«واقفه» در ادبیات وقف به بانوان نیکوکار وقف کننده می گویند و نام ۸۰ بانوی ایرانی در اسناد آستانقدس با عنوان «واقفه» ثبت شده است؛ بزرگترین واقف و معروف ترین آنها «گوهرشاد بیگم» است.
تاریخ گواه نیکوکاری ۸٠ بانوی واقفه/ بانوان ایرانی که نامشان ماندگار شد
به گزارش آستان نیوز، عطر حضور زنان ایرانی در احیای سنت وقف از قرن ۹ هجری تا به امروز، تاریخ سرزمینمان را، عطرآگین کرده و واقفه های ایرانی، با اهدای املاک، اراضی، باغ ها، منازل خود، عشق، محبت، دینداری، اخلاص، انفاق و ایمانشان را به زیبایی نشان داده اند.
بانوان کشورمان در بازسازی و ماندگاری بسیاری از سنت های دینی و اعتقادی پیشقدم و رکورددار بوده اند و وقف یکی از آنهاست؛ اسناد آستانقدس گواه است، از سراسر ایران، بانوان در نثار مالشان، بی دریغ، پیشقدم بوده و نامهای پر آوازه «گوهرشاد بیگم»،«بیگ آغا خانم ذوالقدر»، «سیمین تاج ایلخان» از مشهد، قزوین، تهران شاهدانی بر این مدعاست.
نگاه ظریف و نکته سنج زنانه در وقف هم خودش را نشان می دهد و مثلا «بیگ آغا خانم ذوالقدر»، مهربانوی قزوینی، حواسش هست که وقفی برای رسیدگی به فقرا، زائران و طلبه ها داشته باشد و او «سلیمان آباد» را به امام رضا(ع) بخشید، تا در مهربانی آن امام، به زائران و مجاورانش سهیم باشد.
۱۳ واقفه هم، طبق اسناد تاریخی، مشهدی هستند؛ شناخته شده ترین آنها، مادر آیت الله طبسی، تولیت فقید آستانقدس است که وقفی آموزشی از او به یادگار مانده است.
نخستین واقفه مشهدی نیز، «بدرالنسا خانم» است، او دکان طباخی اش را وقف روشنایی حرم کرد و از سال ۱۰۷۷ (ه. ق) تا به امروز، زائران رضوی با نورافشانی چلچراغ های وقف او، زیارت می کنند.
دست مهربان «سیمین تاج خانم ایلخان» به عنوان جدیدترین واقفه آستانقدس، از مسیر وقف درمانی، بر سر زائران و ایتام کشیده شد، تا زوار« آقا»، دغدغه سلامت نیز نداشته باشند و از سال ۹۴ تا کنون، بخشی از هزینه های سلامتی زائران، از طریق این وقف، تامین می شود.
قصه نیکوکاری «طوبی خانم»،« سلطان خانم» و «قمرتاج خانم» هم در «تاریخ وقف» ثبت شد، تا نام و یادشان جاودانه بماند و آنها به ترتیب، دکانی در بازار زرگران تهران، نیم دانگ از یک مزرعه و سه باب دکان قصابی را به نیت مصرف برای خدام وروشنایی وقف کردند.
اما عشق به حسین علیه السلام و نهضت او، همواره در میان ایرانیان جایگاه ویژه ای داشته است و «هاجر خانم» طبق وصیت همسرش«میرزا عباسعلی خان احتشام نظام»، دارایی و مایملک خود را، وقف آستانه حضرت رضا (ع) کرد تا صرف برگزاری، مراسم سوگواری و روضه اباعبدالله(ع) شود.
«مریم میرهادی»، خانه اش را وقف احداث درمانگاه، «مه سیما اسدی» سهام کارخانه اش را وقف مصارف حرم،« فخری فصیحی» زمینی را وقف درمان بیماران مستمند،« مرضیه حکیم»، «معصومه مجیدی» و... القصه، ۱۲ بانوی تهرانی، هر کدام به نیتی روشن،«واقفه» شدند، تا خیر و برکت تا ابدیت در زندگی و آخرتشان جاری شود.
داستان شنیدنی واقفه های ایران، هزاران برگ است و این نوشتار، مروری بود بر گوشه ای از این دریای خیرخواهی که تا ابدیت مواج و جاری است و نام تک تکشان، همچون ستاره هایی بر ساحت تاریخ آستان مقدس حضرت رضا علیه السلامـ درخشنده و پرفروغ خواهند ماند.