خدمت به زائرین با تار و پود جان

به گزارش آستان نیوز، گوشه و کنار آستان مقدس حضرت ثامن الحجج(ع) پوشیده از فرش‌های پر نقش و نگاری است که هر روز به قدوم خیل گسترده زائرین و مجاورین و صفوف پرشور نماز جماعت مزین می‌شود. این خدمات با نظم و دقت خاصی به همت نیروهای مخلص اداره فرش حرم مطهر ذیل معاونت خدمات زائرین حرم مطهر رضوی ارائه می‌شود. در این مجال، به مرور خدمات فرش‌آرایی حرم مطهر می‌پردازیم. 
 

فرش‌آرایی در رواق‌ها و صحن‌ها
اداره خدمات فرش حرم مطهر رضوی تمامی خدمات فرش‌آرایی حرم مطهر را در دو بخش «خدمات فرش رواق‌ها» و «خدمات فرش صحن‌ها» به صورت شبانه‌روزی انجام می‌دهد. سیدمقداد صفاریان مدیر اجرایی خدمات فرش حرم مطهر رضوی در این خصوص می‌گوید: فرش‌آرایی در رواق‌ها با توجه به نیازهای زائرین در طول سال، با فرش‌های دستباف در محل‌های عبادت آنان و برگزاری مراسمات مختلف و با فرش‌های ماشینی در مسیرهای تردد انجام می‌شود چنان‌که در مجموع از حدود 40 هزار مترمربع فرش اعم از حدود 21 هزار و 600 مترمربع فرش دستباف و بیش از 17 هزار و 500 مترمربع فرش ماشینی برای فرش‌آرایی رواق‌ها استفاده می‌شود.
او می‌افزاید: فرش‌آرایی در صحن‌ها نیز براساس پیش‌بینی میزان حضور زائرین و شرایط آب و هوایی و نیازسنجی صورت گرفته انجام می‌شود. در این میان، اغلب فرش‌آرایی صحن‌ها مربوط به زمان برگزاری نمازهای یومیه حرم مطهر و مناسبت‌های خاص از جمله تحویل سال نو، شب‌های قدر و ولادت و شهادت حضرت رضا(ع) و... است.
از صفاریان در خصوص حداقل و حداکثر میزان مفروشی در صحن‌ها می‌پرسم و او پاسخ می‌دهد: در ایام معمول سال در زمان برگزاری نمازهای یومیه، 80 تا 100 هزار مترمربع از صحن‌ها مفروش می‌شود. این میزان با توجه به نیاز و شرایط در ایام مناسبتی و پیک با فرش‌آرایی صحن‌های مرکزی، پیرامونی و حریم حرم مطهر به حدود 205 هزار مترمربع می‌رسد. دراین حالت مفروشی صد درصدی است تا جایی که حتی مسیرهای تردد هم فرش می‌شود.
 

 از تنظیف تا امانت فرش
‌خدمات در اداره فرش حرم مطهر رضوی به پهن و جمع کردن فرش‌ها محدود نمی‌شود، در واقع خدماتی نظیر تنظیف فرشها نیز توسط نیروهای این اداره انجام می‌شود. به گفته مدیر اجرایی خدمات فرش حرم مطهر به طور میانگین در هر شبانه‌روز، نزدیک به 25 هزار مترمربع فرش در رواق‌ها نظافت می‌شود. این میزان در صحن‌ها به حدود 120 هزار مترمربع می‌رسد. البته خدمات تنظیف فرش‌های صحن‌ها پس از جمع‌آوری آن‌ها به ویژه در ایام شب در داخل انبارها انجام می‌شود. همچنین فرش‌ها با توجه به نیاز در طول سال به قالی‌شویی ارسال و شسته می‌شود.
صفاریان اضافه می‌کند: جاجیم‌دوزی ریشه‌های فرش‌های دستباف برای نگهداری آن‌ها و لکه‌برداری، از دیگر خدمات فرش در بخش رواق‌ها است.
او بیان می‌کند: همچنین اداره فرش خدمات مربوط به پیگیری تحویل فرش‌های امانی حرم مطهر به هیئت‌های مذهبی و مواکب را در ایام مناسبتی خاص همچون ماه محرم و صفر در راستای حفظ و اشاعه شعائر مذهبی و حمایت از برگزاری مجالس عزاداری برعهده دارد.
این مقام مسئول می‌افزاید: هر ساله نونمایی فرش‌ها در صحن‌ها و رواق‌ها با توجه به نیازسنجی و همچنین نونمایی ناوگان تنظیف فرش‌ها همچون جاروبرقی‌های خاک‌گیر و غبارروب در دستور کار ما قرار دارد تا جایی که به طور میانگین سالانه حدود 60 هزار مترمربع فرش ماشینی نو تهیه و فرش‌های کهنه از چرخه استفاده در حرم مطهر خارج می‌شود. 
 

همراهی نیروهای خُبره و جوان
شکی نیست که ارائه خدمات متنوع در حوزه فرش با مشارکت جمعی از نیروهای پرتلاش و مخلص در اماکن متبرکه رضوی انجام می‌شود که در آستان باصفای امام مهربانی‌ها(ع) خستگی برایشان معنایی ندارد. صفاریان در این باره نیز می‌گوید: اداره خدمات فرش حرم مطهر رضوی از ظرفیت 65 نیروی ثابت در بخش خدمات فرش رواق‌ها استفاده می‌کند که بیشتر آنان کارشناسان فرش هستند. این افراد بازدیدهای روزانه فرش‌آرایی رواق‌ها را انجام داده و اگر فرشی نیاز به تعویض، رفو و جاجیم‌دوزی داشته باشد، به دو کارشناس خُبره در این حوزه ارجاع می‌دهند تا پس از بررسی‌های دقیق‌تر، اقدامات فنی مربوطه صورت گیرد.
او با اشاره به فعالیت نزدیک به 600 نیروی نوجوان و جوان در شیفت‌های مختلف در بخش خدمات فرش صحن‌ها می‌افزاید: در هر شبانه‌روز به صورت میانگین حدود 250 نیرو در فرش‌آرایی صحن‌ها مشارکت دارد که میزان فراخوان این نیروها در ایام مناسبتی و پیک به بیش از 500 نفر افزایش می‌یابد.
صفاریان خاطرنشان می‌کند: اداره خدمات فرش از تجربیات و پیشنهادات خادمیاران تخصصی بخش نظارت فرش اداره امور خدمات عمومی حرم مطهر رضوی و گزارشات ارسالی آنان نیز برای ارتقای خدمات خود استفاده می‌کند.