به گزارش آستان نیوز، کتابخانه ملی ملک از جمله کتابخانه‌های وقفی ایران زمین است که تاریخچه پرفراز و نشیبی دارد. این کتابخانه ابتدا به همت حاج حسین آقا ملک در مشهدمقدس بنیان نهاده و سپس به خانه پدری این بزرگمرد در بازار تهران منتقل شد تا سرانجام در سال 1314 در قالب «کتابخانه و موزه ملی ملک» شکل گیرد و دو سال بعد نیز بر بارگاه ملکوتی رضوی وقف شود. از سال 1376 نیز باغ ملی پایتخت میزبان ساختمان نوبنیاد کتابخانه و موزه ملی ملک بوده است. در این میان هر ساله شاهد رشد و پیشرفت این کتابخانه و غنای منابع آن در پرتوی نیک‌اندیشی این واقف برجسته بوده‌ایم. در ادامه به مناسبت فرارسیدن 24 آبان؛ روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار، پای صحبت‌های محسن حق‌گو رئیس اداره کتابخانه مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک می‌نشینیم تا با خدمات این کتابخانه به پژوهشگران و کتابدوستان بیشتر آشنا شویم. 
 

دسترسی به منابع متنوع در بخش‌های مختلف
رئیس اداره کتابخانه ملی ملک بیان می‌کند: این کتابخانه در حال حاضر نزدیک به 20 هزار عنوان نسخه و رساله خطی در قالب 6 هزار و 923 مجلد و 4 هزار و 538 جلد کتاب چاپ سنگی در گنجینه خود دارد. همچنین نزدیک به 125 هزار جلد کتاب سربی و چاپی به زبان‌های مختلف، حدود 7 هزار عنوان سند تاریخی، بیش از 1350 عنوان مطبوعات و نشریات مختلف از دوره قاجار تاکنون و بیش از صدها عنوان منبع دیداری و شنیداری در این کتابخانه گرد آمده که محققان داخلی و خارجی می‌توانند از این منابع استفاده کنند.
حق‌گو با بیان این‌که کتابخانه ملی ملک در قالب بخش‌های «تالار محققان»، «مطبوعات و نشریات» و «تالار مطالعه عمومی» به مراجعان به ویژه پژوهشگران خدمات مطالعاتی ارائه می‌کند، می‌افزاید: پژوهشگران در بخش تالار محققان امکان دسترسی و مطالعه نسخ خطی و چاپی کهن از طریق تصاویر تهیه شده با کیفیت مناسب را دارند. همچنین جست‌وجو در میان اطلاعات آثار مختلف و پاسخ به نیازهای ویژه پژوهشگران در این بخش پیش‌بینی شده است. 
او ادامه می‌دهد: در 7 ماه نخست سال جاری نیز امکان مطالعه بیش از 3 هزار و 500 اثر از طریق فایل دیجیتال برای مخاطبان در تالار محققان کتابخانه فراهم شد. همچنین در این مدت، بیش از 25 هزار تصویر از آثار مختلف به شیوه حضوری یا مجازی توسط مخاطبان دریافت شد. 
رئیس اداره کتابخانه ملی ملک می‌گوید: بخش کودکان مؤسسه نیز به صورت ویژه برای مخاطبان کودک و نوجوان از جمله گروه‌های دانش‌آموزی تجهیز شده‌است. در این بخش، آثار و گنجینه‌های ارزشمند کتابخانه و موزه از طریق ابزارها و روایت‌های قابل درک یا در قالب بازی‌های ویژه و جذاب برای این گروه‌های سنی معرفی می‌شود.
او اضافه می‌کند: همچنین منتخبی از نسخه‌های خطی نفیس این کتابخانه در تالارهای موزه ملک همچون تالار علوم در ایران اسلامی و هزار داستان در معرض نمایش بازدیدکنندگان قرار دارد. در شماری دیگر از این تالارها نیز نسخه‌های خطی بسیار نفیسی به چشم می‌خورد که بیشتر از نظر ویژگی‌های هنری واجد ارزش و اعتبار ویژه هستند.
 

نقش اهدا در غنای منابع کتابخانه
حق‌گو در خصوص اقدامات این کتابخانه در راستای غنای منابع آن می‌گوید: در سال جاری با خرید و قبول اهدای صدها عنوان کتاب و ورود اطلاعات این کتاب‌ها در پایگاه‌های اطلاعاتی مؤسسه توانسته‌ایم منابع کتابخانه‌ای خود را به ویژه در حوزه‌های مطالعات فرهنگی و تاریخی، فلسفه، علوم انسانی و مطالعات هنر بهبود بخشیده و روزآمد کنیم.
او اضافه می‌کند: همچنین امسال همچون سال‌های گذشته تعداد زیادی از نیک‌اندیشان به پاس سنت حسنه وقف که در این کتابخانه توسط زنده‌یاد حاج حسین آقا ملک احیاء شده است، کتابخانه‌های شخصی و یا کتاب‌های منتشر شده خود را به این کتابخانه اهدا کرده‌اند. چهره‌هایی مثل دکتر طاهره علومی پیشکسوت علم کتابداری و علی‌اکبر کاظمی مؤسس کتابخانه اختصاصی ادیب، از جمله واقفانی بودند که کتابخانه بزرگ و ارزشمند خود را به این کتابخانه سپرده‌اند. 
رئیس اداره کتابخانه ملی ملک ادامه می‌دهد: همچنین بسیاری از مؤسسات، نویسندگان و مترجمان نیز آثار جدید خود را به این کتابخانه وقفی اهدا کردند. نام‌هایی چون نادر کریمیان سردشتی، محمود فاضلی، شهلا طهماسبی، سیدطاهر صباهی، منصوره اتحادیه و بسیاری دیگر در فهرست اهداکنندگان کتاب سال جاری مؤسسه جای می‌گیرند. 
 

از برگزاری نشست‌های تخصصی تا نشر کتاب
حق‌گو بیان می‌کند: کتابخانه و موزه ملی ملک در راستای پویایی این مجموعه، معرفی نفایس گنجینه و اشاعه فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی، برگزاری برنامه‌های علمی، نشست‌های تخصصی و دوره‌های آموزشی را همواره در دستور کار دارد. به طور نمونه در 7 ماهه نخست امسال، 19 عنوان برنامه و نشست علمی در قالب بیش از 44 جلسه برگزار شده است و در مجموع مخاطبان نزدیک به 2 هزار و 600  نفر ساعت از این خدمات بهره‌مند شدند. 
او در خصوص فعالیت‌های حوزه نشر کتاب مؤسسه نیز می‌گوید: در سال جاری 4 عنوان کتاب در دست اقدام برای چاپ و نشر داریم که کتاب «فهرست نسخه‌های خطی با موضوع کیمیا» آخرین مراحل پیش از چاپ را می‌گذراند. همچنین دو مرقع نفیس و ارزشمند در مشارکت با انتشارات «متن» وابسته به فرهنگستان هنر به زودی منتشر و در دسترس علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
 

چگونگی خدمات‌رسانی
رئیس اداره کتابخانه ملی ملک تصریح می‌کند: این کتابخانه با توجه به ماهیت تخصصی و نوع آثار، منابع و گنجینه‌هایش، به طور معمول محل رجوع پژوهشگران و دانشجویان است و بخش عمده‌ای از مخاطبان آن را این گروه‌ها تشکیل می‌دهند که به دنبال موضوعاتی خاص هستند که در کمتر کتابخانه دیگری در دسترس قرار دارند. با این وجود فضای مطالعه عمومی مناسب و تالارهای نمایش جذاب نیز مخاطب عام را به سوی این کتابخانه می‌کشاند. گروه‌های دانش‌آموزی نیز همواره یکی از پر تعدادترین مخاطبان مجموعه را تشکیل می‌دهند. 
حق‌گو می‌افزاید: حضور و بهره‌برداری از تالارهای این کتابخانه به صورت رایگان و بدون نیاز به عضویت و تنها با ارائه یک کارت شناسایی معتبر مقدور است. همچنین مطالعه تصاویر آثار و نسخ خطی و چاپی کهن به صورت نامحدود و رایگان در محل کتابخانه فراهم شده‌است، با این وجود دریافت این تصاویر نیازمند پرداخت هزینه‌های مرتبط با اسکن یا عکاسی آثار و کسب تعهدات مربوط به حقوق معنوی و نحوه استفاده از آن‌ها است.
او با اشاره به این‌که عموم کاربران دنیا به اطلاعات منابع این موقوفه در پایگاه‌های برخط(آنلاین) پرتال کتابخانه و موزه ملی ملک به نشانی www.malekmuseum.org با قابلیت جستجو و مشاهده تصاویر دسترسی دارند، می‌گوید: علاوه بر دسترسی برخط به این پایگاه‌ها، بسیاری از مخاطبان از طریق ایمیل و نامه‌نگاری درخواست‌های خود را با کارشناسان ما مطرح می‌کنند. به تقاضاهای آنان به صورت غیرحضوری پاسخ داده شده و یا نسخه دیجیتال منابع درخواستی برای این مخاطبان ارسال می‌شود. 
شایان ذکر است، کتابخانه و موزه ملی ملک در حال حاضر همه روزه بجز روزهای تعطیل از ساعت 8:30 تا ساعت 16:30 به نشانی «تهران، خیابان امام خمینی(ره)، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد (میدان مشق)» پذیرای مراجعان است.