متخصص قلب و عروق و فوقتخصص آنژیوپلاستی بیمارستان فوقتخصصی رضوی، گفت: واریس اگرچه بیماری کمخطری است، اما میتواند پیشرفت کرده و به بیماری پرخطری تبدیل شود،بنابراین، درمان آن در صورت پیشرفت، ضروری است.
در صورت پیشرفت بیماری کمخطر واریس، درمان آن ضروری است
دکتر محمد وجدان پرست در گفتوگو با خبرنگار آستان نیوز به معرفی بیماری واریس، نشانههای آن و راههای تشخیص و درمان واریس پرداخت و اظهار کرد: برخی افراد، واریس را بهعنوان تنگی و گرفتگی عروق در نظر میگیرند درحالیکه دقیقاً برعکس است، واریس بیماری مرتبط با سیستم گردش خون سیاهرگی(وریدی) است.
وی ادامه داد: در واقع، واریس به دلیل تخریب دریچههای لانهکبوتری در درون سیاهرگها، ایجاد میشود، به عبارتی، به دلیل تخریب این دریچهها، خون در داخل سیستم سیاهرگی باقی میماند و رگها، بهتدریج بزرگ و گشاد میشوند.
عوامل بروز واریس
دکتر وجدان پرست گفت: اگرچه وراثت، مهمترین عامل بروز واریس است، اما عوامل محیطی نیز در بروز آن نقش دارند. از جمله این عوامل محیطی مرتبط با سبک زندگی میتوان به ایستادن و نشستن طولانیمدت فرد، وزن بالا و انجام ورزشهای سنگین بهویژه ورزشهایی که با پا صورت میگیرد و فشار زیادی به پاها وارد میکند، اشاره کرد.
وی افزود: همچنین رژیم غذایی فرد همچون مصرف مواد غذایی حاوی چربی یا نمک زیاد میتواند موجب بروز یا تشدید واریس شود. در این میان، از نظر جنسیتی، به طور معمول ابتلا به واریس در خانمها به دلیل ترشح هورمونهای زنانه، شایعتر است.
فوقتخصص آنژیوپلاستی بیمارستان رضوی تصریح کرد: اگرچه انتظار میرود، از میانسالی به بعد، ابتلا به واریس در افراد مشاهده شود، اما این تصور که ابتلا به واریس فقط مختص افراد با سن بالا یا خانمها است، اشتباه است.
گاهی نیز فرد بدون عامل ارثی و عوامل محیطی مذکور، مبتلا به واریس میشود که در این حالت، ابتلا به این بیماری، دلیل مشخصی ندارد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، واریس بیماری مستقلی است و بروز آن به معنای ابتلا به بیماریهای فشارخون، گرفتگی عروق قلب و نارسایی قلب، نیست.
علائم واریس
دکتر وجدان پرست، بیان کرد: در برخی افراد، واریس بهصورت عروق بسیار ریز عنکبوتی و خطوط قرمزرنگ یا گاهی خطوط آبی و سبز کمرنگ در پاها مشاهده میشود که در این حالت، واریس فقط جنبه زیبایی دارد.
وی ادامه داد: اما باید نسبت به علائم بالینی بیماری واریس آگاه باشیم، چراکه این بیماری میتواند ایجاد درد پا و خستگی در فرد کند، بهویژه در افرادی که پس از یک روز کاری و ایستادن زیاد، شبها احساس خستگی و سنگینی در پا دارند بهطوریکه گویی وزنهای بهپای آنان، آویزان است.
فوقتخصص آنژیوپلاستی بیمارستان رضوی افزود: همچنین 30 تا 50 درصد افرادی که در حین خواب شبانه، دچار سندرم پای بیقرار شده و مجبور هستند مدام پای خود را حرکت دهند تا پا آرام گیرد، مبتلا به بیماری واریس هستند.
دکتر وجدان پرست گفت: پیشرفت بیماری واریس میتواند به ورم پا و تغییر رنگ خاکستری تا سیاهرنگ بهویژه در مچ پا منجر شود. این تغییر رنگ همراه با خارش پا، خطرناک است، چون میتواند زمینهای برای ایجاد زخم در آن ناحیه پا فراهم کند.
وی ضمن اشاره به زخمهای واریسی، اضافه کرد: همچنین در افرادی که رگهای بسیار درشتی دارند، بیماری واریس میتواند به ایجاد لخته در آن رگها منتهی شود.
البته به طور معمول این نوع لخته منجر به آمبولی ریه نمیشود، مگر اینکه لخته وسعت بسیار یافته و با عروق مرکزی ارتباط پیدا کند، درمجموع، بروز لخته، درمان بیماری را سختتر میکند.
از تشخیص تا روشهای درمانی
فوقتخصص آنژیوپلاستی بیمارستان رضوی اظهار کرد: در صورت ابتلا به واریس، ابتدا بیمار باید توسط پزشک معاینه و شرححالش گرفته شود،در این معاینه اولیه، وسعت بیماری واریس، تخمین زده میشود.
وی ادامه داد: در کنار این معاینه بالینی، از روشهای تشخیصی همچون انجام پلتیسموگرافی در مطب پزشکان برای بررسی عملکرد سیستم وریدی، استفاده میشود. در این میان، سونوگرافی داپلر، روش تشخیصی اصلی این بیماری است که از طریق آن میتوان به واریس عروق مرکزی بدن، پی برد.
دکتر وجدان پرست بیان کرد: برای درمان واریسهای سطحی که نقش زیبایی دارند، از روش اسک لر و تراپی استفاده میشود. در این روش، دارویی به داخل این عروق تزریق شده که موجب واکنش در رگها شده و در نتیجه، آن رگها رویهم خوابیده و بهتدریج،واریس از بین میرود.
وی با اشاره به اینکه سه روش درمانی اصلی برای درمان واریسهای پیشرفته وجود دارد، گفت: این روشها به دودسته؛ جراحی و غیرجراحی تقسیم میشود. روشهای غیرجراحی شامل روشهای حرارتی(لیزر و رادیو فر کوئن سی) و روش غیرحرارتی،(شامل روش وناسیل یا چسب واریس) میشود.
فوقتخصص آنژیوپلاستی بیمارستان رضوی افزود: البته اسکلر و تراپی در درمان واریسهای عمقی و پیشرفته نیز نقش دارد و فقط غلظت داروهای آن با درمان واریسهای سطحی تفاوت دارد. همچنین از روشهای رادیو فر کوئن سی (آر. اف) و لیزرهای سطحی در کنار اسکلر و تراپی استفاده میشود.
دکتر وجدان پرست از تکنیک وناسیل یا چسب واریس نیز بهعنوان روش جدید و آسانی نام برد که چند سالی است در دنیا رایج شده و بهتازگی در ایران نیز، برای درمان واریس مورداستفاده قرار میگیرد.
وی تصریح کرد: بیتردید، نوع درمان بیمار باتوجهبه وسعت واریس در بیمار، آناتومی و موقعیت رگ مربوطه در پا و همچنین نظر بیمار، توسط پزشک تعیین میشود. به طور مثال، اگر قطر رگ بیمار، بیش از 18- 20 میلی متر باشد، وی باید تحت عمل جراحی قرار گیرد.
مزایای پوشیدن جوراب واریس
فوقتخصص آنژیوپلاستی بیمارستان رضوی گفت: دراینبین، جوراب واریس، نقش محافظتی بهویژه در مرحله سطحی بیماری دارد و با کاهش فشار از قسمت مچ پا به سمت بالا، نقش پمپاژ خون را بازی میکند و خون را از پایین به بالای پا هدایت کرده و نمیگذارد این خون سیاهرگی در پا باقی بماند، این اقدام به کاهش پیشرفت واریس کمک میکند.
وی درباره زالودرمانی نیز، بیان کرد: در این نوع درمان، زالو خون موجود در سیستم رگها را میکشد و بهصورت موقت این رگها رویهم میخوابد؛ بنابراین، رگ را درمان نمیکند و فقط اثر موقتی دارد.
از طرف دیگر، اگر مرکزی که زالودرمانی را انجام میدهد، مطمئن نباشد و زالو آلوده باشد، میتواند موجب عفونت در پا شود.
دکتر وجدان پرست درباره واریس بارداری نیز گفت: خانمها در دوران بارداری ممکن است به واریس یا تشدید بروز آن مبتلا شوند، حتی واریسهای طنابی در پاهای آنان بروز پیدا کند.
فوقتخصص آنژیوپلاستی بیمارستان رضوی، افزود: این گروه از بیماران در زمان بروز واریس، به جز پوشیدن جوراب واریس، اقدامات درمانی دیگری نباید انجام دهند، همچنین آنان سعی کنند در طول روز و بین مواقع ایستادن طولانیمدت، چند باری دراز کشیده و پاهای خود را،بالا بگیرند.
وی تصریح کرد: واریس 50 درصد بانوانی که در دوران بارداری به این بیماری مبتلا میشوند، پس از زایمان و شیردهی از بین میرود. ازاینرو، مادران باید اجازه دهند تا این دوران بگذرد و سپس توسط پزشک مورد بررسی قرار گرفته و در صورت نیاز، درمان شوند.
راههای پیشگیرانه
دکتر وجدان پرست گفت: اگر به حرفهای اشتغال دارید که مجبور هستید زیاد نشسته یا بایستید، باید جورابهای واریس کوتاه زیر زانو، در محل کار بپوشید. اگر به هر دلیلی این امکان را ندارید، از حرکات خموراست کردن مچ پا استفاده کنید تا با تقویت عضلات پشت زانو، خون در پا باقی نماند.
وی افزود: استفاده از رژیمهای غذایی حاوی فیبر و فلاونوئید(میوههای نارنجی و قرمزرنگ) نیز در پیشگیری واریس مؤثر است، البته به افراد با وزن بالا، توصیه جدی میشود، وزن خود را کاهش دهند.
فوقتخصص آنژیوپلاستی بیمارستان رضوی در پایان،با بیان اینکه انجام بعضی از ورزشها همچون پیادهروی، دوچرخهسواری و ورزشهای هوازی نیز برای پیشگیری از بیماری واریس مفید است، خاطرنشان کرد: شکی نیست که اصلاح سبک زندگی، مهمترین اصل در پیشگیری از ابتلا به هر بیماری است.