گام‌های دانش‌بنیان موسسه بذر و نهال رضوی برای خودکفایی در تولید پوشش زیستی بذر

به گزارش آستان نیوز، فناوری پوشش بذر یک فناوری به روز در دنیا است و با توجه به کاربرد پوشش‌های زیستی برای بخش عمده‌ای از محصولات، موسسه دانش‌بنیان بذر و نهال رضوی تحقیقات گسترده‌ای را در راستای خودکفایی در تولید پوشش زیستی بذر و برای بررسی تأثیر پوشش‌های مختلف مواد و عناصر غذایی بر بذرهای مختلف انجام داده است که در گفت‌وگو با دکتر رضا توکل افشاری نایب رئیس هیأت مدیره موسسه دانش‌بنیان بذر و نهال رضوی به اقدامات انجام شده و مزیت‌های این پوشش پرداخته‌ایم.
 

پوشش زیستی بذر به چه معنی است؟
پوشش بذر می‌تواند توسط ارگانیسم‌های همزیست با گیاهان از جمله قارچ‌ها و باکتری‌های مفید و همزیست با ریشه گیاه میزبان تعریف شود که به این نوع پوشش بذر پوشش زیستی یا بیولوژیک گفته می‌شود.
 

این پوشش چه ویژگی‌ها و مزیت‌هایی دارد؟
در سال‌های اخیر ﺿﺮورت اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﻛﻴﻔﻴﺖ محصولات ﻛﺸﺎورزی ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ از ﻛﻮدﻫﺎی ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ آلودگی‌های زیست‌محیطی ﺟﺪی را اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ. اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻛﻪ در ﺑﻬﺒﻮد اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬایی ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺎک و ﺗﺤﺮﻳﻚ رﺷﺪ ﮔﻴﺎه ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ، ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮای اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺎ کمترین اﺛﺮات اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ هستند. عوامل زیستی، قارچ‌ها یا باکتری‌های خاصی هستند که قادر به برقراری روابط همزیست با گیاهان اند و باعث افزایش رشد گیاه، احیاء حاصلخیزی خاک، افزایش جذب مواد مغذی، بهبود رشد و افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش‌های غیرزیستی و زیستی می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهد پوشش زیستی بذور می‌تواند به گیاهان در بهبود استقرار و جوانه‌زنی گیاهچه و همچنین دستیابی به عملکرد بالا و کیفیت بهتر غذا بدون نیاز به افزایش مصرف کود کمک کند.
 

چه شد که موسسه به دنبال اجرای این طرح و تولید پوشش زیستی بذور رفت؟
امروزه در دنیا علاوه‌بر اعمال پوشش غیر زیستی یا شیمیایی روی بذور محصولات مختلف، تحقیقات گسترده‌ای در راستای اعمال پوشش‌های زیستی یا بیولوژیک بر روی بذرها در حال انجام است، از همین رو موسسه دانش‌بنیان بذر و نهال رضوی علاوه‌بر دستیابی به فناوری پوشش بذر به دنبال تکمیل تحقیقات خود در زمینه دستیابی به پوشش زیستی بذر است. در حال حاضر این موسسه با همکاری مشترک دانشگاه فردوسی مشهد به ویژه گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد، پوشش زیستی را برای بذر گوجه فرنگی تولید کرده و در تلاش است آن را به بیشتر محصولات به ویژه بذور سبزی و صیفی و دانه‌های روغنی توسعه دهد.
ذکر این نکته هم لازم است که پوشش‌های غیر زیستی یا به عبارتی شیمیایی به مدت کوتاهی در اطراف ریشه گیاهان ماندگاری دارند و بعد از آن با آبیاری به عمق غیر قابل دسترس برای ریشه نفوذ می‌کنند، در صورتی که پوشش‌های زیستی اثر طولانی داشته و تا پایان رشد گیاه، به صورت هم‌زیست باقی خواهند ماند.
 

چه زمانی قرار است این پوشش به صورت گسترده استفاده شود؟
موسسه بذر و نهال رضوی به عنوان اولین مجموعه دانش‌بنیان در حوزه پوشش بذر در کشور در صدد است با تلاش تیم تحقیقاتی بخش تحقیق و توسعه بذر، بتواند این پروژه را تا سال 1404 به مرحله تولید انبوه روی بذرهای مختلف برساند و با ایجاد کارخانه پوشش بذر در موسسه و در ادامه، تولید و عرضه انواعی از ترکیبات زیستی و غیرزیستی مطلوب رشد محصولات مختلف زراعی بر روی بذر، به سهم خود به تولید کشور در بخش کشاورزی کمک کند.
با لطف خداوند متعال و عنایات حضرت رضا(ع) امروز موسسه دانش‌بنیان بذر و نهال رضوی در حوزه تولید بذر و همچنین فناوری پوشش بذر در کشور شناخته شده است و امید می‌رود با راه‌اندازی خط این فناوری در موسسه طی ماه‌های آتی، شاهد تولید پوشش انواع بذور در داخل کشور به صورت کاملاً تخصصی و با بالاترین کیفیت باشیم، اتفاقی که جهش بزرگی را در صنعت بذر کشور و تولیدات کشاورزی رقم خواهد زد.