به گزارش آستان نیوز، عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان، در این نشست که در محل تالار شیخ بهایی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، برگزار شد، به بررسی «اوضاع اقتصادی نجف تا سده هشتم هجری» پرداخت و گفت: حوزه علمیه نجف اشرف از قرن 5 هجری ارتباط مستمری با تشیع جهان اسلام داشته و بسیاری از علما و اندیشمندان حوزه نجف ایرانی بودند و پیوند بین علمای شیعه با این حوزه، همواره متصل بوده است.
دکتر اصغر منتظرالقائم، ادامه داد: حوزه علمیه نجف  اشرف از زمان احداث مرقد پاک امیرالمؤمنین(ع) به وجود آمد و از زمان حضور امام سجاد(ع) و زیارت مرقد امام علی(ع)،حضور شیعیان در این مرکز افزایش یافت. 
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان اینکه مرقد ائمه اطهار(ع) برای نشر معارف اهل‌بیت(ع) ساخته شده است، خاطرنشان کرد: در سال 235 هجری متوکل عباسی دستور تخریب مرقد امام علی(ع) را صادر کرد و جز سنگ، چیزی از این مرقد باقی نماند، تا اینکه کمی بعدتر، مسجد حرم بازسازی شد.
وی همچنین به اوضاع اقتصادی نجف اشاره کرد و افزود: تاریخ اقتصادی نجف به‌پیش از اسلام بر می‌گردد. 
در منطقه‌ای با عنوان حیره، کالاهای موردنیاز مردم خریدوفروش می‌شد و هم زمان با احداث قناتی در سال 250 هجری، مزارع و بناهایی بسیاری احداث شد و این منطقه از رشد و شکوفایی اقتصادی خوبی، برخوردار شد. 
 منتظرالقائم،، اضافه کرد: صنایعی همچون گلابگیری، فرش‌بافی، اسلحه‌سازی، سنگ‌تراشی، آجرپزی، معماری، مهندسی، کشتیرانی و... در این منطقه رونق داشت و صادرات و واردات کالاهایی همچون میوه، پارچه،پوشاک، زعفران، قالیچه و...انجام می‌شد.
وی ادامه داد: بازار نجف به دلیل مجاورت با جزیره از دوران آل بویه بازار پر رونقی بود و حجاج ایرانی و عراقی از این مکان به سمت مکه،رفت‌وآمد می‌کردند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان، خاطرنشان کرد: شهر نجف یک اقتصاد خودگردان و وابسته به زیارت و توریسم زیارت بوده و رونق اقتصادی این شهر به دلیل ثبات سیاسی، زیارت، موقوفات و... است.
 

اهمیت خاطره‌نگاری در روابط فرهنگی ایران و عتبات‌عالیات

مدیر مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی نیز در این نشست، به «اهمیت خاطره نگاری در روابط فرهنگی ایران و عتبات‌عالیات» و بررسی موردی خاطرات آقا نجفی قوچانی در «سیاحت شرق» پرداخت. دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی، عنوان کرد: سید محمدحسن حسینی قوچانی معروف به آقا نجفی قوچانی فقیه و عالِم دینی در سال 1295 قمری در قوچان به دنیا آمد.
 آقا نجفی تحصیلات مقدماتی خود را در فاروج، قوچان و مشهد طی کرد ، سپس از راه یزد عازم اصفهان شد و در آنجا به تحصیل فقه، اصول و کلام و فلسفه پرداخت و سپس عازم نجف شد و در آنجا به درجه اجتهاد رسید ،در سال 1338قمری نیز به قوچان بازگشت و در همانجا نیزدرگذشت.
 

مروری بر خاطره‌ نگاری در دوره قاجاریه

وی در ادامه، ضمن مروری بر خاطره ‌نگاری در دوره قاجاریه گفت: خاطره‌نویسی، سنتی دیرینه در میان ایرانیان است و سابقه آن به قبل از اسلام  می‌رسد. «خاطره‌ نگاری مذهبی»، «خاطره ‌نگاری قاجاریه» و «خاطرات آقا نجفی» که سبک جدیدی از تلفیق خاطره‌نگاری مذهبی باتجربه نگاری اجتماعی است، از انواع خاطره‌نگاری است.
 

سبک‌شناسی کتاب سیاحت شرق

وی گفت: در سبک‌شناسی ‌نگارشی، انواع‌ خاطرات‌ به ‌لحاظ‌ زمان‌نگارش، روزنوشت،‌دیرنوشت و دیگر نوشت،‌ تقسیم می‌شود و کتاب خاطرات آقا نجفی ‌به ‌لحاظ‌ دربرگیری ‌محتوای‌ جزئی و ‌کلی‌، تلفیقی از روزنوشت و‌ دیرنوشت‌است و مطالب ‌گاهی ‌از‌ شور ‌نوجوانی ‌و ‌جوانی ‌و ‌گاهی‌ از ‌پختگی ‌فکری،‌ حکایت ‌دارد.
مدیر مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی تصریح کرد: کتاب ‌سیاحت‌ شرق ‌به ‌لحاظ زمان‌نگارش ‌در ‌بهترین ‌موقعیت‌ فکری‌ و اجتماعی ‌نوشته‌ شده ‌است و کمتر خاطره‌نویسی در ‌این‌ شرایط، ‌حاضر‌ به نگارش کتاب است.
وی با بیان اینکه نیمی از محتوای کتاب را خطرات زندگی و نیمی را شرح سفرها تشکیل می‌دهد، افزود: آقا نجفی تصاویر کوتاهی از دوران کودکی و نوجوانی خود را در این اثر ارائه کرده  و کمتر، علاقه‌ای به ارائه مسائل خانوادگی دارد.
به گفته حسن‌آبادی، محتوای اطلاعاتی سیاحت شرق، ترکیبی از داده‌های سیاسی، اجتماعی، مذهبی و اقتصادی است، به‌نحوی‌که این اطلاعات نه آنچنان برجسته است که در متن پررنگ و نه آنچنان کم‌رنگ که یکدیگر محو شود.هرکدام از این اطلاعات به‌تناسب موقعیت متنی در جای خود گذاشته می‌شود و درعین‌حال خواننده را نسبت به افکار آقا نجفی حساس نمی‌کند و با او در طول زندگی همراه می‌شود.
وی به ارزش‌های اطلاعاتی سیاحت شرق اشاره کرد و این اثر را، یکی از بهترین آثار درباره نگاه اجتماعی و فکری حوزه علمیه نسبت به تحولات اواخر دوره قاجاریه، معرفی کرد.
حسن‌آبادی همچنین به تبیین جایگاه سیاحت شرق در میان سایر آثار آقا نجفی پرداخت و خاطرنشان کرد: سیاحت شرق چهارمین کتاب بعد از شرح دعای صباح و عذر بدتر از گناه و حیات الاسلام فی احوال آیة الملک العلّام است و مقایسه محتوایی آثار قبل و بعد از سیاحت شرق نشان می‌دهد که چه به لحاظ سبکی و چه محتوایی، جامع آثار دیگر است.
وی ادامه داد: کتاب سیاحت شرق، ویترینی از افکار،آرا و اعتقادات قلبی آقا نجفی است که با بیانی شیوا و به‌صورت زندگی‌نامه به چاپ رسیده است. 
ماهیت این کتاب بیش از آن که سفرنامه‌نویسی همراه با زندگی‌نامه‌نویسی باشد، متنی اخلاقی و انتقادی است که در ذیل مباحثات و خاطرات زندگی، پنهان شده است.