یادداشت/ رضا خوراکیان مدیر عالی حرم مطهر رضوی/ شناخت جامعه و آحاد مردم نسبت به سیره و منش اهلبیت(ع) به ویژه پیروان امامت و ولایت از جنبههای مختلفی اهمیت دارد. چرا که تلاش برای شناخت بهتر آنان، تلاشی است در جهت صیانت از دین و ایمان. امامانی که هر کدام در عصر و دورانی با مشکلات و سختیهای فراوان، زمام امور را در دست میگرفتند تا بتوانند با تشکیل حکومت اسلامی، آموزههای قرآنی را تبیین و سنت نبوی را به درستی پیاده کنند.
درسی که امام کاظم(ع) به شیعیان داد
اگر چه دشمنان اهل بـیت(ع) به ویـژه حـاکمان غاصب عباسی سعی در پنهان کردن مجاهدتهای طولانی مدت امامان داشتند، اما روزگار آنطور که آنان میخواستند رقم نخورد و تاریخ گویای وقایع بسیاری است.
بدون شک دوران امامت امام موسی بن جعفر(ع) یکی از مهمترین مقاطع زندگی ائمه اطهار(ع) است. در این دوران تنها چیزی که میتوانست مبارزه و حرکت فکری و سیاسی اهلبیت(ع) و یاران آنان را فرصت رشد و ماندگاری ببخشد، تلاش و جهادی بود که آن بزرگوار با توسل بهپروردگار به شیوه تقیه انجام میدادند که اگر این روش را در پیش نمیگرفتند، امامت ایشان ناقص و ناتمام میماند.شخصیتی که در طول ۳۵ سال امامت، دوران سختی را با خلافت سلاطین بنی عباس گذراند و هر کدام ظلم و فشار و رنجی را بر ایشان وارد کرد.
زندگی امام هفتم(ع) یک زندگی شگفت آور و عجیبی است. آنطور که مقام معظم رهبری در کتاب انسان ۲۵۰ ساله مینویسد: زندگی امام موسی کاظم(ع) در سختترین دورانها شروع شد و هیچ دورانی بعد از دوران امامت امام سجاد(ع)، به سختی دوران موسی بن جعفر نبود. اولاً،در زندگی موسیبنجعفر، مطلب برای نزدیکان آن حضرت روشن بود. هیچکس از نزدیکان آن حضرت و خواص اصحاب آن حضرت نبود که نداند موسیبنجعفر برای چه دارد تلاش میکند و خود حضرت موسیبنجعفر در اظهارات و اشارات خود و کارهای مخفیانه(هدایت مخفیانه مردم) که انجام میداد، این را به دیگران نشان میداد. حتی در محل سکونت ایشان، آنطور که راوی میگوید سه چیز موجود بود: یکی لباس خشن، که به تعبیر امروز ما میشود فهمید لباس جنگ، این لباس را موسیبنجعفر آنجا گذاشتند به صورت یک چیز سمبولیک. بعد «سیفٌ معلق» شمشیر آویخته و دیگری «مصحف» و یک قرآن. در اتاق خصوصی حضرت که جز اصحاب خاص آن حضرت کسی به آن اتاق دسترسی ندارد، نشانههای یک آدم جنگیِ مکتبی، مشاهده میشود. شمشیری هست که نشان میدهد هدف، جهاد است. لباس خشنی هست که نشان میدهد وسیله، زندگی رزمی و انقلابی است و قرآنی هست که نشان میدهد هدف، این است که میخواهیم به زندگی قرآن برسیم با این وسائل و این سختیها را هم تحمل کنیم.
امام در دوران خلافت چهار خلیفه بنی عباس یعنی منصور، مهدی، هادی و هارون بارها و بارها تبعید شدند و در برهههای مختلف چندین بار قصد جان ایشان را کردند. بهطوری که هارون 10 بار تلاش کرد تا ایشان را به قتل برساند و در هر بار کرامات و معجزاتی از امام ظاهر شد و او موفق به این کار نمیشد.
زیرا خطر امام برای دستگاه خلافت، به عنوان یک رهبر بزرگ که دارای دانش وسیع، تقوا و عبودیت بود و بی مهابا سخن میگفت و داعیه حاکمیت و خلافت را از هارون طلب میکرد حتی زمانی که در زندان بود، برای دستگاه خلافت بسیار گران تمام میشد و امام آنچنان باصلابت و مقتدرانه مبارزه و روشنگری کرد تا بالاخره هارون تاب نیاورد و ایشان را در سال ۱۸۳ ه.ق مسموم کرد و یکی از تلخترین شهادتها را در طول حیات ائمه اطهار(ع) رقم زد.
هرچند حـاکمان غاصب عباسی سعی در پنهان کردن روزهای سخت زندان امام موسی بن جعفر(ع) داشـتند تا مجاهدت طولانی مدت ایشان در حبسهای طولانی مدت از نگاه مردم زمان و سپس تاریخ پژوهان مغفول بماند؛ اما ناگزیر بخشی از آنها را در ملاقاتهای محرمانه با برخی از کـارگزاران بـیان کردند و تاریخ نمونههایی از آن را به ثبت رسانده است.
تمام ائمه(ع) در صفتهایی مشهور و سرآمد هستند اما وجود مقدس موسی بن جعفر(ع) به دلیل ویژگیهای برجستهای که داشتند عابدترین، سخاوتمندترین و بسیار کریمالنفس در میان مردم عصر خویش بودند و در زمان امامت ایشان در زمینه بخشش هیچکس به پای آن حضرت نمیرسید. ایشان در میان شیعیان و حتی پیروان دیگر مذاهب اسلامی، به «بابالحوائج» شهرت داشتند و این اعتبار به این دلیل بود که هرکس به امام مراجعه میکرد چه از نظر مالی و چه از نظر علمی، معرفتی و سایر مشکلاتی که داشت حاجتش برآورده میشد.
خدا را شاکریم که این آقا باب الحوائج ماست و همه ما به درگاه با کرامت ایشان پناه آوردهایم. ما با تاسی به سیره این امام همام، برای اینکه امروز و فردایمان منور به نور با کرامت ایشان باشد و این تاسی ما را به قله رفیع انسانیت و عبودیت برساند، باید حرف به حرف دستورات ایشان را در زندگی پیاده کنیم و عامل به آن باشیم. در کلاس درس امام کاظم(ع) داشتن تقوا، ایمان، توکل بر خدا، استفاده از عقل و علم به همراه صبر، کلید سالم عبور کردن از دنیاست و این درسی است که امام کاظم(ع) به ما آموخت تا با فهم بهتر، به آن اقدام کنیم.