دسترسی به بیش از 3 میلیون منبع در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی

به گزارش آستان نیوز، در تمام طول سال شاهد حضور پررنگ اهل علم و پژوهش در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در کشور هستیم، در این میان کم نیست تعداد دانشجویان و محققانی که از خدمات غیرحضوری و دیجیتال سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوي استفاده می‌کنند. در ادامه منتخبی از خدمات کتابخانه دیجیتال این آستان مقدس را به کاربران داخلی و خارجی مرور می‌کنیم. 
 

هر خانه، یک کتابخانه رضوی 
در حال حاضر کتابخانه جامع الکترونیکی و کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی، زیر نظر مدیریت فضای مجازی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، خدمات متنوعی را به اهل علم و دانش ارائه می‌دهند. در واقع، کتابخانه جامع الکترونیکی این آستان مقدس با هدف دسترسی مراجعان کتابخانه مرکزی حرم مطهر حضرت رضا(ع) به خدمات دیجیتال سازمان در سال 1390 افتتاح شد. در ادامه این فعالیت‌ها، کتابخانه دیجیتال آن نیز در سال 1394 با شعار «هر خانه، یک کتابخانه رضوی»، به طور رسمی شروع به کار کرد. امروزه خدمات حضوری کتابخانه دیجیتال از طریق کتابخانه جامع الکترونیکی و ایستگاه‌های مطالعه دیجیتال آستان قدس رضوی در کشور در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. کاربران برای استفاده از خدمات غیرحضوری آن نیز می‌توانند به وب‌سایت کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی به نشانی: «https://digital.aqr.ir»، مراجعه کنند. حوزه فعالیت این کتابخانه نیز در تمام موضوعات دانش بشری است، البته تأکید بیشتری بر روی موضوعات آستان قدس رضوی، اهل بیت(ع)، اسلام و ایران شده است.
 

دسترسی به منابع گوناگون دیجیتال  
در ادامه مدیر فضای مجازی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با تأکید بر این‌که تعداد منابع دیجیتال موجود در این آستان مقدس در مقایسه با کتابخانه‌های بزرگ کشور بیشتر است، می‌گوید: در هر حال حاضر بیش از 3 میلیون و 350 هزار منبع شامل نسخه‌های خطی، چاپ سنگی، نشریات ادواری و... در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی وارد شده است. 
علی ضرابی با اشاره به این‌که بیشترین آمار منابع دیجیتال سازمان مربوط به اسناد تاریخی است، می‌افزاید: تاکنون بیش از چهار میلیون سند اسکن شده است که نسخه دیجیتال آن‌ها از طریق سامانه خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی در دسترس پژوهشگران قرار می‌گیرد. 
همچنین به گفته او، نزدیک به 30 پایگاه مختلف در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی وجود دارد که پایگاه‌های نسخه‌های خطی، چاپ سنگی، اسناد، عکس‌ها، کتاب‌های چاپی و پایان‌نامه‌ها، از جمله این پایگاه‌ها به شمار می‌آیند.
ضرابی ادامه می‌دهد: در حال حاضر این کتابخانه دارای 49 پایگاه موضوعی نیز است که می‌توان از پایگاه‌های مربوط به چهارده معصوم(ع) و پایگاه‌های قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، انقلاب اسلامی، امام خمینی(ره)، فلسطین، روزه، نماز و...، نام برد. 
 

ارائه خدمات متنوع به پژوهشگران
مدیر فضای مجازی این سازمان از تحویل مدرک و امانت دیجیتال، به عنوان مهمترین خدمات غیرحضوری کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی نام می‌برد و بیان می‌کند: خدمات تحویل مدرک شامل ارائه منابع قدیمی سازمان همچون نسخه‌های خطی، چاپ سنگی، کتاب‌های چاپی قبل از سال 1320، اسناد و عکس‌ها است. خدمات امانت دیجیتال نیز مربوط به کتاب‌های چاپی است که پژوهشگران از طریق آن فقط امکان مطالعه بر خط(آنلاین) کتاب در مدت زمان محدود را دارند. 
او می‌افزاید: کاربران برای جستجوی ساده و پیشرفته در منابع کتابخانه‌ها، مرور منابع، استفاده از گالری‌های موجود و همچنین مطالعه برخط منابع در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی نیازی به عضویت ندارند، اما برای استفاده از خدمات تحویل مدرک و امانت دیجیتال، نیاز به عضویت دارند چنان‌که تا پایان آذرماه، بيش از 49 هزار نفر در این کتابخانه ثبت نام کرده‌اند.
ضرابی ادامه می‌دهد: گفت‌وگوی برخط و ارتباط با کتابدار و امکان ارسال منابع دیجیتال توسط پژوهشگران به کتابخانه از طریق سامانه «اهداء منبع دیجیتال»، از دیگر خدماتی است که در سایت این کتابخانه دیجیتال برای کاربران فراهم است.
او می‌گوید: در حال حاضر کاربران بیش از 140 کشور جهان از خدمات کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی استفاده می‌کنند که در 9 ماهه نخست امسال، اهل علم و دانش از کشورهای آمریکا، استرالیا، دانمارک، آلمان، بریتانیا، رومانی، ترکیه، امارات و عراق، بیشترین میزان استفاده از خدمات کتابخانه دیجیتال را داشتند. 
ضرابی خاطرنشان می‌کند: همچنین از ابتدای سال جاری تا پایان آذر ماه، 74 هزار و 856 درخواست تحویل مدرک (نسخ خطی، کتب چاپ سنگی، اسناد و مقالات) در سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی توسط پژوهشگران ثبت شده است.