نسیم کرامت یک برنامه ویژه مناسبتی در دهه کرامت است که با ساختاری خلاق، صمیمی و متناسب با فضای مجازی طراحی شده؛ این برنامه نه صرفاً یک برنامه تلویزیونی معمول، بلکه یک پویش اجتماعی-فرهنگی است با هدف تشویق مردم به انجام کارهای خیر کوچک و بزرگ در مسیر ارادت به امام رضا (ع).
قهرمانانی که نشان دادند عشق به امام رضا(ع)، از هر مدالی ارزشمندتر است
هدف اصلی برنامه «نسیم کرامت»، پرداختن به پویشهایی همچون «ایرانِ امام رضاست» است؛ پویشهایی که در تلاشاند تا فضایی فراگیر در سراسر کشور ایجاد کنند و این باور را در دل مردم زنده نگه دارند که هر فرد، بهنوبه خود، میتواند قدمی هرچند کوچک در مسیر ارادت به امام رضا (ع) بردارد.
از کارهایی ساده که شاید به چشم کسی نیاید، تا اقدامات بزرگ و اثرگذار، همه میتوانند نشانهای از عشق و خدمت باشند. در همین راستا، معلمی برای برنامه «نسیم کرامت» ویدیویی فرستاده و با سادگی و صداقت گفته است: «تنها کاری که از دستم برمیآید این است که هر روز، در آغاز هر کلاس، شعری در وصف امام رضا(ع) بخوانم.»، چنین نمونههایی نشان میدهند که حتی کوچکترین کارها، اگر با نیت خالص انجام شوند، میتوانند بخشی از یک حرکت بزرگ ملی و معنوی، باشند.
در کنار این نمونههای مردمی، برنامه به سراغ چهرههای برجسته نیز رفته است؛ قهرمانان ورزشی و مدالآورانی که مدالهای ارزشمند خود را به امام رضا (ع) تقدیم کردهاند.
این افراد به صورت زنده یا از طریق ارتباط مستقیم به برنامه میپیوندند تا درباره هدف و نیت خود از این اقدام سخن بگویند.
اینکه چرا با وجود تمام سختیها، تلاش و رقابتهای طاقتفرسا برای رسیدن به سکوی قهرمانی، در نهایت، مدال خود را دو دستی تقدیم حرم رضوی کردهاند.
در مجموع، این برنامه میکوشد تا با روایت این تجربههای کوچک و بزرگ، مردم را به مسیر عشقورزی و خدمت به امام رضا (ع) دعوت کند؛ مسیری که در آن، هرکس به اندازه توان خود میتواند سهمی داشته باشد و نقشی ایفا کند.
خلق تجربهای بصری تازه در فضای رسانهای حرم
ایده اولیهی این بخش از برنامه، زمانی شکل گرفت که تیم تولید متوجه شد برخی از اقشار تأثیرگذار جامعه، آنگونه که شایسته است در فضای رسانهای حرم رضوی دیده نشدهاند.
در میان این گروهها، قهرمانان ملی و مدالآورانی قرار داشتند که با وجود موفقیتهای چشم گیر و تقدیم مدالهای خود به امام رضا (ع)، کمتر مورد توجه و انعکاس رسانهای قرار گرفته بودند.
این در حالی ست که اگر چنین اتفاقی در بسیاری از رسانههای دیگر رخ میداد، بیتردید با بزرگنمایی و تمرکز بیشتری، روبهرو میشد.
تیم برنامهساز با احساس این خلأ، تصمیم گرفت تا به این موضوع بپردازد؛ نه فقط برای قدردانی از این قهرمانان، بلکه برای آنکه نشان دهد، حرکت آنها ــ تقدیم مدال به ساحت امام رضا (ع) ــ هم ارزش تبلیغ دارد و هم ظرفیت الگوسازی برای دیگران.
هدف آن بود که جامعه بداند این اقدامات ارزشمند، نه تنها از نگاه حرم، بلکه از دید رسانه نیز ،مهم و قابل ستایشاند.
در ساختار محتوایی این برنامه، شورایی تخصصی شکل گرفته است که تصمیمگیریها و جهتگیریهای اصلی با هم فکری اعضای این شورا انجام میشود.
هدایت و کارگردانی این فرآیند بر عهده کارگردان برنامه است و در کنار او، دو مشاور محتوایی حضور دارند که با تکیه بر تجربه، شناخت مخاطب و تحلیل بازخوردها، به شکل منظم در جلسات هماندیشی شرکت میکنند.
تمام موضوعات مطرحشده در برنامه، دعوت از مهمانان، انتخاب پویشها و روایتهای مردمی، همگی در قالب یک فرآیند شورایی و با در نظر گرفتن سلیقهی مخاطب و اقتضائات فرهنگی جامعه انتخاب میشوند.
این رویکرد گروهی، به برنامه این امکان را میدهد که، هم اصالت محتوایی را حفظ کند و هم با نیازها و ذائقه روز مخاطب، همگام باشد.
یکی از تفاوتهای برجستهای که این برنامه با سایر نمونههای مشابه دارد، در انتخاب سوژه و همچنین طراحی بصری آن نهفته است.
نخست آنکه پرداختن به موضوع قهرمانان ملی و مدالآورانی که افتخار خود را به امام رضا (ع) تقدیم کردهاند، مسیری کمتر پیمودهشده در فضای رسانهای کشور به شمار میرود.
این سوژه خاص و کمتر دیدهشده، موجب شده تا برنامه به لحاظ محتوایی، وجه تمایز روشنی پیدا کند.
دومین وجه تمایز برنامه، مربوط به طراحی استودیو و فضای بصری آن است.
برخلاف بسیاری از برنامههای تلویزیونی که از چینشهای تکراری و مرسوم استفاده میکنند، در این برنامه از ساختاری متفاوت بهره گرفته شده است.
استودیویی خاص، با نمایی منحصربهفرد که در آن حتی از مبلمان رایج برنامههای گفت وگومحور، استفاده نشده است.
این تصمیم آگاهانه، با هدف ایجاد حس تمایز و نوآوری در ذهن مخاطب اتخاذ شده و به خلق فضایی متفاوت و خلاقانه انجامیده است؛ فضایی که در عین سادگی، جلوهای ویژه و منحصر به این برنامه داده است.
ترکیب خلاق فضای مجازی و تلویزیونی
فضای کاری برنامه، بر پایهی صمیمیت، تعامل مستمر و مشارکت واقعی شکل گرفته است.
این روحیه در ساختار محتوایی برنامه نیز بازتاب یافته و بهگونهای طراحی شده که مرزهای معمول میان پشتصحنه و جلوی دوربین را، از میان برداشته است.
در تصاویر و بخشهای مختلف برنامه، عوامل فنی از جمله فیلمبرداران نهتنها در قاب دوربین دیده میشوند، بلکه گاه با مخاطب وارد گفتوگو نیز، میشوند.
این شیوه اجرا که بهنوعی تلفیقی از فضای مجازی و تلویزیونی است، به مخاطب حس حضور در یک گفتوگوی بیواسطه و واقعی را القا میکند.
شکستن تابوهای رایج تلویزیونی، حذف ساختارهای خشک و رسمی، و خلق فضایی حرفهای، بخشی از هویت بصری و محتوایی این برنامه به شمار میرود.
در فرآیند تولید این برنامه، پلتفرم انتشار، نقش تعیینکنندهای ایفا میکند؛ بهویژه آنجا که پای تفاوت میان رسانههای سنتی و پلتفرمهای مجازی به میان میآید.
برخلاف رویکرد معمول در تولید برنامههای تلویزیونی که در آن تولیدکننده میکوشد انتظارات شبکه را برآورده کند، در اینجا شرایط متفاوت است.
در مواجهه با روبیکا، این پلتفرم است که اقتضائات خود را به برنامه تحمیل میکند و تیم تولید، ملزم به انطباق با سلیقه و نیاز مخاطب مجازی است.
بر همین اساس، ساختار و محتوای برنامه برای جلب رضایت کاربران روبیکا طراحی شده است، چراکه مخاطب فضای مجازی، ویژگیها و انتظارات خاص خود را دارد و نمیتوان برای او همان قالب و محتوایی را ارائه داد که برای بیننده تلویزیونی در نظر گرفته میشود.
این تفاوت بنیادی میان دو نوع مخاطب، از مهمترین عوامل تمایز این برنامه نسبت به دیگر تولیدات رسانهای مشابه در حرم به شمار میآید.
ریتم برنامه؛ همپای حوصله مخاطب فضای مجازی
یکی از مزیتهای بنیادین این برنامه در مقایسه با تولیدات تلویزیونی، امکان تعامل زنده و همزمان با مخاطب است.
برخلاف تلویزیون که در لحظه از وضعیت دقیق بازدید و تعامل مخاطبان بیاطلاع است، این برنامه بهدلیل پخش زنده در پلتفرمهایی چون روبیکا و آیگپ، بهطور لحظهای از تعداد بینندگان آگاه است و همین موضوع، امکانی بینظیر برای ارزیابی آنی بازخورد مخاطب، فراهم میآورد.
این ویژگی سبب شده تا، تیم تولید، تصمیمگیریهایی دقیق و دادهمحور در خصوص مدت زمان برنامه اتخاذ کند. بر اساس تجربه، بازدید برنامه پس از بازه ۳۰ تا ۴۰ دقیقهای دچار افت محسوسی میشود.
به همین دلیل، یکی از اصول کلیدی در طراحی و اجرای برنامه، رعایت حد زمانی مشخص و حفظ ریتم مناسب برای نگهداشتن مخاطب درگیر است. این هوشمندی در برخورد با پلتفرم و شناخت رفتار کاربر، یکی از نقاط قوت برنامه و از عوامل اصلی موفقیت آن در فضای مجازی، محسوب میشود.
یکی از جدیترین چالشهایی که تیم تولید با آن روبهروست، کمبود منابع مالی است. این محدودیت، بیش از هر چیز در دعوت و میزبانی حضوری از مهمانان اثرگذار خود را نشان میدهد.
در شرایط کنونی، بسیاری از چهرههای شاخص تنها بهصورت مجازی در برنامه حضور مییابند؛ در حالیکه تجربه نشان داده است که حضور فیزیکی آنان میتواند اثربخشی برنامه را، چندین برابر افزایش دهد.
برای نمونه، حضور مجازی هنرمندی چون مصطفی راغب در برنامه، با تمام ارزش و اهمیتش، قابلمقایسه با تأثیرگذاری حضور فیزیکی او نیست. اگر امکان میزبانی حضوری از چنین مهمانانی فراهم بود، بیتردید هم تعامل مخاطبان چند برابر میشد و هم نفوذ و اثرگذاری محتوای برنامه در سطحی بسیار گستردهتر رخ میداد.
تیم تولید معتقد است ،اگر نگاه جدیتری از سوی حامیان و نهادهای مرتبط به این برنامه بهعنوان یک پروژه حرفهای و اثرگذار رسانهای وجود داشته باشد، این ظرفیت بالفعل میتواند بهسرعت به ظرفیتی بالفعلتر، پرنفوذتر و ملی، تبدیل شود.
هفت شب در مسیر کرامت
ویژه برنامه دهه کرامت، بهعنوان یک پروژه استراتژیک و مهم، نیازمند توجه خاص مسئولین است. تیم تولید معتقد است که بودجهای که برای این نوع ویژه برنامهها تخصیص مییابد، نباید با بودجههای معمولی برنامههای سالانه مقایسه شود.
این نوع برنامهها بهدلیل ویژگیهای خاص خود، هم از نظر محتوا و هم از نظر اجرای فنی، به منابع بیشتری نیاز دارند تا بتوانند اثربخشی و مخاطبپذیری لازم را،داشته باشند.
در غیر این صورت، اگر برنامهریزیها و حمایتهای مالی بهگونهای نباشد که این برنامه را در نظر بگیرند، احتمالاً این برنامه در سالهای بعد تکرار نخواهد شد و همانطور که پیشبینی میشود، این برنامه تنها به سال اول، محدود خواهد شد.
مخاطبان برنامه عمدتاً از قشر نوجوان به بالا هستند
تیم تولید برنامه برای ایجاد ارتباط موثر با مخاطبان، از سه کانال مختلف استفاده میکند. اولین کانال، سامانه پیامکی است که از طریق آن با مخاطبان ارتباط برقرار می شود.
دومین کانال، ادمین کانال آستان قدس رضوی است که فیلمهای ارسالی از طرف مخاطبان را جمعآوری کرده و در برنامه استفاده میشود. سومین کانال، برگزاری مسابقات در روبیکوئیز است که با قرعهکشی در این پلتفرم، فرصتی برای تعامل بیشتر با مخاطبان، فراهم میشود.
برنامه از جمعه 12 اردیبهشت آغاز شده و تا جمعه 19 اردیبهشت ادامه دارد که در مجموع 7 قسمت دارد و زمان پخش آن، ساعت ۹ هرشب است.
برای پخش زنده برنامه، بسترهای مختلفی همچون آستان نیوز، رضوی تیوی، روبیکا، آیگپ، شاد و سایر پلتفرمهای زنده مرتبط با حرم فراهم شده ، تا بتوانند پخش زنده را بهطور وسیعی در دسترس مخاطبان، قرار دهند.
گزارشگر: محدثه رضایی
تولیت آستان قدس رضوی
