نمایش قرآن با دست‌خط شریف منسوب به امام رضا(ع) در موزه ملی ملک

به گزارش آستان نیوز، این قرآن کم‌نظیر با دست‌خط شریف منسوب به امام رضا(ع) که به شماره 1586 در موزه قرآن آستان قدس رضوی نگهداری می‌شد، با همکاری سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و اجرای تشریفات حفاظتی و مراقبتی بسیار دقیق، از مشهد به تهران منتقل شده و برای نخستین بار در پایتخت، در معرض دید عموم قرار گرفته است.  

پیشینه تاریخی اثر

بر پشت برگ الحاقی آغاز این نسخه، یادداشتی به قلم شکسته نستعلیق به چشم می‌خورد که سرگذشت پیشین نسخه را شرح داده است. 

این متن نشان می‌دهد، این قرآن پیش از وقف، در منزل علامه سیدعلی نوری در نجف بوده و اندکی پیش از جمادی الثانی 1379قمری (اوایل آذرماه 1338) از سوی محمد مهران، تولیت وقت آستان قدس (1277-1353شمسی)، برای وقف بر حرم امام رضا(ع)، خریداری شده است. 

بر اساس این یادداشت، مراحل انتقال نسخه از نجف به مشهد به واسطه علامه عبدالحسین امینی (1281-1349شمسی) صورت گرفته و انتقال نسخه به کتابخانه را آیت‌الله میلانی، برعهده داشته است.

همچنین به تازگی، بخشی دیگر از این قرآن در میان «اوراق بازیافته» کتابخانه آستان قدس رضوی کشف شد که همراه با برگ‌هایی از یک قرآن دیگر، در یک جلد قرار گرفته است. 

سند انتساب آن به خط امام رضا(ع) نیز، رقمی بر پشت برگ نخست نسخه است که در آن، پس از آیات پایانی سوره نور، چهار سطر، شامل سرسوره و آیات آغازین سوره فرقان، را تراشیده و رقم «علی بن موسی» را،درج کرده‌اند.

مشخصات عمومی نسخه

قرآن 1586 و برگ‌های پراکنده آن، به رقم الحاقی امام رضا(ع)، نمونه‌ای ارزنده از یک قرآن منسوب به سده دوم هجری قمری است که در سده‌های بعد، تکمیل و بازآرایی شده است.

این اثر بسیار نفیس، دارای 27 برگ 16 سطری به خط کوفی است. ابعاد آن نیز 5/16* 24 سانتی‌متر است که در میان قرآن‌های کوفی اولیه، قطعی متوسط، به شمار می‌رود.

در این قرآن به‌دلیل در دست نبودن آغاز و پایان نسخه، از تذهیب صفحات افتتاح و اختتام، اطلاعاتی وجود ندارد، اما نقوش و علائم تذهیب در حال حاضر در دو گروه، قابل بررسی است.

 گروه اول، نقوش و علائم اولیه است که به گمان فراوان در زمان کتابت و تدوین نسخه درج شده و گروه دوم، نقوش افزوده متأخر است.

همچنین شواهد گواهی می‌دهد، این قرآن متعلق به مرکز قرآن‌نگاری فعالی بوده که شمار زیادی از آثارش، به جا مانده است.

قرآن‌های منسوب به ائمه اطهار(ع)، ارزنده‌ترین قرآن‌های خطی موجود در حرم مطهر رضوی به شمار می‌آید. این قرآن‌ها به قلم کوفی کتابت شده‌ و به استثنای چند فقره، مربوط به سده‌های دوم و سوم هجری هستند و از منظر مطالعات قرآنی و نسخه‌شناسی، اهمیت فراوانی دارند. 

گفتنی است، اهل علم و هنر تا 15 خرداد 1404، همه‌روزه به جز روزهای تعطیل، در ساعات 8:30 تا 16:30، می‌توانند از این قرآن نفیس در کتابخانه و موزه ملی ملک، به نشانی تهران، خیابان امام خمینی(ره)، خیابان سی‌تیر، خیابان یارجانی، خیابان ملل متحد (میدان مشق)، دیدن کنند.