جامعه تشنه تعالیم ناب قرآنی  

«یک که می‌گم، دستا جلو... کنار کیه؟ فرشته‌ها/ پنج که می‌گم، پنج تن آل عبا». دخترها با جیغ و خوشحالی جوابش را می‌دهند و بادکنک‌های رنگی را به هوا پرتاب می‌کنند. این‌جا یکی از مراکز مهدالرضای مشهد در مسجد و کانون فرهنگی عماربن یاسر است. جایی که دخترکان خردسال گرد هم آمده‌اند تا معلم باتجربه در قالب بازی و شادی و رنگ‌آمیزی و شعر، مضامین دینی را به طور غیرمستقیم و با روش‌هایی نوین به آنها آموزش بدهد؛ معلمی که از وجود بچه‌ها و معنویت کلاس انرژی می‌گیرد و با 23 سال سابقه، تدریس در این مراکز را همه از الطاف آقایش امام رضا(ع) می‌داند. 
به گزارش آستان نیوز، مهدالرضا(ع) یک شیوه آموزشی برای روخوانی قرآن با سبک قصه و بازی است که از سال 1375 با همت مسئولین اداره علوم قرآنی در حرم مطهر آغاز به کار کرد و امروز در مشهد و سایر شهرها و حتی کشورهای دیگر، قرآن‌آموزان بی‌شماری را تربیت می‌کند.
 

طرحی جهانی با هزاران قرآن‌آموز

طبق گفته‌های حجت‌الاسلام والمسلمین سید مسعود میریان، مدیر مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی، در ابتدا آغاز کار مهدالرضا(ع) با دو کلاس بوده است. 
سال‌های بعد این عدد به 10 کلاس رسید و کم‌کم در شهر مشهد بیش از 100 کلاس دائر شد، به طوری که در دهه اول طرح مهدالرضا(ع) به 9 استان کشور ارسال شد. 
وی ادامه می‌دهد: امروزه در 11 کشور شیوه مهدالرضا آموزش داده می‌شود و بیش از 1800 قرآن‌آموز مهدالرضایی خارج از ایران هستند. ما حتی سال قبل دوره آموزشی مربیگری برای 13 ملیت در مشهد به صورت حضوری و مجازی گذاشتیم. هم‌اکنون تعداد مربیان بالقوه در کشور بالای 7000 نفر است و حداقل سالی 60 دوره مربیگری برگزار می‌شود. به طور میانگین 25 الی 40 نفر هر دوره شرکت می‌کنند.
 میریان این دوره را مختص بانوانی می‌داند که تجوید آن‌ها کامل است و طی این دوره‌ها 50 ساعت آموزشی را می‌گذارنند. هفت جلد کتاب با تصویرگری‌های جذاب، منابع آموزشی مهدالرضاها هستند. «امروز چه روزیه؟»، «گل‌های مهدالرضا(ع) 1 و 2»، «قرآن چه دوست خوبیه»، «قصه‌های چهارده معصوم نورانی»، «چه حرف‌های قشنگی»، «چقدر خوبه بدانم»، عنوان این کتاب‌هاست که مدیر مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی درباره‌شان می‌گوید: یکی از اتفاقات خوب این سال‌ها بازنگری کتاب‌ها بود. سال‌های اول بچه‌ها فقط دو کتاب داشتند اما حالا هفت جلد کتاب داریم که به واسطه آن‌ها خروجی مهدالرضاها بسیار اثربخش است.
از ویژگی‌های مثبت دیگر این مراکز آموزشی قرآنی، متحدالشکل بودن لباس‌های فرم بچه‌ها و یکسان بودن نوشت‌افزارهای مورد نیازشان در طول سال است که امسال طبق روال 7 سال قبل با همت مرکز قرآن کریم و موسسه به‌نشر در دفتر این موسسه واقع در خیابان رازی مشهد، طی دو هفته متوالی، این اقلام بین حدود12 هزار قرآن‌آموز توزیع شد. شور و شوق کودکان در حین این فرآیند، صحنه‌های زیبایی خلق کرد.
 جمال مقیمی مسئول روابط عمومی مرکز امور قرآنی آستان قدس رضوی در این خصوص اظهار می‌کند: مهدالرضاها اول مهر امسال در حالی آغاز به کار کردند که وارد بیست و پنجمین سال فعالیت خود شدند. گروه سنی این طرح، نونهالان 5 و 6 ساله هستند و تعداد اساتید آن 299 استاد در مشهد و 677 استاد در سایر شهرستان‌ها است. شعب برگزاری این طرح در مشهد 150 و در سایر شهرستان‌ها و روستاها 408 نفر است.
طبق گفته این مسئول، تعداد ثبت‌نام کنندگان این طرح در سال تحصیلی جاری 11 هزار و 721 نفر در مشهد و یکهزار و 634 نفر در سایر شهرستان‌های استان خراسان رضوی بوده است. 
 

طرحی برای دوست‌داران قرآن 

اما فعالیت‌های مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی به طرح مهدالرضا(ع) محدود نمی‌شود. یکی دیگر از طرح‌های مهم قرآنی این مجموعه، طرحی است با نام زیبا و پر معنای «من قرآن را دوست دارم». مراحل اجرایی آن شامل حفظ جزء 30 قرآن، آموزش روخوانی قرآن، تفسیر و تدبر در قرآن و صحت نماز است. هدف این طرح که از سال 1400 و با مشارکت اعتاب مقدسه و بقاع متبرکه ایران آغاز به کار کرد، گسترش فرهنگ قرآن‌خوانی، آموزش روخوانی قرآن و صحیح‌خوانی نماز و تدبر در قرآن برای مخاطبان ۸ سال به بالا در سراسر کشور بوده است. 
میریان درباره «من قرآن را دوست دارم» در سال جاری این‌طور توضیح می‌دهد: 2 هزار و 73 نفر قرآن‌آموز از ابتدای امسال در این طرح شرکت کرده‌اند که 213 نفر آن‌ها در حوزه بین‌الملل و مربوط به 7 کشور جهان بوده‌اند. 128 کلاس در این رابطه تشکیل شده و 1398 گواهی‌نامه برای این طرح ملی صادر شده است.
طبق گفته‌های مدیر مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی، 108 استاد پشتیبان این طرح هستند که برای دو رده سنی 8 تا 15 سال و 15 سال به بالا طی مدت 4 و 5 ماه برنامه‌ریزی شده است.
 

وقتی شمیم خوش تلاوت رضوی می‌پیچد

یکی دیگر از طرح‌های موفق قرآنی که به همت مرکز قرآن کریم برگزار و در نیمه اول امسال با استقبال گسترده روبرو شد طرح شمیم تلاوت رضوی بود. مقیمی درباره آن می‌گوید: شمیم تلاوت رضوی برای دوره‌های روان‌خوانی قرآن، تجوید مقدماتی و تکمیلی، آشنایی با مفاهیم قرآن، آموزش ترتیل سطح 1 تا 4 ویژه گروه سنی 15 سال به بالا برگزار شد.
وی ادامه می‌دهد: در این طرح 17 استاد در 32 کلاس حضوری و 4 کلاس مجازی(که شرکت در آن از طریق پیام‌رسان نسیم رضوان امکان‌پذیر بود) به 770 شرکت‌کننده خانم، تعالیم قرآنی دادند و در انتها، برای 293 نفر از آنان گواهی معتبر صادر شد. این طرح قرآنی تابستان هفته‌ای سه روز در 30 مسجد مشهد برگزار شد و مورد استقبال قرار گرفت. مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی در کنار این کلاس‌ها، کارگاه‌ها و نشست‌های تفسیر و حدیث، تدبر در سیره معصومین، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، کارگاه‌های سبک زندگی و تربیت کودک نیز ویژه بانوان برگزار کرد.
گفتنی است ثبت‌نام این طرح برای نیم‌سال دوم نیز در مهر ماه صورت گرفته که شامل ارائه آموزش‌های روخوانی و روان‌خوانی، تجوید مقدماتی و تکمیلی، تدبر در قرآن کریم(جزء ۳۰) و آموزش ترتیل(نغمات و الحان) ویژه افراد ۸ تا ۱۵ سال و مفاهیم و تفسیر ویژه گروه سنی بالای ۱۵ سال برای آقایان و خانم‌ها است.
 

چگونه تقسیر قرآن کریم را بیاموزیم؟

کلام خداوند در کتاب آسمانی‌اش قرآن، شیرین است و چه زیباست که با درک تفسیر قرآن، بهتر به عمق و رموز این کتاب مقدس پی ببریم. مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی با برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی مهارت بیان تفسیر قرآن کریم، در انجام این امر مهم، گام بلندی برداشته است. به گفته میریان، از ابتدای امسال 5 استاد در این طرح شرکت داشته‌اند که با تشکیل 4 کلاس حضوری برای 89 بانوی علاقه‌مند بالای 15 سال، قرآن را تفسیر کردند و در نهایت برای 51 نفر از آن‌ها گواهی‌نامه معتبر صادر شد. این کلاس‌ها در موسسه افق نور و با همکاری ستاد تفسیر قم و حوزه علمیه خراسان رضوی برگزار شده است.
 

طرح ملی تحفیظ رضوی فعالتی ارزشمند و اثرگذار  

همچنین طرح ملی تحفیظ رضوی که به علت اهمیت حفظ آیه‌های آسمانی قرآن برای هر مسلمان، از سال 1399 آغاز به کار کرد، از ابتدای امسال نیز با کوشش مرکز قرآن آستان قدس، برگزار شد و دستاوردهای ارزنده‌ای داشت. مقیمی در این رابطه می‌گوید: این طرح در نیمه اول امسال با 90 استاد برای 650 قرآن‌آموز برگزار شد که شامل 102 کلاس حضوری، 21 کلاس غیرحضوری برای علاقه‌مندان سنی 8 سال به بالا بود.
وی بیان می‌کند: همچنین دوره‌ تربیت مربی طرح ملی تحفیظ رضوی را در دستور کار داشتیم که طی آن، 11 متقاضی شامل 9 خانم و 2 آقا در آن مشارکت داشته‌اند. گفتنی است محل برگزاری این طرح در مشهد مقدس، 100 شعبه شامل مساجد و حرم مطهر امام هشتم(ع) بوده است.
 

دوره آموزشی شباب‌الرضا

از دغدغه‌های مهم متصدیان مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی، شناسایی و کشف و پرورش استعدادهای قرآنی در بین کودکان و نوجوانان است. طرح «شباب‌الرضا» به همین منظور و با اهدافی مانند کشف و شناسایی نوجوانان مستعد قرآنی، ارتقای سطح علمی و عملی و همچنین رشد و شکوفایی قرآن آموزان نوجوان، بهره‌گیری از روش‌های نوین آموزش قرآن کریم، آموزش کامل رشته‌های صوت، لحن، قرائت، حفظ، وقف و ابتدا و مفاهیم و آموزش اجرای تلاوت‌های اثرگذار و معناگرا به مرحله اجرا در آمده است تا در سه سطح مقدماتی، پیشرفته و عالی، دختران بین 10 تا 15 سال و پسران بین 8 تا 15 سال را آموزش دهد. 
میریان در این رابطه تأکید می‌کند: این دوره در شش ماهه اول سال جاری طی مراحل صوت و لحن تقلیدی در چهار سبک اساتید عبدالباسط، مصطفی اسماعیل، منشاوی و شحات‌ انور برای 267 قرآن‌آموز برگزار شد که شامل 18 کلاس حضوری و 14 کلاس مجازی بود. 32 استاد در 7 شعبه به این قرآن‌آموزان تعالیم مورد نیاز را ارایه دادند و گواهی معتبر برای افراد پذیرفته شده صادر شد.
دست‌اندرکاران مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی که از سال‌ها قبل در جوار حرم مطهر امام مهربان تأسیس شده، همواره در حوزه ترویج و تعلیم علوم قرآنی دغدغه‌مند بوده‌اند و این نیاز جامعه را مستلزم آموزش‌های پایه‌ای از دوران طفولیت می‌دانند. بنابراین حضور پررنگ برنامه‌ها و طرح‌هایی ویژه خردسالان تا کودکان و نوجوانان، در سرفصل‌های آموزشی این مجموعه، بی‌دلیل نیست. از جمله طرح مهدالرضا(ع) که از مهر امسال، بار دیگر تعداد زیادی قرآن‌آموز را در سراسر کشور تحت پوشش قرار داده است. این در حالی است که اکنون جامعه برای استحکام خود تشنه تعالیم ناب قرآن است و این امر مهم میسر نمی شود مگر با فراگیری علوم قرآنی و گسترش آن در کشور که در حال حاضر آستان قدس رضوی در این راستا گام برمی دارد.