۵ لازمه وصول به مرجعیت علمی آستان عالم آل محمد(ع)

به گزارش آستان‌نیوز، حسین سعیدی مدیرعامل موسسه انتشارات به‌نشر در گفت وگوی پیش رو درباره اهمیت، لوازم و الزامات مرجعیت علمی آستان مقدس عالم آل محمد(ع) به سوالات ما پاسخ داده است.

برای سوال نخست بفرمایید طرح موضوع کسب مرجعیت علمی آستان قدس رضوی از چه جهت دارای اهمیت است؟ 

با توجه به شرح‌حال تاریخی حضرت امام علی ابن‌موسی الرضا علیه‌السلام که در شرایط ویژه زیستی و اجتماعی زمینه‌هایی برای بروز و ظهور ویژگی‌های معرفتی و دانشی ایشان فراهم آمد و با توجه به این‌که مدفن ایشان در جغرافیای خراسان بزرگ زمینه‌ساز هجرت‌های علمی و رونق مکتب‌های فکری با حضور مراجع، علمای بزرگ، طلاب و شخصیت‌های تأثیرگذار در این بخش از جغرافیای مسلمان‌نشین شد، از این جهت آستان قدس رضوی در جایگاه متولی رسمی نهاد منسوب به آن حضرت، مکلف است که با محوریت نام آن امام بزرگوار، در احیای مکتب علمی ایشان بکوشد.
 

با توجه به آنچه اشاره کردید، از دیدگاه حضرتعالی بایسته های لازم در جهت نائل آمدن به جایگاه مرجعیت علمی، چه مواردی است؟

مهم‌ترین بایسته‌های لازم برای نیل به این مقصود به نظرم عبارتند از:
نخست؛ اعتمادسازی و همراه کردن بدنه کارشناسی کشور
دوم؛ پرهیز از پایتخت‌زدگی و بهره‌گیری از بدنه کارشناسی دانشگاهی و حوزوی بومی سوم؛ به‌روزرسانی ظرفیت‌های علمی ارکان آستان قدس رضوی
چهارم؛ مسئله‌محوری به جای پرداختن به کلی‌گویی 
و پنجم؛ مسئله‌شناسی مبتنی بر اولویت‌های علمی کشور. 
البته در سال‌های اخیر و با عنایت ویژه تولیت معظم آستان قدس رضوی اتفاقات مهمی برای تحقق این بایسته‌ها در سطح مجموعه آستان قدس رضوی و استان و کشور برداشته شده است که بایستی به صورت مداوم دنبال گردد.

جناب آقای سعیدی،  جنابعالی چند سالی است که در مسئولیت انتشارات به‌نشر توفیق خدمت دارید. در دیدگاه شما، این انتشارات در کسب مرجعیت علمی چه وظایف، تکالیف و ایده هایی در ساحت های علمی و اجرایی دارد؟

نگاه جامع به نیازهای معرفتی مخاطبان، شناسایی خلأهای معرفتی و تلاش‌های مؤثر و متناسب برای جبران این کمبودها، گسترش و تعمیق معارف دینی در میان نسل جوان با بهره گیری از زبان موثر ادبیات و جریان سازی در عرصه ادبیات فاخر دینی در کشور مهم‌ترین تکالیف به‌نشر به عنوان انتشارات آستان قدس رضوی در این جهت است.
 

به نشر به عنوان یکی از بازوان آستان قدس رضوی با توان ویژه در انتشار کتاب به عنوان یک ابزار مهم فرهنگی و تاثیرگذار در وصول به هدف مرجعیت علمی آستان مقدس به ویژه در امر زیارت، برچه موضوع و رویکردهایی متمرکز شده است؟ 

به‌نشر برای نیل به تکالیفی که در سوال قبل مطرح شد، با توجه به اهمیت جایگاه نسل نو مخاطبانش؛ یعنی کودک و نوجوان و با توجه به انتساب این ناشر به هشتمین پیشوای مذهبی شیعیان، بر موضوع «ادبیات دینی» متمرکز شده است. تولید ادبیات دینی و جریان‌سازی فرهنگی و علمی در این زمینه، مبتنی بر همین اهمیت و همین انتساب، در سال‌های اخیر صورت گرفته است. به تعبیر دیگر، آینده کشور از آنِ چه گروهی از مخاطبان است؟ بی‌شک، کودکان و نوجوانان که زبان ارتباط با آنان، ادبیات است. از سوی دیگر، به‌نشر بر کدام گونه از گونه‌های ادبی باید متمرکز شود؟ بی‌شک، با توجه به این‌که وابسته به آستان امام معصوم و پیشوای مذهبی است، بر ادبیات دینی.  هم‌زمان با تغییر ماهیت عمومی این نشر و اختصاصی شدن آن از شش سال گذشته، این تمرکز و سهم دادن به این گونه ادبی، آغاز شد و خوشبختانه اکنون به نظر می‌رسد شناسایی این کمبود به درستی صورت گرفته است؛ زیرا این گونه ادبی در سطح نظریه‌پردازی آکادمیک، مغفول مانده بود و شناسایی بدنه کارشناسی و فعالان این عرصه و دعوت آنان برای هم‌افزایی و تشریک مساعی به برکت محوریت علی ابن‌موسی الرضا (علیه‌السلام)، صورت پذیرفت و البته هنوز راه‌های درازی، نرفته مانده است.
ما به دنبال آن هستیم  در این مسیر اولویت روی انتخاب و پذیرش و سفارش کتب و آثاری باشد که ظاهر و باطن آن هر دو دینی است  و  اثر واقعا در چارچوب ادبیات بگنجد و تکنیک‌های ادبی و هنری در آن به منتهای درجه رعایت شده باشد و ثانیا فعالیت های جنبی انتشارات، تبلیغ، ترویج و آموزش با محوریت ادبیات داستانی دینی باشد و برای این مهم، فعالیت های هدفمند و موثری در شکل و محتوای متنوع انجام شود.
 

جناب آقای سعیدی، موانع پیش رو در کسب هدفی که به آن اشاره کردید، چیست؟

مجموعه های علمی، پژوهشی و فرهنگی آستان قدس تاکنون آثار متعددی درحوزه دین منتشر کرده اند. بخشی از این آثار نیز شعرهای آیینی و موارد معدودی نیز آثار داستانی بوده است. اما چنانچه در پاسخ به سوال قبل مطرح شد تاکنون رویکرد جامع، مطالعه شده و دقیقی در خصوص ادبیات داستانی دینی وجود نداشته است. در سطح کشور نیز  بررسی آثار و کتاب هایی که در موضوع ادبیات داستانی دینی تاکنون تولید شده است، نشان می دهد که آن چه با فراوانی نسبتا زیادی در بازار نشر وجود دارد، کتاب هایی با موضوع دینی اما از نظر ادبی (به معنای فنی و دقیق کلمه ) ضعیف و در واقع شبه ادبی است و در زمینه آثاری که دارای ارزش ادبی و هنری باشد و هم ظاهر و هم باطن آن دینی باشد کمبود داریم. البته در سال‌های اخیر آثار ارزشمندی توسط این انتشارات و سایر ناشرین جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی تولید شده ولی به نسبت نیازجامعه و ظرفیت‌های موجود ناچیز است. این نکته را هم عرض کنم که از همین معدود آثار استقبال بسیار شده است و این نشان از استقبال جامعه از آثار فاخر ادبیات داستانی دینی دارد.
البته چالش‌های جدی و مشکلات زیادی پیش روی تولید ادبیات داستانی دینی وجود دارد که ما با احصاء این چالش ها و توجه به آنها و همفکری برای حل و یا حداقل کاهش آنها  تصمیم داریم ورودی آگاهانه و با حداقل ابهام به این عرصه خطیر یعنی حوزه ادبیات داستانی دینی داشته باشیم.