از گذشتههای دور تا عصر حاضر، کتابخانهها مثل درمانگاه روح، کتابداران همانند پزشکان و کتابها نیز همچون داروهایی هستند که توسط کتابداران برای سلامت روح و جسم اعضای جامعه تجویز میشوند؛ از اینرو میتوان شغل کتابداری را شغلی مهم و سودمند دانست. شغلی که پیش نیاز آن عشق به کتاب؛ این سرچشمه جوشان علم و دانایی و مونس تنهایی و همدم دلتنگی انسان است.
کتابداران؛ پزشکان روح و روان
به گزارش آستان نیوز، در حال حاضر 310 کتابدار در 60 کتابخانه سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در سطح کشور به ویژه شهر مشهد فعالیت کرده و در سایهسار چتر آفتاب هشتم امام رضا(ع) به دانشپژوهان و طالبان علم خدماترسانی میکنند. به بهانه فرارسیدن 24 آبان، روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار به سراغ دو کتابدار باسابقه کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی رفته و گفتوگویی با آنان انجام دادیم که در ادامه میخوانید.
حال و هوای کتابداری در حرم رضوی
صدیقه خداداده مسئول بخش تالار قفسه باز بانوان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است که 25 سال سابقه خدمت در حوزه کتابداری را دارد. او با اشاره به اینکه حدود شش سال سابقه کتابداری در دانشگاه علوم پزشکی را داشته است، در خصوص وجه تمایز خدمت در کتابخانه حرم مطهر حضرت رضا(ع) با سایر کتابخانهها بیان میکند: وقتی به حرم مطهر مشرف میشوم، عرض سلام و احترامی به امام رضا(ع) کرده و خدمتم را در کتابخانه مرکزی آغاز میکنم. خدمت در این کتابخانه همیشه برایم تازگی و حال و هوای معنوی خاصی دارد، به خصوص که انرژی مثبت فضای حرم مطهر نیز به ما کتابداران منتقل میشود.
خداداده ادامه میدهد: ما مراجعان خود را در نگاه اول، زائران امام مهربانیها در نظر گرفته و آنان نیز ما را خادمان این امام همام میبینند. بیشک این امر از یک طرف بر حال و هوای معنوی خدمت ما میافزاید و از طرف دیگر، مسئولیت سنگینی را بر دوش ما میگذارد، چراکه مراجعان کتابخانه انتظارات خاصی در رفتار و گفتار از ما دارند.
هنرمندی یک کتابدار
او در خصوص نقش مهم کتابداران نیز میگوید: کتابدار، حلقه اتصال طالب علم و علم است. مراجعان وقتی به کتابخانهها مراجعه میکنند، در فضایی مملو از هزاران منابع مطالعاتی قرار میگیرند. در واقع، هنر کتابدار است که مراجعان تشنه علم را با منابع کتابخانه پیوند دهد.
این کتابدار باسابقه آستان قدس رضوی میافزاید: هرچه یک کتابدار به شغلش علاقه بیشتری داشته باشد و از علم و دانش بالاتری برخوردار باشد، در کارش موفقتر است و میتواند سریعتر نیازهای مطالعاتی جویندگان علم را برطرف کند. همچنین کتابدار باید اخلاق خوبی هم داشته باشد و بتواند با صبر و حوصله با مخاطبانش گفتوگو کرده و نیازهای آنان را موشکافی کند.
وی تصریح میکند: بیشک چگونگی برخورد خوب کتابداران بر مراجعه دوباره مخاطبانشان به کتابخانهها تأثیرگذار است و نقش پررنگی در اشاعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی دارد. به طور مثال، وقتی کتابدار بتواند علاوه بر منابع مورد نظر مراجعان، منابع ارزنده دیگری در موضوع مورد نظر را به آنان معرفی کند، این افراد ترغیب میشوند بیشتر از ظرفیتهای کتابخانهها و کتابداران استفاده کنند.
افتخار خدمت در دستگاه امام هشتم(ع)
همچنین جواد ناظرآبادی مسئول بخش گردش کتاب آقایان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی که 22 سال سابقه خدمت در حوزه کتابداری را در این آستان مقدس دارد، میگوید: خدمت در حرم مطهر حضرت رضا(ع) افتخاری است که شامل حال ما شده است. در واقع از همان روزی که در رشته کتابداری در دانشگاه قبول شدم، خدمت در آستان قدس رضوی آرزویم بود که لطف این امام بزرگوار نصیبم شد. بیشک وقتی رزق و روزی زندگیات را در این دستگاه در میآورید، حس خوبی دارد.
او ادامه میدهد: کتابخانهها دریایی از کتابها و منابع مطالعاتی هستند و کتابداران وظیفه دارند اعضای کتابخانهها را به درستی راهنمایی کرده و قوانین و آییننامههای خدماترسانی کتابخانهها را برای آنان تسریع کنند.
ناظرآبادی با اشاره به اینکه در بخش گردش کتاب آقایان، در حوزه امانت کتاب به اعضای کتابخانه خدماترسانی میشود، میافزاید: تمام تلاش ما بر این است که کتابهای مورد نظر اعضا یا کتابهای مشابه در دسترس آنان قرار گیرد تا ناراضی از کتابخانه نروند.
نقش کتابداران در عصر دیجیتال کنونی
او در خصوص توسعه بسترهای مجازی و دیجیتال و ایجاد تحولات در حوزه اطلاعرسانی در عصر حاضر نیز بیان میکند: گسترش فضای مجازی حوزه کتاب و کتابخوانی را نیز با تغییراتی مواجه کرده است. مخاطبان امروز بیشتر تمایل به استفاده از کتابهای الکترونیکی دارند، از این رو تعداد مراجعان کتابخانهها شاید نسبت به گذشته کمتر شده باشد.
البته با تمام این شرایط، کتابخانهها از جمله کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی همچنان مراجعان خاص خود را دارند.
این کتابدار باسابقه میافزاید: بیتردید این امر بر فعالیت کتابداران امروز هم اثر گذاشته است و آنان کتابهای الکترونیکی را هم باید به مخاطبان معرفی کنند. همچنین چگونگی خدماترسانیها از حالت سنتی گذشته فاصله گرفته است. البته ما کتابداران همیشه رسالت خود را انجام میدهیم.
ناظرآبادی خاطرنشان میکند: کتابدار اگر بتواند با رویی خوش و با بهرهگیری از علم و دانش خود به طور کامل مراجعان را راهنمایی کند، جوانان و نوجوانان نیز تمایل بیشتری به مراجعه به کتابخانهها دارند و این امر بر اشاعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه اثر میگذارد. کتابداران باید نقش خود را در این حوزه به طور کامل ایفا کنند تا جامعه کتابخوان و آیندهسازی داشته باشیم.