اصل توجه به دیگری و ایجاد فضایی منصفانه از اصول گفت وگوی بین ادیانی است

به گزارش آستان نیوز، حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید سعید رضا عاملی در نشست تخصصی  دومین همایش بین‌المللی امام رضا(ع) و گفت وگوی ادیان که طی دو روز  در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به ارائه مقاله خود با موضوع «حقیقت گفت وگوی تمدنی در نگاه امام رضا(ع) راستگویی، درست‌گویی، احترام به دیگری و پرهیز از خشونت زبانی» پرداخت و عنوان کرد: حقیقت گفت وگو و گفت وگوی حقیقی در هم تنید‌ه‌اند و گفت وگوی حقیقی دارای مولفه‌های مختلفی از سنخ ،معرفتی، کنشی و عاطفی است.
وی در ادامه با بیان اینکه این اصول به صورت منفرد و جمعی در برگیرنده شبکه‌ای از امور دیگر هستند، گفت: دیدن و شنیدن دیگری، شناخت حالات عاطفی دیگری، خود را در آئینه دیگری یافتن، پرهیز از آشفتگی معرفتی، منجر شدن گفت وگو به سلامت و تعالی اجتماعی، پرهیز از ارتباط استعماری، پرهیز از خشونت زبانی و هیجان رفتاری، عدم برتری طلبی و پرهیز از نابود کردن زیر ساخت گفت وگو از طریق اموری مثل نسبی تلقی کردن حقیقت را از دیگر اصول گفت وگوی ادیان دانست.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: در مقام گفت وگو باید به این مهم توجه کرد که گفت وگوی حقیقی امری ابزاری یا نمادین نیست. در فضای گفت وگوی بین دینی و با نظر به سیره امام رضا(ع) اصول یاد شده معنا می‌یابند. در یک گفت وگوی بین دینی تمایز نهادن میان اقلیت و اکثریت نفی حقوقی دیگران و یکسان سازی مردم در باورهای دینی از مهمترین اموری است که باید از آنها پرهیز شود. 
 

معمای گفت وگوی ادیان
رئیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، نیز در این نشست به تحلیل «معمای گفت وگوی ادیان» پرداخت و گفت: مراد از گفت وگوی ادیان دو گونه درون دینی به معنای گفت وگوی مذاهب یک دین و بین ادیانی به معنای گفت وگوی انسانهایی است که نسبتی با دین دارند. 
احد فرامرز قراملکی با  فرض بر اینکه نسبت دینداری است، گفت: از طرفی دینداری اغلب در هر دو سطح دین و مذاهب درونی، دین هویت بخش دینداران است. هویت‌آوری تدین سبب غیرت دینی می‌شود و غیرت حصرگرایی را می‌پروراند و «غیر» گریز و در مواردی «غیر»ستیز است. استفاده اهل قدرت از غیرت دینی غیرگریزی را به جنگ و ستیز می‌کشاند از طرف دیگر دینداران در عصر جهانی شدن با تکثر در دینداری و سبکهای زندگی رقیب دین روبرو می‌شوند.
وی ادامه داد: پافشاری بر موضع حصرگرایی و به شرط «لا» بودن از دیگر ادیان به تبعید خود می‌انجامد،کاری که صرف نظر از خوب و بد بودن در جهان امروز دشوار و نزدیک به محال است و سلامت فردی و جمعی خود تبعید شدگان را تهدید می‌کند، در واقع دینداران با تهدید دیگری هم روبرو می‌شوند در جهان امروز هم در بعد معرفتی و نگرش و هم در بعد هنجارها جریانهای الحادی با پیوندی که با قدرت پیدا کرده اند همه ادیان را تهدید می‌کنند. 
استاد گروه فسلفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران در ادامه خاطر نشان کرد: غیرت دینی دینداران را به حفظ هویت دینی در برابر تهدیدهای علیه ادیان سوق می‌دهد و احساس هم سرنوشتی در ادیان و مذاهب غیرت دینی را در شرایط تهدید از شکل حصر گرایی در می آورد. در حقیقت مسئله این است که گزینه پس از حصرگرایی کدام است؟ رهاشدگی و «لا» به شرط بودن و همانند شدگی نمونه‌هایی از گزینه روان‌شناختی و گفتگوی ادیان گزینه روش شناختی است. 
وی افزود: گفتگوی ادیان با این خاستگاه محافظه‌کارانه بر مشترکات ادیان تاکید می‌کند و حصر گرایی را در خود می‌پروراند گفتگوی ادیان وقتی می‌تواند به فهم تبدیل شود و هم‌سرنوشتی ادیان را به بالندگی هدایت کند که گفتگوی همراه با صداقت در مفهوم روان شناختی باشد و این نیازمند گفتگو در هر دو امر مورد اختلاف و اشتراک بدون دستکاری مصلحت جویانه در نظام ارزشی و باوری طرف گفتگو است.