وقف یکی سنتهای حسنه اسلامی است که از پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) برای ما به یادگار مانده و از دیرباز واقفانی تمام یا بخشی از اموال خود را وقف ترویج فرهنگ اسلامی کردهاند. در این میان حرم امامان معصوم(ع) و بقاع متبرکه امامزادگان، به عنوان کانونهای نور و معنویت، سهم مهمی از موقوفات مردم را به خود اختصاص دادهاند.
وقف؛ سنتی نیکو با قدمتی 700 ساله در آستان حسین بن موسی الکاظم(ع)
آستان مبارک حسین بن موسی الکاظم(ع)، برادر گرامی امام هشتم(ع)، یکی از بقاع متبرکه وابسته به آستان قدس رضوی است که به برکت وجود این امامزاده عظیم الشان دارای 27 رقبه موقوفه است. این موقوفات بیشتر در شهرهای بشرویه، طبس و حومه آن قرار دارند. مزرعه حسینآباد، روستاهای جمز، دیهشک، دره بید، ملوند، مزرعه سیشک، خروسان علیا و سفلی، میاه و اراضی متعلقه در شهر طبس از جمله این موقوفات به شمار میآیند. درآمد حاصل از این موقوفات براساس نیات واقفان برای نگهداری باغات اطراف آستان، روشنایی، غذای خدام، فرش، پرده و ضریح حرم مطهر حضرت حسینبن موسیالکاظم(ع)، اطعام فقرا و برگزاری مراسم ولادت و شهادت ائمه اطهار(ع) هزینه میشود.
قدیمیترین موقوفه میقاتالرضا(ع)
قدیمیترین موقوفه میقاتالرضا(ع) مربوط به سال 724 هجری قمری یعنی قرن هشتم هجری است که مقدار 7 فنجان آب و 2 باغچه از روستای «خروان سفلی» پلاک 28 توسط «میرسید عبدالحق گورسرخی» وقف شده و جهت تامین غذای خدام حرم مطهر حسینبن موسی الکاظم(ع) استفاده میشود.
موقوفه «عمادالملکی» نیز در سال1301 هجری وقف این آستان مبارک شده و میزان وقف آن مبلغ 8 تومان است که برحسب نیات واقف، برای رونق، تعمیر و اصلاح حرم مطهر حضرت حسینبن موسی الکاظم(ع) صرف میشود.
موقوفهای از جنس نور
مزرعه جمز در چهار کیلومتری طبس، یکی از موقوفات میقاتالرضا(ع) است که واقفی به نام «امیراسماعیل گیلکی» در سال 726 هجری قمری آن را برای تامین روشنایی آستان حضرت حسینبن موسی الکاظم(ع) وقف کرده است که عواید حاصل از این موقوفه در زمینه نورپردازی و روشنایی این آستان مبارک، خدمات موثری انجام داده است.
مزرعه حسینآباد در طبس با قدمت 650 ساله و مساحت 389 هکتار یکی از موقوفات میقاتالرضا(ع) است که با هدف نگهداری باغات اطراف آستان حضرت حسینبن موسی الکاظم(ع) و توسعه فضای سبز، توسط واقفی خیراندیش، به نام «امیرحسینخان عضدالدوله» وقف شده است. از عواید این موقوفه نیز بر حسب نیت واقف، مجموعههای باغ رضوان شماره 1 و 2 به مساحت بیش از 6 هکتار در سالهای 1381 و 1386 احداث و 700 درخت خرما، 600 اصله درخت نارنج، 2500 اصله درخت زیتون، 200 اصله درختان غیر مثمر و انواع گل کشت شده است.
در حال حاضر مجموعههای باغ رضوان با روشنایی و نورپردازی زیبا، ایجاد فضای سبز، واحدهای تجاری، سکوهای اقامتی، فضای سبز، جایگاه ظرفشویی، سکوهای برداشت آب، آبنماهای شکیل، سرویسهای بهداشتی و گرمابه و پارک بازی در ضلع جنوب غربی آستانه مبارک همه روزه به صورت رایگان پذیرای زائران است.
رضوانشهر نیز بخشی از اراضی مزرعه حسینآباد است که از سوی میقاتالرضا(ع) به عنوان اراضی مسکونی، تجاری و صنعتی به افراد فاقد مسکن واگذار شده و مجهز به امکانات شهری از قبیل فضاهای آموزشی، مذهبی، فرهنگی، تجاری و فضای سبز است. این اراضی در ضلع شمال شرقی میدان حرم حضرت حسینبن موسی الکاظم(ع) قرار گرفته است.
ترویج فرهنگ وقف در قالب برنامههای متنوع
به منظور حفظ و احیای اراضی موقوفه و ترویج این فرهنگ حسنه از سوی آستان حضرت حسینبن موسیالکاظم(ع) اقداماتی موثر صورت گرفته است؛ برگزاری کنگره ملی امامزادگان در طبس، اجرای همایشهای مختلف، چاپ بروشورها، نشریات و تبلیغات در رسانهها با موضوع وقف و ترویج فرهنگ وقف، از جمله فعالیتهای این آستان مبارک در حوزه وقف است.
ایجاد ایستگاه مشاوره وقف یکی دیگر از اقدامات آستان حسین بن موسی الکاظم(ع) در دهه وقف است که همه ساله با هدف آشنایی عموم مردم با اهمیت و جایگاه وقف در اسلام، شرایط وقف، جذب واقفان جدید و پاسخگویی به سوالات زائران و مجاوران در این مجموعه انجام میشود.
اطلاعرسانی از طریق تبلیغات محیطی، نشر و ترویج احادیث و روایات ائمه اطهار(ع)، سخنان امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب درباره جایگاه وقف با استفاده از بنر و استند چاپ شده در سطح شهر طبس و حرم مطهر حضرت حسینبن موسی الکاظم(ع) از دیگر برنامههایی است که در حوزه ترویج این سنت حسنه صورت میگیرد.
برگزاری مراسم سخنرانی با موضوعات «وقف و بقاع متبرکه و زیارت»، «وقف و محرومیتزدایی»، «اهمیت و جایگاه وقف در اسلام» و «نقش وقف در تحقق اهداف اقتصاد اسلامی» توسط کارشناسان برجسته دینی، در شهرستان طبس و روستاهای موقوفه آن، از دیگر برنامههایی این آستان مقدس در حوزه وقف است.