از راه‌اندازی ایستگاه کتاب کودک تا کتابخانه تخصصی کودک در سایه پرچم امام رئوف(ع)

به گزارش آستان نیوز، در تمامی سرزمین‌ها به ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی نگاه ویژه‌ای شده تا جایی که یکی از شاخص‌های مورد نظر در میزان توسعه‌ یافتگی کشورها تفاوت در سرانه مطالعه آن‌هاست. در این بین تأکید بسیاری بر اشاعه کتابخوانی از دوران کودکی در بین افراد جامعه شده است. به خصوص که تحقیقات پژوهشگران حوزه کودک نیز مهر تأییدی بر فواید بسیار خواندن کتاب برای کودکان است. در ادامه به بهانه روز جهانی کودک، خدمات کتابخانه‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی را در حوزه کودکان معرفی می‌کنیم. 
 

وجود منابعی متنوع 
خدمات کتابخانه‌های این سازمان به کودکان ابتدا به منظور آسایش و آرامش مادرانی که به کتابخانه‌های آستان قدس رضوی مراجعه می‌کنند، با راه‌اندازی ایستگاه کتاب کودک یا اتاق کودک آغاز شد. در واقع در تعدادی از این کتابخانه‌ها با جانمایی قفسه کتاب کودک، ایستگاه کودک شکل گرفت. در برخی از کتابخانه‌ها علاوه بر قفسه کتاب، میز و صندلی مناسب کودکان برای مطالعه و اسباب‌بازی نیز قرار داده شد تا در قالب اتاق کودک به مراجعان خود خدمات‌رسانی کنند. همچنین ارائه این خدمات ویژه به کودکان در بعضی از کتابخانه‌های آستان قدس رضوی با توجه به ظرفیت و فضای آن‌ها و همچنین استقبال گسترده کودکان و خانواده‌های آنان در قالب کتابخانه کودک دنبال شد که امکان امانت کتاب به کودکان را نیز دارند. در واقع، کودکانی در گروه‌های سنی حدود سه تا سیزده سال، از منابع این کتابخانه‌ها اعم از کتاب و مجلات مناسب کودکان، بازی‌های فکری و اسباب‌بازی استفاده می‌کنند.
 

ارائه خدمات به کودکان در شهرهای مختلف
در حال حاضر در 33 کتابخانه وابسته به معاونت کتابخانه‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در 15 شهر از جمله مشهد و شهرستان‌هایی همچون درگز، قوچان، تربت حیدریه، بیرجند، گناباد، روشناوند، سرخس و... کتابخانه کودک، ایستگاه کتاب کودک یا اتاق کودک وجود دارد. همچنین در مجموع افزون بر 45 هزار نسخه کتاب کودک در کتابخانه‌های وابسته به آستان قدس رضوی در شهر مشهد و سایر شهرستان‌ها در دسترس مراجعان قرار دارد. در این بین، نخستین کتابخانه کودک و نوجوان آستان قدس رضوی در سال 1389 در فرهنگسرای بزرگ امام رضا(ع) در شهرستان سرخس به بهره‌برداری رسیده است. نخستین کتابخانه تخصصی کودک این آستان مقدس نیز در سال 1398 در مجتمع فرهنگی و هنری امام خمینی(ره) مشهد افتتاح شده است.
 

افتتاح نخستین کتابخانه تخصصی کودک در مشهد
کتابخانه تخصصی کودک مجتمع فرهنگی و هنری امام خمینی(ره) در منطقه کم‌برخوردار خواجه‌ربیع مشهد در فضایی به وسعت 100 مترمربع افتتاح شده و دارای بخش‌های بازی‌های فکری کودکان، نشریات کودک، بازی‌های جسمی- حرکتی کودکان و بخش کتاب‌های مرجع کودکان است. منابع آن نیز در سه قسمت ویژه گروه سنی «الف»؛ سال‌های پیش از دبستان، گروه سنی «ب»؛ سال‌های ابتدای دبستان و گروه سنی «ج»؛ سال‌های آخر دبستان، تفکیک شده است. 
این کتابخانه تخصصی کودک دارای 3 هزار و 500 نسخه کتاب کودک است و به صورت همزمان امکان پذیرش 100 کودک را دارد. در حال حاضر نیز حدود یک هزار کودک عضو این کتابخانه هستند و از فعالیت‌های متنوع آن همچون برگزاری کلاس‌های هنری، علمی، قصه‌گویی، مذهبی، مسابقات نقاشی، ایرانشناسی، معرفی و خوانش کتاب، نمایش عروسکی و برپایی کلاس ورزشی و بازی‌های گروهی در طول سال به ویژه ایام تابستان استفاده می‌کنند. 
 

اشاعه فرهنگ کتابخوانی با برنامه‌های گوناگون
فعالیت کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در حوزه کودکان به ارائه کتاب محدود نمی‌شود و برخی از این کتابخانه‌ها با توجه به ظرفیت‌های خود با برگزاری برنامه‌های متنوع پذیرای کودکان به ویژه گروه‌هایی از مهدکودک‌ها و دبستان‌ها در ادوار مختلف هستند. در واقع، تجهیز این کتابخانه‌ها به منابع و میز و صندلی‌های مناسب کودکان زمینه برگزاری برنامه‌هایی از جمله زنگ کتاب، نقاشی و رنگ‌آمیزی، قصه‌گویی، مسابقه و... را فراهم کرده است. در برپایی این برنامه‌ها به ویژه در بازدیدهای گروهی از مراکز آموزشی تلاش شده، شرایط انس و الفت کودکان با کتابخانه‌ها ایجاد شود تا آنان در دوران نوجوانی و بزرگسالی به حضور در فضای کتاب و کتابخوانی ترغیب شوند. البته این کتابخانه‌ها در ایام تعطیلی مدارس در تابستان‌ها نیز با توجه به ظرفیت و امکانات خود با برگزاری کلاس‌های آموزشی اوقات فراغت، کودکان بسیاری را جذب می‌کنند.
گفتنی است، در حال حاضر سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی دارای 60 کتابخانه در کشور از جمله 23 کتابخانه در مشهد است. در این میان، کتابخانه مرکزی این آستان مقدس در حرم مطهر حضرت رضا(ع) با برخورداری از منابع مطالعاتی حوزه کودکان در موضوعات مختلف، آمادگی ارائه خدمات به محققان را در این حوزه دارد.