عطر ذکر و یاد پیامبر اعظم(ص) در مطبوعات قدیم 

به گزارش آستان‌نیوز، ما در این گزارش، به سراغ بخشی از آرشیو مطبوعات قدیم اداره مطبوعات سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی می رویم تا ذکر و یاد پیامبر اکرم(ص) را در آن ها جست وجو کنیم.
 

از روزنامه ادب تا وقایع اتفاقیه

جالب این‌جاست که رویکرد توجه به ذکر و یاد پیامبر اکرم(ص) را حتی می‌شود در مطبوعات، به عنوان یک عنصر فرهنگی از نخستین سال‌های انتشار روزنامه در کشور مشاهده کرد. 
از این رو قرین شدن انتشار جریده با عید ولادت پیامبر عظیم‌الشأن اسلام، باعث اختصاص قسمتی مهم از صفحات به بیان سیره و یا مدح ادبی آن‌حضرت می‌شده است. نمونه‌های چنین اقداماتی را می‌توان در روزنامه وقایع‌اتفاقیه، چه در دوران صدارت امیرکبیر و چه بعد از آن و نیز، نخستین روزنامه‌های محلی ایران، مانند روزنامه «ادب» به مدیریت مرحوم ادیب‌الممالک فراهانی – که نخستین روزنامه انتشار یافته در تاریخ مشهد نیز هست – ملاحظه کرد. مرحوم ادیب در همین روزنامه، مسمط مشهور «برخیز شتربانا بربند کجاوه» را منتشر نمود و در فرازی از آن، چنین سرود: «فخر دو جهان خواجه فرّخ رُخ اسعد / مولای زمان مهتر صاحبدل امجد / آن سید مسعود و خداوند مؤید / پیغمبر محمود ابوالقاسم احمد / وصفش نتوان گفت به هفتاد مجلد / این بس که خدا گوید ماکان محمد / بر آیت میلاد نبی، سید مختار». افزون بر این‌ها، مدح پیامبرخدا(ص) و نگارش متن و شعر در وصف مقام آن‌حضرت، معمولاً در نخستین شماره‌های جراید عهد مشروطه، مرسوم بود.
 

مدح روزنامه زشت و زیبا درباره پیامبر اکرم(ص)

 یکی از نمونه‌هایی که می‌توان در این زمینه ارائه داد، مطلب مربوط معرفی ادبی رسول‌خدا(ص) در نخستین شماره روزنامه «زشت و زیبا»، با مدیریت فتح‌الممالک نظام‌السلام بهبهانی است که به دلیل انتشار شمایل نقاشی شده علمای اعلام، احتمالاً برای نخستین‌بار، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. نخستین شماره این روزنامه مصوّر در دوم جمادی‌الثانی سال 1325 / 21 تیر 1286 منتشر شد و البته بیش از سه شماره دوام نیاورد. گویا در آن زمان، به دلیل استقرار مشروطیت، تب انتشار جراید بالا گرفته و بسیاری از رجال به این عرصه ورود پیدا کرده‌بودند. فتح‌الممالک خود از وابستگان آیت‌الله سید عبدالله بهبهانی بود و روزنامه را با حمایت «انجمن اتحادیه طلاب» منتشر می‌کرد. وی «زشت و زیبا» را در تهران زیر چاپ برد و متن صفحه نخست خود را به مدح و معرفی رسول‌خدا(ص) اختصاص داد و چنین نوشت: «مقنّس قانون اسلام، اشرف الانام، خاتم‌الانبیاء و سیدالمرسلین عقل کُل هادی سُبُل اول صادر ِ عالمِ امکان و علت غائی خلق این جهان حاملِ قرآن و صاحب فرقان مؤسس مملکت عربستان، محمد بن عبدالله صلی ‌الله علیه و آله تولد آنحضرت سنه پانصد و هفتاد و یک ‌میلادی در مکه معظمه هجرت بمدینه طیبه در سنه ششصد و بیست و دو میلادی رحلت ششصد و سی و دو مسیحی ده سال بعد از هجرت سن آن حضرت شصت و یکسال شمسی و شصت و دوسال قمری مدفن مبارک در مسجد مدینه». به مناسبت سالروز ولادت باسعادت پیامبرخدا(ص)، تصویری از صفحه نخست این روزنامه کمیاب را که توسط پایگاه مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی (در پیام‌رسان ایتا) منتشر شده‌است، تقدیم شما خوانندگان عزیز می‌کنیم.

گزارش: جواد نوائیان رودسری