7 کلید طلایی برای جامعه متحد از منظر امام رضا(ع)

دکتر علی جان سکندری، نویسنده، پژوهشگر و عضو هیأت علمی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی با بیان این‌که کتاب منشور برادری، تفسیری از روایت منسوب به امام رضا (ع) است که به عبدالعظیم حسنی فرموده‌اند، اظهار کرد: این حدیث، دررابطه‌با اصول اجتماعی است که در جامعه ما هم کاربرد اجتماعی دارد و اصول زیست اجتماعی را به ما می‌آموزد. قاعدتاً در آن دوران نیز در بین مردم، اختلاف‌نظر و دیدگاه وجود داشته و امام برای دعوت مردم به برادری و همدلی، نکاتی را در این حدیث مطرح کردند که راهکاری برای دعوت مردم به برادری و همدلی بود.
به گزارش آستان نیوز، پژوهشگر و عضو هیأت علمی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی افزود: چند سال قبل، من این حدیث را به عنوان پوستر چاپ کردم و آنجا بود که به نکات خیلی زیبایی از آن پی بردم و تصمیم گرفتم که آن را شرح، تفسیر و تبیین کنم. 
چاپ اول این کتاب در حدود ۷ یا ۸ سال قبل منتشر شد و در آن زمان، جامعه ما با شرایطی مواجه شده بود که اختلافات جناح های سیاسی، منجر به درگیری با یکدیگر شده و حتی این اختلافات به درون خانواده ها نیز سرایت کرد. 
در چنین شرایطی تصمیم گرفتم تا با کار بر روی این حدیث از امام رضا(ع)، به افراد جامعه یادآور شویم که مسلمان و از پیروان امام رضا(ع) و شیعیان آل محمد(ص) هستیم و دلیل این اختلافات،ورود شیطان به وجود انسان است. 
این پژوهشگر به محورهایی که در کتاب به آن پرداخته اشاره کرد و گفت: امامان ما در سخنان و احادیث خود، کلیدواژه‌هایی ارائه می‌دهند که افراد را به تأمل و اندیشه  واداشته و این‌گونه موضوع را برای پیروان و مریدان خود تبیین می‌کردند.
 

سلام نخستین کلیدواژه برای وحدت اجتماعی

دکتر سکندری با بیان این که در این کتاب، 7 محور در قالب کلیدواژه‌های مهم مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند، اظهار کرد: اولین محور سلام‌گفتن است و صداقت و راست‌گویی مورد دیگری است که در کتاب به آن پرداخته شده است، صداقت موضوع مهمی است باید در جوامع اسلامی برقرار باشد. 
عضو هیئت‌علمی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با بیان این که تاکید امام بر راست‌گویی بین مردم و مسئولین است، افزود: صداقت در قرآن، در اشکال مختلفی مانند صداقت در گفتار، در وعده و در عمل‌آورده شده و در روایات زیادی نیز به این مسئله پرداخته شده است.
پژوهشگر گروه انقلاب و تمدن اسلامی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، امانت‌داری را زنجیره مهم اتصال جامعه عنوان و بیان کرد: به فرموده امام هشتم (ع)، مسلمانان باید نسبت به یکدیگر امانت‌دار باشند تا اعتماد بین آنها برقرار شده و باعث ایجاد اتحاد در جامعه شود.  امت با وحدت و امانت‌داری خواهند توانست در برابر هر گونه مخالفت افراد با اندیشه اسلامی و نظام بایستند.
وی با اشاره به اهمیت «سکوت»، گفت: امام رضا (ع) می‌فرمایند: در برابر اندیشه‌های باطل و زمانی که در برابر افراد لجوج و خاص قرار گرفتیم، بهتر است سکوت کرده  و از بحث‌های بیهوده و بی‌ثمر بپرهیزیم. چون تنها سبب ضایع شدن انسان می‌شود.
 

پرهیز از ستیزه‌جویی و سفسطه

پرهیز از ستیزه‌جویی و سفسطه کلیدواژه دیگری است که سکندری در کتاب منشور برادری به آن پرداخته است. او درباره اهمیت این ویژگی اخلاقی اظهار کرد: یکی از آفاتی که متأسفانه جامعه ما را گرفتار خودکرده درگیری‌هایی است که بین مدیران سطوح بالا و میانی و حتی در بین مردم به وجود آمده و موجب ستیزه با یکدیگر شده و همه برای خوب جلوه‌دادن خودمان به سفسطه و تظاهر به امر درست، روی آورده‌ایم. 
یکی از توصیه‌های امام این است که جامعه اسلامی نباید ستیزه‌جو باشد، بلکه باید با یکدیگر همدل و همراه باشند و از سفسطه پرهیز کنند، این همان چیزی است که ما باید در جامعه رعایت کنیم.
وی افزود: محور ششم، مراوده و اتحاد بین جامعه اسلامی و هفتمین کلیدواژه نیز بعد اخلاقی فرجام است. باتوجه‌به حدیث امام، کتاب را با این محورها به پایان رساندیم.
نویسنده کتاب منشور برادری با بیان این که یکی از القاب امام رضا (ع)، عالم آل محمد (ص) است، گفت: امام هشتم در زمان خود به‌عنوان یک دانشمند جهانی مطرح بودند، ما برای معرفی ایشان به جهان امروز کوتاهی کرده‌ایم، زیرا  اکثر روایاتی که از امام رضا (ع) یا از دیگر امامان، اخذ شده می‌تواند به‌عنوان رفرنس و منبع تحقیقات روان‌شناسی و جامعه‌شناسی مورداستفاده قرار گیرد.
 

جهان امروز و روایات اهل‌بیت (ع)

وی با تأکید براین که باید روایات اهل‌بیت (ع)، را مبتنی بر علوم و نیازهای علمی روز به دنیا معرفی کنیم، اظهار کرد: شخصیت امام رضا (ع) تنها در زمینه‌های کرامت و صفا و زیارت مطرح نیست؛ بلکه بایستی ایشان به‌عنوان دانشمند به دنیا معرفی شوند، اگر تحقیقی در بعد روان‌شناسی وجامعه‌شناسی انجام دهیم، علوم اجتماعی داخلی یا خارجی را رفرنس قرار می‌دهیم؛ ولی برای اینکه آنها نیز از سخنان عزیزان و بزرگواران ما به‌عنوان رفرنس تحقیقاتی خود استفاده کنند، کاری انجام نداده‌ایم.
وی افزود: جامعه ما در حال حاضر رویکرد عقلانی دارد به همین جهت، می‌بایست امامان و اهل بیت(ع)، از منظر عقلانیت معرفی شوند. در چنین زمانی اگر تنها به خواندن روایات یا حتی قران اکتفا کنیم، چندان مورد توجه افراد جامعه قرار نمی‌گیرد، در صورتی که باید از بعد عقلانی ائمه(ع)، جایگاه خرد و خردورزی و عقلانیت را تعریف کنیم و اینکه اسلام و ائمه (ع)چه رویکردی دارند. 
حتی روایت های مختلفی از پیامبر(ص)، امام رضا(ع) یا امام صادق(ع) وجود دارد با این مفهوم که خداوند متعال دو حجت برای انسان فرستاده، یک حجت ظاهری که پیامبران هستند و یک حجت باطنی که عقل انسان است. پس شایسته تر است که عقل را به عنوان یک حجت و دلیل برای جوانان جامعه خود معرفی کنیم و به صورت عقلانی با جامعه ارتباط برقرار کنیم. 
سکندری تأکید کرد: خیلی از جوانان ما از محافل و روضه ها فرار می کنند چون بیشتر از صحبت در رابطه با روایات عقلانی به خواب و خیال می پردازند،این در حالی است که در حال حاضر، تقریبا اکثر افراد از موبایل و اینترنت استفاده می کنند وما از همین ظرفیت باید برای معرفی سخن اهل بیت (ع) استفاده کنیم.
دکتر سکندری در خاتمه گفت: توصیه می‌کنم اهالی رسانه، به معرفی سیره رضوی و دین به‌عنوان یک دین عقلانی و نه موروثی و بر اساس تفکرات خاص، اهتمام ورزند.