روایتگری میرزا طاهر رضوی از واقعۀ به توپ‏ بستن حرم مطهر امام رضا(ع)

به گزارش آستان‌نیوز، هم زمان با سالروز واقعه توپ‌ بستن حرم مطهر رضوی(10 ربيع الثانی)، پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی و نویسنده مقاله‌ای با عنوان« روایتگری میرزا طاهر رضوی از واقعۀ توپ بستن حرم رضوی» به این واقعه اشاره کرد و گفت: در آرشیو کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، تصویری وجود دارد که واقعه به توپ بستن حرم مطهر رضوی در سال 1330 ق را روایت می‌کند. 

بهزاد نعمتی تصریح کرد: این تصویر از جهات مختلف تاریخی و هنری، اثری مهم محسوب می‌شود که به‌منظور اطلاع‌رسانی یک رویداد خاص و با رویکرد و شیوه‌ای ویژه ترسیم و منتشر شده است. 

وی ادامه داد: میرزا طاهر مصنع رضوی، هنرمند و صنعتگری که سمت‌های نایب مشرف روشنایی و ساعت‌سازی حرم مطهر را بر عهده داشت، پس از حمله روس‌ها به حرم رضوی، واقعه را به نحوی تأثیرگذار و مملو از عناصر مختلف، در قالب نگاره ترسیم کرده است. 

نعمتی افزود: هرچند منابع تاریخی درباره جزئیات واقعه اختلاف دارند، با این‌همه، مرور گزارش منابع از واقعه و تطبیق آن‌ها با نگاره میرزا طاهر، نگاه او به واقعه و نیز ترفندها و عناصری که برای اثرگذاری بیشتر به کار برده را روشن می‌کند. 

این پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، تصریح کرد: این اثر از اولین نمونه‌های اطلاع‌رسانی و نیز تبلیغ هنری، علیه نیروی متجاوز است که در قالب یک تک‌نگاره چاپ‌سنگی تولید و منتشر شده است، بنابراین، علاوه بر اهمیت سندی و تاریخی، یک روایت آمیخته با تخیل هنری نزدیک به زمان واقعه دارد.

وی اضافه کرد: نگاه میرزا طاهر و تأکید او بر عناصر تأثیرگذار و نیز استفاده‌اش از ابزار چاپ‌سنگی برای آگاهی‌بخشی دربارۀ یک رویداد مشخص، از حیث روایت و خبررسانی ارزشمند می‌شود، به‌ویژه که آفرینندۀ آن، از هنرمندان اهل مشهد و خادمان حرم مطهر رضوی نیز بوده است.

بر اساس این گزارش چندی پس از این فجایع، نیکلای دوم واپسین فرمانروای روس ها که لقب «تزار» را داشت، در سال ۱۹۱۷ و در جریان انقلاب روسیه از تاج و تخت خلع شد و حکومت تزاری روسیه منقرض گردید.