نگهداری بیش از 2 میلیون نسخه نشریه در گنجینه رضوی

به گزارش آستان نیوز، در حال حاضر آرشیو اداره مطبوعات آستان قدس رضوی حافظ بیش از 2 میلیون نسخه از نشریات ادواری است. بخشی از این نشریات در قالب مجموعه‌های خاص، در واحدهای جداگانه در این آرشیو نگهداری می‌شود که در این گزارش به معرفی آن‌ها می‌پردازیم. 
 

مخازن آرشيوي مطبوعات
مجموع نشریات ادواری موجود در واحد مخازن آرشیوی مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی شامل بیش از 34 هزار عنوان می‌شود که حدود 2 میلیون نسخه را در بر می‌گیرد. این منابع شامل مجلات، روزنامه‌ها، سالنامه‌ها و نشریات لاتین می‌شود که در دو قسمت آرشیوی و پیش آرشیو نگهداری می‌شود. 29 هزار عنوان از این نشریات به زبان فارسی و بقیه به زبان‌های لاتین، عربی، اردو و ترکی است.
 

مجموعه مرحوم گلبن
مجموعه مطبوعاتی مرحوم محمد گلبن در سال 1382 جذب این سازمان شده است. این مجموعه بالغ بر 1500 عنوان در بیش از 58 هزار نسخه است. از مهمترین نفایس آن نیز می‌توان از نشریه فرانسوی زبان اکودوپرس مربوط به سال 1302 قمری، نشریات آزادیستان، حبل المتین کلکته، نسیم شمال، ثریا، فرهنگ رشت و ده‌ها عنوان دیگر نام برد.
 

مجموعه استاد قاسمی
همچنین مجموعه نشریات استاد سید فرید قاسمی که بالغ بر 2 هزار عنوان در بیش از 36 هزار نسخه است، در سال 1392 جذب اداره مطبوعات آستان قدس رضوی شده است. این مجموعه نیز دارای آثار ارزشمندی است که به طور نمونه می‌توان به وجود تصویری از نشریه «کاغذ اخبار»، اولین نشریه ادواری ایران اشاره کرد که به همت میرزا صالح شیرازی در سال 1253 قمری منتشر شده است. همچنین تصویری از دومین نشریه ادواری ایران به نام «زاهر یرادی باهرا» در این مجموعه وجود دارد. این نشریه به زبان آشوری و در سال 1265 قمری در ارومیه چاپ می‌شد. وجود بیش از 200 عنوان نشریه مربوط به استان لرستان، نشریات نفیسی چون آژنگ، آسیا، روز نو، زمان، سیاست ما، صدای لرستان و یزدان و مجله‌های آتش، خوشه، کانون خنده و ماه نو، از دیگر ویژگی‌های این مجموعه است.
 

مجموعه نشریات دانشجویی
همچنین مجموعه نشریات دانشجویی اهدایی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موجود در این آرشیو شامل 9 هزار و 800 عنوان نشریه در 52 هزار نسخه است که با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای بین این سازمان و وزارتخانه در سال 1391 تحویل گرفته شد. بیش از 55 درصد نشریات این مجموعه مربوط به استان‌های تهران، خراسان، اصفهان و آذربایجان و فارس و 45 درصد باقیمانده مربوط به سایر استان‌های ایران است. اكثر اين نشريات مربوط به دانشگاه‌هایی همچون دانشگاه تهران، خوارزمی(تربیت معلم تهران سابق)، فردوسي مشهد، صنعتی شريف، صنعتي اميركبير، اصفهان، تبريز، بوعلي سيناي همدان، الزهرا(س)، دانشگاه اردبيل و... است.
 

مجموعه نشریات دیجیتال
نشریات دیجیتال، یکی دیگر از مجموعه‌های مهم آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی است، چرا که با همکاری مدیریت فضای مجازی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، حدود یک میلیون نسخه از نشریات چاپی این آرشیو دیجیتال‌سازی شده یا این اداره از مراکز مطبوعاتی و ناشران، نسخه الکترونیکی تحویل گرفته است. این منابع در کتابخانه دیجیتال این آستان مقدس به نشانی: https://digital.aqr.ir  قابل مشاهده و استفاده است.
 

کتابخانه تخصصی مطبوعات
کتابخانه تخصصی مطبوعات آستان قدس رضوی به دليل محوريت خاص و اهميت اطلاع‎رساني در عصر ارتباطات از جايگاه ويژه‎اي برخوردار است. بيش از 2 هزار و 500 منبع اطلاعاتي اعم از کتاب‌های تخصصي، نشريات چاپي و الكترونيكي، بانك‌هاي اطلاعاتي، مقاله‌نامه‌ها، نمايه‎ها، نامه‌ها، پايان‎‎نامه‎ها و تحقيقات مربوط به روزنامه‎نگاري در این كتابخانه تخصصي در دسترس محققان، اصحاب رسانه و ساير علاقهمندان به مطالعه و تحقيق در زمينه روزنامه‎نگاري و علوم ارتباطات وجود دارد.
 

تالار محققان مطبوعات
 تالار محققان مطبوعات این آستان مقدس نیز محل مطالعه حضوری نشریات، استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی و سامانه نشریات دیجیتال است. در این مکان حدود 100 عنوان مجله تخصصی در موضوعات مختلف علوم انسانی، علوم پایه و پزشکی و هنر به صورت مستقیم در دسترس پژوهشگران است تا تورق کنند. 
 

سایر مجموعه‌های نفیس
علاوه بر مجموعه‌های مذکور که در واحدهای جداگانه آرشیو شده است، می‌توان به مجموعه‌های وقفی بانو اشرف السلطنه و میرزا رضاخان نائینی و نشریات اهدایی سیدجلال الدین طهرانی و اوکتایی، به عنوان دیگر مجموعه‌های مهم مطبوعاتی موجود در آرشیو آستان قدس رضوی اشاره کرد. این مجموعه‌ها دارای نشریات نفیس و منحصربه‌فردی همچون سالنامه ایران، روزنامه وقایع اتفاقیه و برخی نشریات پراکنده دوره قاجار است.