابی اسناد آستان قدس رضوی با بیان این‌که طرح تاریخ شفاهی بازسازی هویزه، نگاهی جدید به مقوله تاریخ شفاهی جنگ است، از این جهت که مسئله بازسازی تاکنون در حاشیه بوده و کمتر به این موضوع پرداخته شده است، گفت: بی‌تردید برای آستان قدس رضوی که پیشگام در امر بازسازی مناطق جنگ‌زده بوده است، ضبط و ثبت این خاطرات مهم، بخشی از تاریخ جنگ تحمیلی محسوب می‌شود.
وی با اشاره به این‌که بازسازی هویزه از سال 1361 شروع و پس از سه سال در سال 1364 پایان یافت، تصریح کرد: در طی انجام این طرح به منظور ثبت خاطرات بازسازی هویزه از زبان دست اندرکاران آن با 77 نفر در 81 جلسه به مدت 90 ساعت مصاحبه شده است. 
فاطمی‌مقدم با تأکید بر این‌که مرکز اسناد آستان قدس رضوی اهتمام ویژه‌ای در زمینه نگهداری از اسناد و عکس‌های این رویداد ملی به عمل آورده است، افزود: این اسناد شامل حدود 100 هزار برگ سند می‌شود که به طور عمده مربوط به بازسازی هویزه، اعزام نیرو، کمک‌های نقدی و همچنین عکس‌های مربوط به برخی از عملیات‌ها است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین در این مرکز حدود 1200 پوستر مربوط به شهدای خراسان  در دوران دفاع مقدس نگهداری می‌شود که مزین به تصاویر شهدای بسیج و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دارای اطلاعاتی در خصوص نام شهید، تاریخ و منطقه شهادت است. این اسناد نمونه گرانبهایی از منابع مطالعاتی در خصوص معرفی شهدا و پژوهش‌های مؤثر پیرامون آن است.