دارالقرآن الکریم حرم مطهر رضوی مرکزی است که فعالیتهای قرآنی گستردهای در تمام طول سال دارد. این مرکز با تمسك به سفارش رسول وحي؛ حضرت محمد مصطفی(ص) و در راستاي سند چشمانداز آستان قدس رضوي، ارتقای دانش و بينش قرآني زائران و مجاوران بارگاه منور رضوي را دنبال ميكند و در همین راستا با برگزاري برنامهها و فعاليتهاي مختلف قرآني اعم از كلاسهاي آموزشي قرآن كريم، نشستهاي تدبري، محافل قرآني، مسابقات و... زمينه انس زائران و مجاوران حریم ملکوتی رضوی را با این کتاب آسمانی فراهم كرده است.
پرچمدار خدمت به قرآن
یکی از راههای انس با قرآن و نهادینه شدن مفهوم آیات در دل و جان انسان، حفظ آیات نورانی قرآن است، زیرا حافظان قرآن پیوسته آیات و مفاهیم آن را زمزمه و تکرار میکنند و همین موضوع باعث نشستن مفهوم آیات در ذهن و جان آنها میشود. آستان قدس رضوی به منظور حمایت و تشویق فراگیران و علاقهمندان به حفظ آیات کریمه، به راهاندازی واحد حفظ قرآن کریم اقدام کرده است.
کارگاه حفظ دارالقرآن الکریم حرم مطهر رضوی در طبقه دوم بخش اداری باب الهادی(ع)، در صحن پیامبر اعظم(ص) قرار دارد و همه روزه در دو شیفت صبح و بعد از ظهر میزبان علاقهمندانِ حفظ قرآن است.
در این بخش مربیان قرآنی به ارائه برنامه حفظ به فراگیران، تحويل محفوظات و همچنین رفع اشکال آنها اقدام میکنند. در همین راستا در سال 1402 حدود ششصد و 48 جلسه آموزش حفظ در قالب سه هزار و 41 ساعت آموزشی برای هشت هزار و 452 مخاطب این بخش برگزار شد.
کارگاههای تفسير و حديث
سلسله نشستهای تفسیر و حدیث به همت دارالقرآن الکریم حرم مطهر رضوی همه روزه در محل صحن دارالقرآن حرم مطهر و همچنین در دارالتفسیر این آستان مقدس واقع در «مقبره شیخ طبرسی» برگزار میشود. این نشستها با موضوعاتي مانند تدبر در قرآن، تفسير ويژه عموم زائران و همچنین ویژه بانوان زائر و مجاور در قالب برنامه «رزق قرآنی» همراه با مسابقه و اهدای جوایز به برگزیدگان اجرایی میشود. در سالی که گذشت 355 هزار و 930 نفر در نشستهای تدبر و تفسیر قرآن کریم و 6 هزار و 120 نفر در نشستهای حدیثی در قالب پانصد و 46 ساعت آموزشی شرکت کردند.
29 هزار نفر پاسخ پرسشهای قرآنیشان را گرفتند
پاسخگویی به سوالات قرآنی و حدیثی زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در قالب برگزاری كارگاه پاسخگویی به سوالات قرآنی و حدیثی از دیگر فعالیتهای بخش قرانی آستان مقدس رضوی است.
مخاطبان با شرکت در این کارگاهها که همه روزه به جز جمعهها در دو شیفت صبح و بعد از ظهر در اتاق شماره 10 رواق دارالحجه(عج) برگزار میشود، سوالات و شبهات قرآنی و حدیثی خود را از اساتيد مجرب اين بخش پرسيده و پاسخ درست آن را دريافت میكنند.
پاسخگویی به پرسشهای قرآنی و حدیثی همچنین به صورت تلفنی با شماره 05132020 نیز انجام میشود. در سالی که گذشت، 29 هزار و 78 نفر در قالب هزار و 511 جلسه آموزشی در 5 هزار و 619 ساعت از خدمات این واحد بهرهمند شدند.
859 جلسه کارگاه هنری برای بیش از 8 هزار هنردوست
واحدی به نام واحد هنرهای قرآنی با هدف انتقال معارف ناب ديني در قالب هنر و ايجاد زمينهاي براي انس هرچه بيشتر زائران با قرآن و عترت و به منظور غنيسازي اوقات فراغت زائران، از سال 1383 با برگزاري چهار كارگاه خوشنويسي، تذهيب، معرق و نقاشي دایر شده و در خدمت زائران و مجاوران بارگاه رضوي است.
واحد هنرهای قرآنی در دو شیفت صبح و بعد از ظهر به زائران حرم مطهر رضوی که به یکی از هنرهای قرآنی از جمله خوشنویسی، تذهیب، معرق و نقاشی علاقه دارند، خدمت ارائه میکند. در سال 1402 تعداد 859 جلسه کارگاه هنری برای 8 هزار و 550 مخاطب علاقهمند به این رشتهها برگزار شده است.
ترتیلخوانی در ماه مبارک رمضان در رأس مهمترین محافل قرآنی
واحد محافل و مسابقات دارالقرآن الکریم آستان قدس رضوی اقداماتی همچون برگزاری محافل و مراسم قرآنی همراه با بیان معارف قرآنی و اجرای برنامههای تواشیح را نیز بر عهده دارد. در طول سال محافل قرآنی متعددی در حرم رضوی برگزار میشود. زائران این آستان ملکوتی همه روزه بعد از نماز صبح، از محفل انس با قرآن کریم و ترتیلخوانی نیم جزء از کلامالله مجید در رواق امام خمینی(ره) بهرهمند میشوند. محفل انس با قرآن و ترتیلخوانی «امابیها» ویژه خواهران نیز روزهای یکشنبه و سهشنبه پیش از نماز مغرب و عشاء در رواق حضرت زهرا(س) و روز جمعه قبل از نماز ظهر در دارالقرآن الکریم برگزار میشود.
مهمترین محافل قرآنی حرم رضوی در طول سال، محافل ترتیلخوانی ویژه ماه مبارک رمضان است که این محافل با شکوه خاصی در رواق امام خمینی (ره)، صحن انقلاب اسلامی، رواق حضرت زهرا(س) و دارالقرآن الکریم این بارگاه ملکوتی برگزار شد.
«کرسی تلاوت رضوی» در ایام ولادت و شهادت معصومین(ع)، محفل قرآنی «دختران رضوی» ویژه دختران نوجوان و محفل قرآنی «ابناء الرضا(ع)» ویژه پسران نوجوان از دیگر محافل قرآنی حرم مطهر امام مهربانیهاست که زیر نظر آستان مقدس رضوی برگزار میشود.
بر اساس آمار این آستان، در سال گذشته 433 محفل ترتیلخوانی عمومی با حضور 868 مُرتل برگزار شده و 3 میلیون و 184 هزار زائر و مجاور در این محافل شرکت کردهاند. همچنین بیش از 6 میلیون زائر و مجاور در 224 کرسی تلاوت حرم مطهر رضوی شرکت کردهاند. در این کرسیها 858 قاری و حافظ نیز به تلاوت آیات نورانی کلام وحی پرداختهاند.
محافل قرآنی ویژه بانوان نیز در سال گذشته با 215 جلسه و با حضور 681 قاری و حافظ خواهر در خدمت بیش از 20 هزار بانوی زائر و مجاور علاقمند به این محافل بوده است.
در سال 1402 همچنین تعداد 263 جلسه ویژه کودکان و نوجوانان با حضور 449 قاری کودک و نوجوان برگزار شده که 66 هزار و 642 مخاطب از این محافل بهرهمند شدهاند.
واحد محافل و مسابقات آستان قدس رضوی، برگزاري مسابقات قرآني به منظور آشنایی مخاطبان با معارف ناب این کتاب آسمانی را نیز بر عهده دارد. در این بخش مخاطبان با تلاوت آیات قرانی و مطالعه ترجمه آیات، ضمن یافتن پاسخ سوالات با این کتاب انسانساز انس بیشتری میگیرند. در سال 1402 تعداد 670 عنوان مسابقه قرآنی با حضور 223 هزار و 305 مخاطب برگزار شده که از این تعداد 8 هزار و 660 نفر به عنوان برنده انتخاب شدند و به این برگزیدگان جوایز متبرک و فرهنگی از سوی آستان مقدس رضوی اهدا شده است.
فراگیری قرائت قرآن کریم در کلاسهای آموزشی
بی شک برگزاری کلاسهای آموزش قرآن کریم نقش مهمی در ترویج فرهنگ قرآنی و همچنین آشنایی بیشتر مخاطبان با نحوه قرائت درست آیات این کتاب آسمانی دارد. بخش آموزش در دارالقرآن الکریم مجری برگزاری کلاسها و کارگاههای آموزشی قرائت قرآن کریم است و در سال گذشته 415 جلسه عمومی آموزش قرآن کریم با حضور 57 هزار و 615 مخاطب برگزار کرده است.
تعداد کارگاههای آموزشی قران کریم در سال گذشته 995 کارگاه بوده که تعداد 23 هزار و 125 مخاطب در این کارگاهها شرکت کرده و از آموزشهای آن بهرهمند شدهاند.
در سال 1402 همچنین تعداد هزار و 264 کارگاه آموزش حدیث با حضور هزار و 187 مخاطب و 235 کلاس آموزش تفسیر و معارف قرآن با حضور 4 هزار و 384 مخاطب و 580 جلسه آموزشی ویژه نوجوانان با 12 هزار و 262 مخاطب برگزار شده است.
برگزاری 33 جلسه قرآنی مناسبتی در ایام ولادت و شهادت ائمه معصومین(ع) با حضور بیش از 4 هزار مخاطب که از فیض تلاوت قرآن و همچنین بیان معارف قرآنی بهرهمند شدهاند، از دیگر فعالیتهای این بخش در سال 1402 است.
فعالیتهای قرآنی آستان قدس رضوی محدود به فضاهای داخلی حرم مطهر نمیشود و خارج از این حرم مطهر را نیز دربرمیگیرد. مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی در همین راستا فعالیت میکند. اولین زمزمههای فعالیت این مرکز در سایهسار پرچم رضوی به سال 1396 برمیگردد؛ آن زمان که بنا به فرمایش تولیت آستان قدس رضوی این مرکز مسئولیت یافت تا با وجود فعالیتهای قرآنی در حرم مطهر رضوی، در عرصه استانی و ملی و بینالمللی نیز انجام وظیفه کند.
به این ترتیب فعالیت مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی آغاز شد و اعتلای فرهنگ قرآنی در جامعه، پیگیری فعالیتهای قرآنی، گسترش آموزشهای قرآنی، تبلیغ و ترویج فعالیتهای قرآنی در عرصه ملی و بینالمللی، جريانسازي فعاليتهاي قرآني و تعميق درك و تدبر در مفاهيم قرآن و معارف عترت(ع)، توسعه تعاملات و هم افزايي با نهادها و فعالان قرآني، بهرهگيري از ظرفيتهاي مردمي و خيرين به منظور تقويت جريان و فرهنگ وقف و نذر قرآني و الگوسازي و بهرهگيري از فناوريهاي نوين در ترويج فعاليتهاي قرآني را مهمترین رویکرد خود قرار داد. در این زمینه برنامههای مشخصی تدوین شد و به اجرا درآمد که تا به امروز با قدرت و قوت ادامه دارد.