ادبیات کودک تعلیمی است

به گزارش آستان‌نیوز، نشست تخصصی بررسی کتاب‌های دینی کودک و نوجوان از ویژه برنامه‌های چهاردهمین دوره جشنواره بین‌المللی کتاب سلام با نگاهی به مجموعه «سلام بر گل نجمه» با حضورعلی اصغر کاویانی، علی باباجانی و جمعی از مروجان کتاب و کتابخوانی در حوزه علمیه نور الزهرا(س) برگزار شد.
 

آداب نوشتن برای کودک و نوجوان

علی اصغر کاویانی  نویسنده و منتقد ادبی در این نشست گفت: از طرف مجید ملامحمدی، دبیر انتشار مجموعه «سلام بر گل نجمه» به من پیشنهاد شد که درباره تاریخ زندگی امام رضا (ع) قصه‌ای برای کودکان و نوجوانان بنویسم که منجر به نگارش «قصه یک پیراهن» شد.

وی با اشاره به اینکه نوشتن قصه و داستان برای  گروه سنی کودک و نوجوان بسیار دشوار است، اظهار کرد: در آثار کودک و نوجوان بسیاری از مسائل قابل بیان نیستند و از طرفی باید برخی از مسائل را برای این گروه سنی در آثار مختلف بازگو کرد.

کاویانی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین ویژگی کتاب‌های کودک و نوجوان انتقال هیجان و نشاط به خواننده است. اگر هیجان را از کتاب‌های این گروه سنی بگیریم چیزی از کتاب باقی نمی‌ماند، چرا که ادبیات کودک و نوجوان ادبیاتی فعال است. کتابی که در آن ایستایی، خمودی، کسالت و... وجود داشته باشد از ادبیات کودک و نوجوان دور می‌شود.

 وی ادامه داد: نویسنده در ادبیات کودک و نوجوان باید تاریخ را از یک برهه زمانی به زبان حال و کنونی تبدیل کند. به عبارتی باید موقعیت‌سازی مناسبِ زمان حاضر انجام دهد تا کودک بتواند با آن هم‌ذات پنداری و آن را درک کند. 

این نویسنده و منتقد با بیان اینکه ادبیات کودک یا برای کودک یا درباره کودک است، گفت: فعال بودن کودک و نوجوان از جمله ذات ادبیات کودک و نوجوان است. نویسندگان در مجموعه «سلام بر گل نجمه» محدود به تعداد کلمه خاص بودند و در برخی از آثار نویسنده خیلی زود به پایان داستان می‌رسد. این به معنای دخالت نویسنده در اثر است. ما باید اجازه دهیم قصه خودش به پایان برسد. در این مجموعه برخی از قصه‌ها جایی به پایان می‌رسند که نباید به پایان برسند.

کاویانی با تاکید بر اینکه نباید نویسنده برای ادای تکلیف، شروع به نوشتن کتاب کند، گفت: نوشتن در حوزه کودک و نوجوان مستلزم داشتن تحصیلات و تجربه نویسنده است. پس از کسب این دو مهارت، افراد می‌توانند وارد عرصه نوشتن برای کودک و نوجوان شوند. ساختار ادبیات کودک و نوجوان را باید شناخت. این ساختار شامل شناخت موضوع، نوشتن سناریو، تبدیل سناریو به قصه و داستان، طراحی و ویرایش داستان است. یادگیری این ساختار اهمیت زیادی در نگارش آثار دارد.

کاویانی، خطاب به نویسندگان نوقلم در حوزه کودک ونوجوان ادامه داد: "در کنارهمه این موارد باید نویسندگان کودک و نوجوان را بشناسید و قالب‌های انتخابی آنها را دوست داشته باشید و دنبال کنید. شیوه آنها در نوشتن را یاد بگیرید و تمرین کنید. بعد از طی این مراحل وارد فاز خلق آثار خلاقانه می‌شوید و می‌توانید آثار خاص خودتان را تولید کنید".

وی درباره شیوه تصویرسازی برای داستان کودکان و نوجوان بیان کرد: برای بیان تاریخ زمان گذشته باید از عناصر و ابزارهای مناسب کودکان عصر حاضر استفاده شود تا بتوان مخاطب کودک و‌نوجوان را به تاریخ گذشته نزدیک کرد که اندیشه مدنظر برای آنها قابل فهم باشد.
 

تنوع نویسندگان و کثرت تصویرگری درمجموعه کتاب‌های «سلام بر گل نجمه» 

علی باباجانی نویسنده نیز دراین نشست با اشاره به موضوع و محتوای مجموعه کتاب‌های «سلام بر گل نجمه» گفت: این کتاب‌ها با موضوع امام رضا(ع) از سوی انتشارات به‌نشر برای گروه سنی کودک و نوجوان در دو مجموعه «یک قصه یک حدیث» بر اساس یک حدیث از امام رضا(ع) و «قصه‌های مثل ماه» درباره زندگی آن حضرت(ع) منتشر شده است.

وی یکی از ویژگی‌های مجموعه کتاب‌های «سلام بر گل نجمه» را حضور طیف وسیعی از نویسندگان حوزه کودک و نوجوان برای نگارش این کتاب‌ها‌ عنوان کرد و ادامه داد: این کتاب‌ها از نظر کثرت نویسنده و تصویرگری متنوع است و حاصل سال‌ها تلاش نویسندگان کودک و نوجوان است.

باباجانی با بیان اینکه خانواده‌ها و گروه‌های مروج کتاب و کتابخوانی به دنبال کتاب مناسب به ویژه کتاب‌های مذهبی هستند، گفت: مقام معظم رهبری بر تولید محتوای مناسب برای کودکان و نوجوانان تاکید دارند. کتاب‌های ترجمه‌ شده موجود در بازار موجب ترویج فرهنگ غربی در کشور ما می‌شود. انتشارات به‌نشر با انتشار این مجموعه چهل جلدی توانست خوراک فرهنگی مناسبی برای مخاطبان ارائه کند.

این نویسنده در پایان بیان کرد: در کتاب‌های «یک قصه یک حدیث» یک حدیث به نویسنده پیشنهاد داده می‌شود و نویسنده با توجه به نوع نگاهش آن را متناسب با درک و فهم کودکان امروز به قصه و داستان تبدیل می‌کند. بعد از نوشتن یک کتاب که خودش فرایند‌های طولانی را طی می‌کند باید برای الگوسازی و قهرمان‌سازی شخصیت‌های اثر، از آن فیلم، انیمیشن، پادکست، اسباب‌بازی، برچسب و... ساخت و روانه بازار کرد. 

در پایان این نشست به سوال‌های مروجان کتاب و کتابخوانی درباره نحوه نوشتن کتاب برای کودکان و نوجوانان، معرفی کتاب خوب، قهرمان‌سازی از طریق کتاب و... پاسخ داده شد.