قدمت ۵۰۰ ساله همراهی واقفان در تامین هزینه‌های حرم مطهر رضوی

به گزارش آستان نیوز، معاون حقوقی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی درباره وقف، چگونگی ثبت  این سنت حسنه و اثرات آن در جامعه گفت: وقف در معنای فقهی آن  یعنی حبس کردن یک مال برای اینکه منافع  آن در جهت خاصی استفاده شود. هم چنین معنای وقف از نظر عرفی آن است که شخصی یک مالی را که دارای درآمد یا منفعت است از اموال خود خارج کرده و به یک امر خیر همچون فقرزدایی اقتصادی، فرهنگی یا در زمینه سلامت و رسیدگی به بیماران اختصاص دهد. 
حجت‌الاسلام رضا دانشور ثانی با اشاره به اینکه یکی از سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی اسلام فقر زدایی است، تصریح کرد: از بدو تشکیل حکومت اسلامی در زمان پیامبر گرامی اسلام(ص) این بحث بوده و در قالب‌های مختلف صدقه، هدیه، زکات و نذر و وقف سعی شده است این فقر زدایی صورت بگیرد. از میان این موارد وقف ویژگی ماندگاری دارد؛ یعنی واقف با اختصاص دادن یک مال اراده  خود را تا بی نهایت از منظر زمان روی ملک اعمال می‌کند. به عبارت دیگر تا زمانی که ملک موقوفه وجود دارد باید بر اساس نیات واقف بدان عمل شود.  وقف سنتی ماندگار است و اراده خاص واقف در هر لحظه قابل اجرا است. 
وی افزود: برای وقف همانند همه قراردادهای دیگر، اراده انسان به وقف کردن کافی است و باید ملک موقوفه ثبت شود تا زمان‌های دیگر برای صرف اموال موقوفه، تردید و شکی وجود نداشته باشد. هر چیزی را که عرفا حالت ماندگاری دارد می‌توان وقف کرد که مصادق بارز آن ملک است؛ ولی می‌توان وسایلی همچون قالی را هم به حرم حضرت رضا یا مسجد و اماکن مذهبی وقف کرد. سهام نیز قابل وقف است؛ حتی براساس نظرات مراجع تقلید پول هم قابل وقف است، چون ماندگاری این‌ موارح مطرح شده از نظر عرفی ثابت شده است. اموال وقفی باید منعفت برای مردم داشته و استمرار داشته باشد پس از این رو خوراکی‌ها را نمی‌توان وقف کرد.
 

تامین هزینه های جاری حرم مطهر رضوی ازدرآمد موقوفات
معاون حقوقی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی با اشاره به وجود موقوفاتی در آستان قدس رضوی با سابقه بیش از 500 یا 600 سال قدمت، تصریح کرد: در حال حاضر مصارف روشنایی، تامین فرش، مهمانسرا، دارالشفا حرم مطهر رضوی، زائرین در راه مانده، تکریم زائران از درآمد این موقوفات مختلف تامین می‌شود. این موقوفات قدمت طولانی دارند به طور مثال در مشهد موقوفات عتیقی حدود 500 سال قدمت دارد و درآمد آن برای حرم مطهر رضوی مصرف می‌شود. هم چنین بیش از 16 درصد از موقوفات عباس قلی خان از دوران صفویه برای روشنایی حرم مطهر رضوی وقف شده است. وقف علاوه بر ماندگاری ملک موقوفه سبب می‌شود نام واقف نیز طی دهه‌ها و حتی سده‌ها ماندگار شود.
حجت الاسلام دانشور ثانی از وجود قریب به 500 وقف نامه در آستان قدس رضوی خبر داد و گفت: درآمدزدایی اکثریت این موقوفات تا زمان فعلی استمرار یافته است. برای تامین فرش، تعمیر بیوتات، مهمانسرا حرم مطهر رضوی و ... سالانه بیش از هزار و 200 میلیارد تومان هزینه می‌شود که اکثریت این مبلغ از درآمد موقوفات حاصل می‌شود و حدود ۱۵ درصد از نذورات محبان حضرت رضا(ع) نیز تامین می‌شود. از همین مقدار نیز هزینه کارهای عمرانی خارج حرم مطهر رضوی مثل احداث و نگهداری مجتمع‌های بین راهی، یا موقوفات که درآمدزدایی از دست دادند و رسیدگی  به مناطق محروم موقوفه نیز از درآمد این موقوفات هزینه می‌شود. 
حجت الاسلام دانشورثانی ادامه داد: وقف در آستان قدس ویژگی خاصی دارد؛ چرا که با بحث زیارت آمیخته است و درآمد موقوفات برای حرم مطهر رضوی و امر زیارت هزینه می‌شود که قداست بالایی دارد. این موقوفات نمود بارزی از عشق به امام رضا(ع) و زائران رضوی هستند و نقش گسترده‌ای در توسعه فرهنگ زیارت در جامعه دارند.  
 

انجام وقف در امور مورد نیاز جامعه
او با اشاره به انجام وقف در امور مورد نیاز جامعه اشاره کرد: ما امروز نیازمندی‌های داریم که بسیار ضروری است به طور مثال برای پژوهش کردن مقام امامت و منزلت حضرت رضا(ع) باید سرمایه گذاری شود. ما باید بهترین پژوهشگران مراکز دانشگاهی و پژوهشی را استخدام کنیم تا در رابطه با زندگی، آموزه ‌های رضوی و آنچه که مورد نیاز آشنایی مردم با سبک زندگی ائمه معصومین(ع) است پژوهش‌های را انجام دهند. البته بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در این زمینه فعالیت می‌کند که گسترش علم و آگاهی و نشر معارف اهل بیت (ع) نیازمند اختصاص موقوفات بیشتری است. هم چنین ما در حوزه رسانه با توجه به اهمیت بالای آن نیازمند وقف هستیم.
معاون حقوقی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی یادآور شد: در طول تاریخ موقوفاتی ماندگار بوده‌اند که واقف  براساس نیاز جامعه اقدام به وقف اموال خود کرده است، به طور مثال در اوایل  انقلاب اسلامی کشور نیازمند ساخت مدارس بود که با همت واقفان مدرسه‌ها و مراکز علمی و آموزشی در سراسر کشور احداث شد. امروز  به وقف در حوزه گسترش علم و دانش، مراکز پژوهشی اسلامی، رسانه و درمان بیش از زمان دیگر نیاز داریم.