مدرسه‌ای که به «رواق» تبدیل شد

دنیای عجیبی است، معلوم نیست پایان هر تصمیم یا اقدامی چه می‌شود، نمونه این بحث را می‌توان تصمیم ناتمام علی‌نقی میرزا رکن‌الدوله، پسر فتحعلی‌شاه عنوان کرد که قصد داشت مدرسه‌ای را در سال ۱۳۳۸ قمری بنا کند، اما این مدرسه نه‌تنها هیچ‌وقت ساخته نشد، بلکه در حال حاضر یکی از رواق‌های حرم مطهر رضوی است.
به گزارش آستان نیوز، رواق دارالذکر چند دهه است که در جنوب شرقی روضه منوره قرار دارد و یکی از بناهای به نسبت جدید محسوب می‌شود، این رواق ۲۱۶ مترمربع مساحت و ابعاد محیط آن ۱۹/۱۲ عرض و ۷۲/۱۵ متر طول است.
 «رواق دارالذکر» از شرق به حجره‌های صحن آزادی و کفشداری و از شمال به دارالسرور، از غرب به دارالعزه و از جنوب به دارالزهد، راه دارد.
علی‌نقی میرزا رکن الدوله در سال ۱۳۳۸ قمری تولیت وقت آستان قدس و والی خراسان بود، پس از تمام شدن کار ساخت صحن نو یا آزادی فعلی، به حاج آقاجان، معمارباشی آستان دستور داد در تکه زمین بلااستفاده‌ای که در پشت زاویه غربی این صحن قرار داشت، مدرسه‌ای بسازد، مدرسه‌ای که بنای آن، چند سال پس از عزل او به اتمام رسید.
 با آمدن تولیت جدید، مسئولان وقت ساخت این مدرسه را برخلاف مقررات دانستند، زیرا این بنا در زمین‌های وقفی آستان قدس رضوی ساخته شده بود، این شد که طلاب و اساتید نتوانستند به این مدرسه بروند و حجره‌های این مدرسه به‌عنوان کشیک‌خانه خدام استفاده شد.
پس از انتقال کتابخانه آستانه از ضلع جنوب شرقی ایوان نادری، در زمان تولیت میرزا سیف‌الدوله قاجار، قسمت فوقانی این مدرسه نیز به‌عنوان مخزن کتابخانه آستان قدس رضوی مورداستفاده قرار گرفت.
با توجه به نزدیک بودن این مکان به روضه منوره و قرار گرفتن آن در مسیر تشرف زائران، سپهبد امیرعزیزی، نایب التولیه وقت آستان قدس تصمیم گرفت این مدرسه را تبدیل به یک رواق کند، تصمیم مشابهی که برای بسیاری از اماکن اطراف آن هم گرفته شد و آن‌ها رواق شدند.
به دستور امیرعزیزی، قسمت آسایشگاه خدام این مدرسه به رواق دارالعزه و حیاط آن به رواق دارالذکر تبدیل شد، حدود سال‌های ۱۳۴۳ – ۱۳۴۲ بود که تیرآهن‌های موازی را روی سقف مدرسه علی‌نقی میرزا نشاندند و دیوارهایش را کاشی کردند تا به یک محیط سرپوشیده تبدیل شود.
 حجره‌های فوقانی و پایین رواقی که امروز ما آن را با نام دارالذکر می‌شناسیم، در حال حاضر محل استقرار دفاتر مختلف حرم مطهر است، این رواق در مسیر تشرف آقایان به ضریح قرار دارد و مخصوص استفاده زائران مرد در نظر گرفته شده است.
 با ورود به این رواق که با رنگ‌های لاجوردی، سبز، زرد و قهوه‌ای کاشی‌کاری شده و مشاهده کتیبه‌های لاجوردی که یا احادیث امام رضا (ع) دارد یا منقوش به آیات قرآن کریم است، به هنر معماری آمیخته با خلاقیت هنرمندان پی می‌بریم.
سقف این رواق با خلاقیت هنرمندان ایرانی با گچ‌بری و آیینه‌کاری آراسته شده، همچنین، در وسط سقف صلوات خاصه امام رئوف (ع) با خط نسخ به‌صورت دایره حک شده است.

 گزارشگر: مهدیه قمری