«ابواب‌البیان؛ خطبه‌ها و مواعظ حرم مطهر رضوی در سال 1086 قمری» منتشر شد / تاریخچه خطبه خوانی حرم

به گزارش آستان‌نیوز، خطیب قاری سبزواری، نویسنده کتاب ابواب البیان است که معاصر شاه سلیمان صفوی و از مقربان وی بوده است این کتاب را در سال 1086 قمری در زمان شاه سلیمان صفوی به پایان رسانده و به او تقدیم کرده است.
خطبه‌خوانی آیینی سنتی و دیرینه در بارگاه منور رضوی است که به منظور بزرگداشت شعار مذهبی و ابراز شکوه و عظمت دربار حضرت امام رضا(ع) برگزار می‌شود. خطیب قاری، خطبه‌ها و مواعظ خود را به اقتضای وقت و مقتضای مقام در مجامع و عوام در جُمعات و اعیاد می‌نگاشته است، در واقع خطیبان پیش از او خطبه‌ها را فقط به زبان عربی ایراد می‌کردند اما خطیب قاری خطبه‌های خود را ابتدا به زبان فارسی ایراد می‌کرد.
کتاب «ابواب البیان» در 7 بیان تنظیم شده است، بیان نخست در ذکر خطبه و مواعظی است که مخصوص به عید نوروز است، بیان دوم به عید رمضان اختصاص دارد، بیان سوم مربوط به عید قربان، بیان چهارم راجع به عید غدیر است، بیان پنجم به روز مولود و مبعث و عاشورا می‌پردازد، بیان ششم به خطبه و مواعظی اختصاص دارد که ویژه جُمعات است و بیان آخر نیز به ذکر خطبه مربوط به وقوع زلزله  و احکام میمنت فرجام نواب همایون اعلی د رفرستادن شمعدان های نذری به مشهد مقدس است.
در بخش مقدمه این کتاب به سیر تاریخی خطبه‌خوانی در حرم مطهر رضوی اشاره شده و در بخشی از این مطلب آمده است: آئین خطبه‌خوانی بر اساس وقف‌نامه علیشاه، حاکم وقت خراسان در سال 1130 هجری قمری و دست کم از دوره صفویه تداول داشته و برای خطبه‌خوان که از جمله مشاغل رسمی بوده در برخی از وقف‌نامه‌ها مقرری خاص تعیین شده است.
همچنین در این اثر به تاریخ خطابت در مسجد گوهرشاد نیز اشاره شده و آمده است: تاریخچه و اسناد موقوفات مسجد گوهرشاد نشان می‌دهد که سِمت و یا پست خطابت در این مسجد به عنوان شغل محسوب می‌شده و برای آن مقرری تعیین می‌شده است و همچنین ارکان اولین تشکیلات خدمه و سازمان مسجد نیز در این وقف نامه بیان شده است.
شایان ذکر است، این کتاب توسط منصور ستایش تصحیح و تحقیق شده و در شمارگان 500 نسخه و قطع رقعی به چاپ رسیده است.