در پی درگذشت، نوحه خوان و مداح قدیمی حرم مطهر امام رضا(ع) مرحوح حاج سیدجعفر ماهرخسار به سراغ خاطرات به یادگار مانده از این مرثیه خوان فقید در مرکز اسناد آستان قدس رضوی رفتیم و برگ هایی از آن را مرور می کنیم.
گذری بر خاطرات سید مرثیهخوان / گفتند صدای شما خوب است و روضهخوان شدم
به گزارش آستان نیوز، این سید مرثیه خوان، سال 1389 با حضور در مرکز اسناد آستان قدس رضوی به بیان خاطراتی از زندگی خود و حضور در حرم مطهر رضوی به عنوان مداح پرداخت که اکنون در آرشیو تاریخ شفاهی سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به یادگار مانده است. مرور این خاطرات به روایت خودش ما را با این روضه خوان مخلص اهل بیت (ع) بیشتر آشنا می کند:
ساکن محله نوغان مشهد بود
اینجانب سیدجعفر ماهرخسار در سال 1325 در روستای ابرده علیا متولد شدم. سپس آمدیم مشهد و درمحله نوغان خیابان طبرسی مشهد ساکن شدیم. میزان تحصیلاتم تا ششم ابتدایی است. کمی هم درس حوزوی خواندم. ادبیات را در مدرسه دودر، صمدیه را پیش استاد واعظی در باغ رضوان و سیوطی را از استاد حجت هاشمی درس گرفتم. بعد درس را کنار گذاشتم و روضهخوانی و مداحی را شروع کردم.
و به همین سادگی و صمیمی شروع به بیان خاطراتی کرد که هر کدام بیانگر یک بخش از تاریخ اجتماعی شهر مشهد بود.
چگونه مداح شد؟
وی در مورد چگونگی قدم نهادن در وادی مداحی اهل بیت(ع) اینگونه تعریف کرد: شروع مداحی ما هم به این شکل بود که در مراسم جشن ولادت حضرت صاحبالزمان(عج) در نیمه شعبان از من خواستند که شعری درباره امام زمان(عج) بخوانم، من هم شعری از آقای «مهدی حسام» که مطلعش این طور شروع میشد: «کوکب است اینکه ز دامن سحر میریزد/ یا در که در مقدم تو سکه زر میریزد» خواندم. آنوقت ما را رها نکردند. گفتند صدای شما خوب است و مداح و روضهخوان شدم و برای جلسات و مراسم مختلف مذهبی، این طرف و آن طرف شهر مشهد و سپس شهرستانها ما را دعوت کردند.
خیلی از شهرها مانند کرمان، شیراز، اصفهان، تهران، شمال و حتی دُبی که میرفتم معتقد بودند که امام رضا(ع) روی شما مشهدیها نمک پاشیدند، به همین خاطر است که اینقدر جذاب و بانمک می خوانید.
تکیهها و روضهها
روضه خوان قدیمی حرم از حال و هوای قدیم خانه های شهر تعریف می کرد که مقید بودن هر ماه یک روضه امام حسین(ع) حتما در منزل خود برپا کنند.
مرحوم ماهرخسار اینگونه تعریف کرد: در قدیم از حدود پنجاه سال پیش تاکنون که من یادم هست، همیشه در مساجد، حسینیهها و تکیهها مراسم روضهخوانی بوده است. اما روضهخوانی در خانهها خیلی بیشتر نسبت به حالا مرسوم بود. روضههای هفتگی، ماهانه، چهارشنبه اول ماه، چهارشنبه دوم ماه تا سوم ماه، جمعه اول ماه، برخی از مراسم روضههای خانگی بود که برگزار میشد.
برای مراسم دهه اول محرم، مثلاً دو روز مانده، تکیه کرمانیها را طی مراسمی با حضور بزرگان محله، همراه با چاووشی خوانی، چادر میکشیدند و خیمه میزدند. مردم نذر می کردند. این در اکثر مساجد شهر بود. بعد ما روضهخوانها در مساجد مختلف روضه خوانی و مداحی میکردیم.
2 روز مانده به محرم تکیه کرمانیها سر قبر میر مشهد، خُب اینها جمعی بودند و آقایان سعادتیها و بزرگان آن منطقه جمع میشدند چادر میکشیدند که همان خیمه باشد و چاووشی میخواندند با برنامه خاص خودشان و مردم نذر میکردند بروند طناب آن خیمه را بگیرند.
حاج سید جعفر ماهرخسار ۲۴ مهر ماه پس از گذشت یک دوره بیماری در مشهد دار فانی را وداع گفت و پیکراین دلدادده امام رضا(ع) در صحن آزادی حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
بخش تاریخ شفاهی اداره اسناد کتابخانه آستان قدس رضوی در طرح تاریخ شفاهی «هیاتهای مذهبی مشهد» طی دو جلسه در اوایل سال 1389 خورشیدی با ایشان به مدت دو ساعت مصاحبه کرده است که برای ارائه خدمات به پژوهشگران در آشیو اداره اسناد نگهداری میشود.
تولیت آستان قدس رضوی
