یادداشت/ در روزگاری که سفر و فاصله و تنهایی، به پوچی میگراید و ترس ازدستدادن منافع، آدمیان را به انفعال میکشاند، همه میخواهند به مفهومی دست یابند و آن را زیارت کنند.
روایت ایرانِ امام رضا (ع)
نگارش تجربههای متنوع زیارت ایرانیان از امام رضا (ع)، از آن رو اهمیت دارد که این سفر معنوی به هیچ زمان و مکان خاصی محدود نمیشود و بستری برای گفتوگوی سبکهای زندگیِ متفاوت در ایران اسلامی است، زیرا ماجرا، زنده شدن آدمی در مواجهه با حقیقت است؛ با خرده اندیشهای، اندک شهودی و اندک فرصتی برای خلق رستگاریهای نو.
باید گردآوری این تجربههای شخصی و ایرانی را در دستور کار قرارداد تا با برجستهسازی اهمیت نگاههای گوناگون به یک مفهوم، گوش دل را به شنیدن روایتها باز کرد، خوانندگان را باتجربههای دیگران آشنا کرد و گفتوگو حول محوری مشترک را رقم زد.
بیگمان این روایتگری، دشواریهای خود را دارد و در فضای پرالتهاب امروز میتواند حساسیتبرانگیز باشد.
ضرورت دارد تا روایتگران، فارغ از جایگاهشان، با جسارت قلمبهدست گرفته صادقانه از باورها و تردیدها، سنتشکنیها و امیدها، قهرها و پیوندها، بنویسند.
مهمان کردن خوانندگان بر سفره عوالم خصوصی و بازنمایی تجربههایی که گاه از شیفتگی میگویند و گاه از درماندگیِ بیپاسخی، به تجربیات مخاطب میافزاید؛ زیرا این دست از روایتها، آلوده به تصنعِ فضای مجازی یا تکنیکهای پیچیده ادبی نیست، بلکه روایتهایی زلال و انسانی از تجربههای شگرف معنوی است.
از دل این گفتوگو صداهای گوناگون، آوایی تازه متولد میشود که هویتی منحصربهفرد دارد.
این روایتها نه فقط روایت عاشقانِ ریشهدار، بلکه متعلق به جستجوگران سرگردان نیز هست؛ کسانی که عمق دریافتشان از مواجهه با حقیقت، به تجربه زیسته خودشان بازمیگردد.
شخصیتهای این روایتها، صرفاً زائران همیشگی نیستند، بلکه جستجوگران گمنام و رهگذرانِ دردمندند که گرهی در زندگی خود دارند، در بن بستی ماندهاند، یا دردی بر جانشان چنگ انداخته است و روایتشان تنها گزارش معجزات و کرامات نیست، بلکه توصیف رویارویی انسان با حقیقتی عظیم است؛ چنانچه قرآن میفرماید: «و تری اعینهم تفیض من الدمع مما عرفوا من الحق»، و چشمانشان را میبینی که از اشک آکنده میشود، به سبب آن حقیقتی که شناختهاند.
هدف، باید گردآوری روایتهایی متنوع از یک اتفاق و رخداد واحد باشد؛ روایتهایی که اگرچه در ظاهر متکثرند، اما به وحدتی معنوی میرسند و امتزاج طعمها و سلیقههای گوناگون، هویتی نو برای کل اثر خلق میکند و همچون هزاران پیشکشِ دیگر، قطرهای از اقیانوس دلدادگی است که در گذر قرنها ارادت به این آستان، بخشی از جریان پیوسته عشق به امام هشتم، خواهند شد.پرسش اینجاست: درک این حقیقت به چه کسانی نزدیکتر است؟ جستجوگران مردد یا دلدادگان بیقرار؟
مسعود فرزانه، مدیرعامل به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی)
تولیت آستان قدس رضوی
